Son haftalarca sıkça gündeme gelen Asya Kaplan Sivrisineği (Aedes albopictus), İstanbul’un pek çok yerinde hayatı olumsuz etkiliyor. Kökeni Güneydoğu Asya olan bu sivrisinek tipi bedende kızarıklık, kaşıntı ve ödeme neden olabiliyor. Ayrıyeten sivrisinek ısırıklarına bağlı alerjik tepkiler gelişebiliyor. Popülasyon artışı ve virüs taşıma ihtimali nedeniyle gündemden düşmeyen Asya Kaplan Sivrisineğini ve bu cinsle nasıl gayret edildiğini 10 soruda inceledik.
Türkiye’ye ne vakit geldi?
Bedende lezyonlara neden olan Aedes albopictus ya da başka ismiyle Asya Kaplan Sivrisineği, birinci kere 2009 yılında Artvin’de tespit edildi. 2015 yılından bu yana ise İstanbul’da görülüyor.
İstabul’da en çok nerelerde görülüyor?
İBB Sıhhat Daire Lideri Uzm. Dr. Lider Yüksel Eryiğit, “Bu sorun bugün prestijiyle ortaya çıkmış üzere bir algı yaratmak çok yanlış” diyor ve ekliyor: Biz 1,5 yıldır bu mevzuya dikkat çekmeye çalışıyoruz. İstanbul’da bu sivrisineklerin tesirli olduğu bölgeleri biliyoruz ve buna yönelik popülasyon çalışmaları yapıyoruz. En çok Marmara’ya kıyısı bulunan ve kırsal alanı daha fazla olan Avcılar, Sarıyer ve Beykoz üzere ilçelerde görülüyor.
Öteki sivrisineklerden farkı nedir?
Türkiye’de yaygın olarak görülen sivrisinek tiplerinden farklı olarak gece değil gündüz etkin hale geliyorlar.
Nasıl çoğalıyor?
Sivrisinekler genelde dingin sularda, bataklıklarda, süs havuzlarında ve de biriken yağmur sularında çoğalıyor. 5 günden fazla değiştirilmeyen saksı altı suları da kıymetli üreme noktalarından biri. İstilacı bir cins olan Asya Kaplan Sivrisineği bu ortamlara ek olarak akarsularda da üreyebiliyor. “Bu tıbbın yumurtaları çok dayanıklıdır” diyen Uzman Dr. Eryiğit, sivrisinek üreme alanlarının yüzde 85’inin insan eliyle oluşturulduğunu söylüyor.
Çoğalması nasıl önlenir?
Uzm. Dr. Eryiğit’e nazaran Asya Kaplan Sivrisineğiyle uğraş için ulusal bazda bir aksiyon planı gerekiyor: “Her vilayet ve ilçe tıpkı uygulamayı yapmazsa bu çabada başarılı olmak mümkün değil.”
Asya Kaplan Sivrisineği virüs taşıyor mu?
Uzm. Dr. Eryiğit, bahisle ilgili Hacettepe ve Cerrahpaşa Üniversitesi’nde yapılan laboratuvar çalışmalarına dikkat çekerek “Şu anda bu sivrisineklerin oluşturduğu yaraların tek sebebi kan emerken agresif olmalarındandır, asla virüs bulaştırmasından kaynaklı bir hadiseden değildir. Türkiye’deki aedes tipi sivrisineklerin şimdi virüs taşıma özelliği yoktur. Virüs taşıma özelliği oluşmadan bununla ilgili gayretimizi denetim altına almak istiyoruz. Zati o denli bir durumda çok daha farklı şeyler konuşuyor olacağız. Şayet sivrisineklerle çabada geç kalırsak ya da duyarsız davranırsak o vakit alışılmış ki o denli bir sorun ortaya çıkabilir” diyor.
Isırdığı yerde neden lezyon oluşuyor?
Kan emerken agresif davranan bu cins önemli kanama, ödem ve dokuda renk değişimine neden olabiliyor.
Nasıl uğraş ediliyor?
İBB Sıhhat Hizmetleri Lideri Uzm. Dr. Eryiğit, yılın tamamına yayılan bir aksiyon planı çerçevesinde sivrisineklerle uğraş edildiğini anlatıyor: “Aylara nazaran sistemi değişir lakin çaba 12 ay boyunca devam eder. İstanbul’daki uğraşımızı büsbütün bilimsel taban üzerinde oluşturuyoruz. Bu sebeple, 2020 yılının mart ayında İBB Vektörle Uğraş Bilim Şurası kurduk. Bu yüzden hangi sivrisinekler İstanbul için bir tehdit, bunu çok iyi biliyoruz.”
Toplumsal medyada lisana getirilen İBB’nin Asya Kaplan Sivrisineği için kullandığı ilaçlar tesirli değil argümanı gerçek mu?
İBB’nin verdiği bilgiye nazaran sivrisinekle uğraşta kullanılacak olan ilaçlar her sene biyolojik aktiflik testinden geçiriliyor. Bu testler sonucunda aktifliği düşük olan ilaçlar kullanımdan çıkarılıyor, bunların yerine öteki ilaçlar ekleniyor.
Sivrisinek şikayetleri artıyor mu?
İBB, istatistiklerine nazaran belediyeye yapılan sivrisinek şikayetleri 2 yıl içinde yüzde 15 azaldı. 153 Beyaz Masa’ya yapılan şikayetler 2019 yılında 82 bin 773 iken, 2020 yılında 70 bin 546’ya düştü.
Gazete Duvar
