ANKARA – CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ile DEVA Partisi yetkililerinin “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” çalışmalarını ortaklaştırmak için başlattığı toplantılar devam ediyor. TBMM’de yapılan dördüncü toplantıda “yasama süreci” ile ilgili 13 başlık ele alındı. Seçim barajının düşürülmesi, hazine yardımı, yasa tekliflerin görüşülme süreci, milletvekili dokunulmazlığı üzere birçok başlıkta mutabakata varıldı.
TBMM’de basına kapalı gerçekleşen toplantıya CHP Genel Lider Yardımcısı Muharrem Erkek, İYİ Parti Genel Lider Yardımcısı Bahadır Fazilet, DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün, DP Genel Lider Yardımcısı Bülent Şahinalp ve Saadet Partisi Seçim İşleri Lideri Bülent Kaya katıldı.
Edinilen bilgiye nazaran toplantıda “yasama” başlığı altında Meclis yasa üretim süreci ile siyasi partiler ve seçim kanunu kapsamında 13 başlık ele alındı. 3 saati geçen toplantıda üzerinde mutabakata varılan mevzular özetle şunlar oldu:
MECLİS’İN VAZİFE MÜDDETİ: Meclis’in misyon mühleti 2007 yılındaki anayasa değişikliği ile 4 yıla indirilmiş, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile bu mühlet yine 5 yıla çıkarılmıştı. Partiler Meclis’in misyon mühletinin 5 yıl olarak kalmasında uzlaştı.
SEÇİM BARAJI: Türkiye, yüzde 10 seçim barajı uygulaması ile dünyadaki en yüksek seçim barajına sahip ülke. İktidar barajın yüzde 7’ye düşürülmesini tartışırken 6 partinin ortak çalışmasında barajın sıfırlanması, yüzde 3 ya da 5 olması üzere teklifler ele alındı. Seçim barajının en fazla yüzde 5 olması gerektiği belirtilen toplantıda yüzde 3’te uzlaşıldı. Son karar genel liderlere bırakıldı.
HAZİNE YARDIMI: Mevcut sistemde seçimlerde yüzde 3’ü geçen siyasi partilere Hazine yardımı yapılıyor. İktidar ortakları bu oranın arttırılmasını tartışırken 6 parti tüm partiler ortasında eşitlik ve adaletin sağlanması için bu oranın yüzde 1’e düşürülmesinde görüş birliğine vardı.
TORBA YASA: Milletvekillerinin parlamenter etkinliklerini zayıflattığı ve meclis içerisinde katılımcılığı ve müzakereyi etkisizleştirdiği için eleştirilen “torba kanun” AK Parti devrinde neredeyse kural haline geldi. Parlamenter sisteme geçişi savunan partiler bu kanun yapma yolunun uygulamadan kalkmasında anlaştı.
MECLİS İÇTÜZÜĞÜ: Meclis’in anayasası olarak nitelendirilen İçtüzük de yıllardır tartışma konusu. Yasama sürecinin bağlı olacağı yordam ve kuralları belirleyen İçtüzüğün daha demokratik ve kaliteli yasa imal imkanı verecek halde tüm partilerin uzlaşması ile değiştirilmesi karara bağlandı.
MECLİS KURULLARI: Yasa imal sürecinin mutfağı Meclis komiteleri. Partiler daha kaliteli yasa üretim süreci için kurulların güçlendirilmesini kararlaştırdı. Bu kapsamda muhalefetin kelam hakkının artmasının ehemmiyetine dikkat çekildi, bu istikamette düzenleme yapılmasında uzlaşıldı.
YASAMA SÜRECİNE İŞTİRAK: Yasama üretim sürecinde teklifler hazırlanırken ve Meclis’te görüşmeleri yapılırken yasanın etkilediği kısımların görüşlerine başvurulması değer taşıyor. Mevcut düzenlemede sendika, oda üzere çeşitli sivil toplum örgütleri yasalar yapılırken komite çalışmalarına katılarak görüş belirtme hakkına sahip. Fakat bu uygulama yetersiz, hatta filli olarak gerçekleşmiyor. Partiler daha iştirakçi ve sağlıklı yasa çalışması için çıkarılacak maddeleri etkileyecek kısımların temsilcilerinin yasama sürecinde daha tesirli iştirakini kural haline getiren düzenleme yapılmasında da anlaştı.
KÜRSÜ DOKUNULMAZLIĞI: Meclis üyelerinin yasama misyonlarını yerine getirirken yaptığı konuşmalardan ötürü rastgele bir tüzel yahut cezaî takibata uğramamalarını düzenleyen milletvekili dokunulmazlığı AK Parti devrinde birçok uygulama ile tartışma konusu oldu. 6 parti bilhassa kürsü dokunulmazlığının güçlendirilmesi için mevcut maddedeki belirsizliklerin giderilmesi gerektiği konusunda da uzlaşmaya vardı.
BAKANLAR HEYETİNE KHK YETKİSİ: Parlamenter sistemde Meclis tarafından Bakanlar Kurulu’na muhakkak hususlarda müddetli Kanun Kararında Kararname çıkarma yetkisi verebiliyor. Partiler bu yetkinin daha net hale getirilmesi ve Meclis, yargı kontrolüne açık olmasıyla ilgili net düzenleme yapılması gerektiğinde uzlaştı. 6 parti OHAL KHK’sı ile ilgili ayrıyeten bir kıymetlendirme yapacak, fakat genel görüşün bu türlü bir yetkinin olmaması gerektiği istikametinde olduğu biliniyor.
Gelecek hafta Salı günü yapılacak toplantıda “yasama” üzerinde görüşmelere devam edilecek. Çalışma kapsamında Meclis’in bütçe hakkı ve kontrol araçları ele alınacak. Daha sonraki toplantıda Cumhurbaşkanı yetki ve sorumluluğu ile yürütme organı üzerine görüşmeler yapılacak. Bu yılsonuna kadar bitirilmesi planlanan çalışmada bir rapor hazırlanarak genel liderlere sunulacak. Bu rapor sonrası genel liderler seviyesinde bir görüşme ve ortak bir açıklama yapılması bekleniyor.
Gazete Duvar
