Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) öğretim üyesi Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Türkiye’de son 15 sene içinde birçok gerileme olduğunu belirterek, “Türkiye, bilhassa son 5-6 sene içinde Mali’den sonra en çok kurumsal kötüleşmeyi geçiren ülke. Bunların içinde bilhassa medya özgürlüğü ve tabir özgürlüğü var. Milletlerarası Hudut Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü tarafından açıklanan 2021 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Türkiye, 180 ülke içinde 153’üncü sırada yer almıştı” dedi.
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yüksek İstişare Kurulu (YİK) toplantısında konuşan Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) öğretim üyesi Prof. Dr. Daron Acemoğlu, iyi ekonomiyi yaratmanın bir süreç olduğunu belirterek, eşitsizliğin ABD ve Avrupa’nın olduğu kadar Türkiye’nin de sorunu olduğunu söyledi.
Daron Acemoğlu’nun konuşması şöyle:
ÖZGÜRLÜĞÜ YARATMAK, DİNAMİK YENİ FİKİRLER YARATMAK BİR SÜREÇTİR: Geleceği inşa etmek, geleceğin kurumlarının inşa edilmesinden farklı düşünülemez. Şu anki konjonktürü vurgulamak istiyorum. Adalet nedir? Kurumların gelişmesi adil bir hale gelmeleriyle mümkündür. Bizim vurguladığımız bir şey var, adaleti bir tek yargı kurumlarıyla anlayamayız. Her toplumun içinde olan uyuşmazlıkları tarafsız adil bir formda çözümlemek çok kıymetli. Tıpkı vakitte toplumun toplumsal ve siyasi olarak iştiraki da çok değerli adalet için. Bu etapta tahakküm tarifime bakmak gerekir. Elinde toplumsal güç olmadan diğerine bağlı olarak yaşamak. Siyaset ve ekonomik olarak eşitsiz bir ülkede yaşayanların birden fazla da bunu yaşar. Adalet, tahakkümün ortadan kaldırılmasıyla mümkün olur. Pekala tahakkümü nasıl ortadan kaldırabiliriz? Daha adil bir toplumu nasıl kurabiliriz? Kuvvetli bir başkan, kuvvetli bir devlet ve anayasayla. Yüzlerce yıldır bu bahis kitaplara bahis olmuştur. Toplumun gücü devletin gücüdür. Devlet ile toplumun istikrarda olması gerekir. Ne toplum devlet kurumlarını ortadan kaldırabilecek kadar ne de devlet toplumu ezecek kadar güçlenmelidir. Özgürlüğü yaratmak, dinamik yeni fikirler yaratmak bir süreçtir. Bu süreç, 100 yıllık bir süreçtir. Bu dinamiği en iyi anlatan da tarihtir.
EŞİTSİZLİĞİN ARTTIĞI BİR YERDE GÜÇ BİRKAÇ İNSANIN ELİNDEDİR: Siyasi özgürlük, fikir özgürlüğü, toplumsal özgürlük, ekonomik özgürlük bunların hepsi çok kıymetli. Bugün küreselleşen dünyada refahı tesis etmeden tahakkümün sona ermesi mümkün değil. Ekonomik olarak eşitsizliğin çok arttığı bir yerde güç istikrarı birkaç insanın eline geçer. Başkaları onlara mahkumdur. Şu anda Türkiye’de en kıymetli şirketlerin temsilcileriyle konuşuyorum, şirketlerin bunun için de çok değeri var. Şirketlerin de güçlerinin dengelenmesi lazım. Türkiye’de şirketler ortasındaki dengeyi kurmamız gerekir.
DİKTATÖRLÜKLER HİÇBİR VAKİT KENDİ BAŞLARINA GİTMİYORLAR: Demokrasilerin, ülkelerin ekonomik manada büyümesine çok müspet bir tesirleri vardır. Diktatörlükler hiçbir vakit kendi başlarına gitmiyorlar. Ekonomik krizler, zorluklara karşın demokrasilere katkılarda bulunuyorlar. 2000’lerde kaliteli büyüme kelam konusuydu. Bu vakitlerde eşitsizlik de düşüyordu. Fakat kaliteli büyümenin, kurumsallaşmanın geri gittiği periyotlarda eşitsizliğin yeniden arttığını görüyoruz. Eşitsizlik yalnızca Avrupa ve ABD’nin değil, Türkiye’nin de sorunu. Türkiye’deki eşitsizlik sorununun niteliği çok daha farklı. Biz sistemin iyi oturmadığı, rantlardan ötürü eşitsizliğin hızlandığı bir devirden geçiyoruz. Bunların hepsinin de altında kurumların kötüleşmesinin rolü var.
TÜRKİYE EŞİTSİZLİĞİ ÇOK FAZLA YAŞAYAN BİR ÜLKE: Hangi kurumsal indekse bakarsanız, Türkiye’de son 15 sene içinde birçok gerileme var. Türkiye, bilhassa son 5-6 sene içinde Mali’den sonra en çok kurumsal kötüleşmeyi geçiren ülke. Bunların içinde bilhassa medya özgürlüğü ve söz özgürlüğü var. Milletlerarası Hudut Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü tarafından açıklanan 2021 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Türkiye, 180 ülke içinde 153’üncü sırada yer almıştı. (ANKA)
Gazete Duvar
