Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), yargılamalarda sıkça tartışma konusu olan ve yalnızca bâtın şahit beyanlarıyla ilgili yapılan tutuklamalar için emsal bir karar verdi. AİHM, Hasan Bakır’ın başvurusunu karara bağlarken avukatı olmadan savunma alınmasını ve saklı şahit beyanlarıyla bir kişinin ceza almasını hak ihlali olarak kıymetlendirdi. Mahkeme, Bakır’a 1000 euro verilmesini kararlaştırdı.
‘İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLAL EDİLDİ’
AİHM, DTP Ergani ilçe lideri Hasan Bakır’ın PKK ve Abdullah Öcalan’ı övdüğü argüman edilen konuşmalarına ve yeğeninin düğününde kırmızı, yeşil, sarı bir kumaş modülü salladığı ve slogan attığı argümanlarına ait ceza davasını karara bağladı. Mahkeme, Ceza Muhakemesi’nde öngörülen teminatlara karşın kapalı şahit sözleriyle Bakır’ın savunma hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Mahkeme, Bakır’ın savunma hakkının kısıtlandığı ve düğünde kırmızı, yeşil, sarı bir kumaş sallaması, slogan atması sebebiyle Bakır’ın hareketlerinin şiddete teşvik içerip içermediği incelenmeden üç yıl mahpus cezası verilmesinin söz özgürlüğünü ihlal ettiğine karar verdi.
Mahkeme zımnî şahit dinlenmesiyle ilgili görüşünü şöyle açıkladı: “Gizli şahitler ve duruşma salonunda bulunmayan şahitler farklı problemler doğurmakta olsa da her iki durum da sanık açısından potansiyel bir dezavantaja sebep olduğundan, bu iki durum prensipte farklı değildir. Altta yatan unsur, sanığın aleyhine sunulan kanıtlara tesirli biçimde karşı çıkma imkanı bulabilmesidir. Bu prensip, sanığın sadece şahitlerin dürüstlüklerine ve inandırıcılıklarına karşı çıkabilmek için kimliklerini bilmesini değil, birebir vakitte şahitleri tabir verirken yahut yargılamanın sonraki etaplarında sorgulayarak kanıtların doğruluğu ve güvenilirliğini test edebilmesini gerektirir. Savunma, sorgulayacağı kişinin kimliğini bilmezse bu kişinin önyargılı, saldırgan ve güvenilmez olduğunu gösterme imkanından mahrum kalır.”
Ayrıyeten mahkeme, zımnî şahit beyanlarının tutuklama için tek destek olmadığının da altını çizdi. Türkiye’deki mahkemenin Bakır’ın aleyhine söz veren bâtın şahitlerin kimliğinin, PKK tarafından baskı uygulanmasını engellemek üzere zımnî tutulduğu münasebetini de yetersiz buldu.
AİHM, Bakır ve avukatının yapılan duruşmalardan da haberdar olmamasına ait görüşünü şöyle açıkladı: “Mahkeme ayrıyeten daha evvel verilen bir karara nazaran ‘tarafların yokluğunda’ dinlenecek olan kapalı şahitlerin müracaatçı ve avukatının yokluğunda, fakat savcının huzurunda dinlenmesi ile usuli bir dengesizliğin daha da arttığını gözlemektedir. Müracaatçı ve avukatı bu duruşmalardan haberdar olmamış ve bu duruşmalara davet de edilmemiştir. Bu uygulama savunmayı savcı karşısında dezavantajlı pozisyona düşürmüş ve usuli teminatların yokluğunda, silahların eşitliği unsurunu ihlal etmiştir.”
Müracaatçının köy kahvesinde yaptığı konuşmalar ve yeğeninin düğününde kırmızı, sarı, yeşil bayrak sallaması nedeniyle ceza almasının Sözleşme’nin 10. unsuru altındaki haklarına bir müdahale teşkil ettiği konusunda taraflar hemfikirdir. Mahkeme müdahalenin Terörle Uğraş Kanunu’nun 7/2 unsuru altında kanun ile öngörülmüş olduğunu ve Hükümet’in ileri sürdüğü legal emelleri güttüğünü kabul eder.
SARI-KIRMIZI-YEŞİL İHLALİ
AİHM, Bakır’ın düğünde sarı kırmızı ve yeşil kumaş sallamasının da cezaya bahis olmasını şöyle kıymetlendirdi: “Mahkeme, ulusal mahkemelerin kelam konusu olan menfaatleri gereğince incelemediğini ve dengelemediğini gözlemlemektedir. Birinci derece mahkemesi ne müracaatçının hareketlerinin şiddeti, silahlı direnişi yahut ayaklanmayı teşvik eder biçimde yorumlanıp yorumlanamayacağını yahut şiddete sevk edip edemeyeceğini incelemiş; ne de müracaatçının şiddet içeren yahut şiddete teşvik etme niyeti olan aksiyonlarda bulunup bulunmadığını tahlil etmiştir. Münasebetiyle mahkeme, müracaatçının hareketlerinin şiddet daveti niteliğinde olduğuna yönelik Hükümet itirazını kabul edememektedir.”
Mahkeme saydığı bu münasebetlerle sarı, kırmızı ve yeşil kumaş salladığı için Bakır’a ceza verilmesini de ihlal olarak gördü. Mahkeme açıkladığı bu münasebetlerden sonra Bakır’a 1000 Euro ödenmesini kararlaştırdı.
Gazete Duvar
