ANKARA- Ankara’da Özel Halk Otobüsü (ÖHO) ve dolmuşçu esnafı akaryakıta gelen artırımların akabinde maliyetlerini karşılayamadıklarını belirterek bir gün ulaşım hizmeti sağlamadı. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin fiyat artışı teklifini UKOME’ye sunma kararının akabinde esnaf kontağı tekrar çalıştırdı.
Özel Halk Otobüsü esnafının adım atılmasını talep ettiği bir başka husus ise fiyatsız biniş imkanı sağlayan ‘Serbest Kart’ uygulaması. 65 yaş üzeri vatandaşların, şehit yakını ve gazilerin, polislerin, ‘turkuaz kart’ sahibi basın çalışanlarının fiyatsız ulaşımı kullandığını belirten esnaf, Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın ödediği fiyatın yetersiz olduğunu belirtiyor. Kimi sürücülerin ‘Serbest Kart’ sahibi şahıslara “Kartınız geçersiz”, “Onu kullanamazsınız” üzere telaffuzları de mağduriyet yaratıyor.
BAKANLIK 2018’DEN BU YANA FİYATSIZ ULAŞIM İÇİN TIPKI FİYATI ÖDÜYOR
2016 yılında periyodun Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı’nın, “Ücretsiz Seyahat Kapsamında Yapılacak Gelir Takviyesi Ödemesine Ait Tarz ve Temeller Hakkında” çeşitli değişiklikler öngören yönetmeliği Resmî Gazete’de yayımladı. Toplu taşıma hizmetinde fiyatsız ulaşımı yapan işletmecilere gelir dayanağını düzenleyen yönetmelik kapsamında, Ankara ve İstanbul Büyükşehir Belediyeleri’nde kent içi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı için aylık bin TL ödenmesi kararlaştırıldı. Haziran 2018’de tekrar yönetmelik yayımlayan Bakanlık, iki kentte fiyatsız taşıma karşılığında ulaşım esnafına ödenen fiyatı bin 330 TL’ye çıkardı ve bu meblağ geçen 4 yılda artırılmadı.
ÖZGÜR KART SAHİBİ KONUK OTOBÜSTEN İNDİRİLMEYE ÇALIŞILDI: AŞAĞILAYICI BİR DURUM
Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’ın açıklamasına nazaran, yalnızca Ocak 2022’de 333 adet halk otobüsü 1 milyon 100 bin kişiyi fiyatsız taşıdı. Bir günde taşıdıkları bin yolcudan en az 200’ünün ‘Serbest Kart’ sahibi fiyat ödemeyen vatandaşlar olduğunu belirten esnafın Bakanlıktan beklediği artırım talebi ise şimdi karşılık bulmadı. Kimi sürücülerin bilhassa 65 yaş üzeri şahıslara “Binemezsiniz, bu kart geçmiyor” diyerek otobüse almak istemediği olaylar yaşandı. Hak savunucusu Mahmut Konuk da 65 yaş üzerinde olması nedeniyle ‘Serbest Kart’a sahip olan ve otobüse bindirilmek istenmeyen şahıslar ortasında yer aldı.
Ulaşım esnafının ‘Kontak kapatma’ kararını duyurduğu saatlerde Ankara’da özel halk otobüsüne binen Konuk, “Bu kartı kabul etmiyoruz. Öteki kart kullanacaksın” cevabını aldı. Konuk’un itirazı üzerine sürücü, “Ya kart basacaksın ya da ineceksin” dedi ve Konuk kart basmadan hareket etmeyeceğini söyledi. Yaşanan tartışmanın akabinde otobüsteki bir yolcu Konuk’un bilet fiyatını ödedi. Bu duruma da öfkelenen Konuk yaşadıklarını şu sözlerle anlattı: “Ben toplumsal medyamda aksiyon kararlarını destekleyen paylaşım yaptım. Haklarını aramalarına takviye oluyorum lakin benim ulaşım hakkımı engellemeye çalıştılar. Otobüs sürücüsü uzun mühlet kart basmadığım için hareket etmedi. Yolculardan birisi ‘lütfen inin, yoksa hareket etmeyecek, konutumuza gidemeyeceğiz’ dedi. ‘Hakkımdan neden feragat edeyim ki dedim’ ve inmedim. Benim 65 yaş üzeri hakkım gasp edildi. Yarın keyfine nazaran ‘seni indiririm, seni bindiririm’ dese ne olacak? Aşağılayıcı bir durum. Bayan bir yolcu gidip benim yerime sürücüye para vermiş. Canım çok sıkıldı. Aşağılanmış hissettim kendimi. Benim yerime neden para veriyorsun? Parasını geri iade ettim. Almak istemedi zorla verdim. Yasal hakkımın gasp edildiğini hissettim. Birinin bana ‘sen binemezsin’ demesi, aşağılanmış hissetmeme neden oldu.”
‘HER ŞEY BİZDEN BEKLENİNCE İFLASIN EŞİĞİNE GELDİK’
Özel Halk Otobüsü işletmecisi Gazi Topal’a nazaran Bakanlık tarafından verilen bin 330 TL fiyatındaki ölçü, lakin 1,5 günlük fiyatsız taşıma masrafına denk düşüyor. Ayın geriye kalan 28,5 gününde ortaya çıkan masrafı ceplerinden karşıladıklarını belirten Topal’a nazaran bu meblağın en az 5 bin TL’ye çıkarılması gerekiyor. Topal, “Bin yolcumuzun 300’ünü ücretsiz taşıyoruz. Bu bizim bir günlük paramıza denk düşüyor. Bundan ötürü çok badire yaşıyoruz. Devletin hakkı, fiyatsız taşıtabilir fakat biz özel kesimiz. Hiçbir yerde fiyatsız iş yapan var mı? Bir mağazaya gidildiğinde karşılıksız bir şey alınabiliyor mu? Devletin bize en az 5 bin lira vermesi gerekiyor. Ya da taşıdığımız her fiyatsız yolcu için olağan fiyatın yarısını ödemesi gerekiyor. Biz de taşın altına elimizi sokarız. Her şey bizden beklenince iflasın eşiğine geldik. Esnaf mazotunu alamıyor” dedi.
‘BAKANLIK BİN 330 LİRA VERİYOR LAKİN AKARYAKIT ALDI BAŞINI GİDİYOR’
Ulaşım esnafı Ali Kalıkır’a nazaran de Ankara’da toplu taşıma fiyatı 3,5 TL iken, 2 yolcunun bilet meblağı karşılığında bir litre mazot alınabiliyordu. Bugün beş tam yolcunun 4,5 TL’den ödediği meblağla bir litre mazot alamadıklarını belirten Kalıkır, “Serbest binişin, 1 lira bile olsa sembolik fiyatının olmasını talep ediyoruz. Günde bir sürücü 700 TL içeri giriyor. Vergi masraflarını, çalışan fiyatlarını hesaba katmıyoruz. Biz özgür kartlı yolcu taşımaktan olağan yolcularımızı taşıyamıyoruz” diyor.
Özel Halk Otobüsü sahibi Savcı Arıcı “Para kazanamıyoruz. 2018’den bu yana bakanlık bin 330 lira veriyor lakin akaryakıt aldı başını gidiyor. Otomobillerimizi çalıştıramıyoruz. Biz bu insanları taşımak istemiyor değiliz. Bunun karşılığının verilmesini istiyoruz. Bizi vatandaşlarla karşı karşıya getiriyorlar. Bu bizim artık son noktamız. Bakanlığın bu fiyatı arttırmasını istiyoruz” tabirlerini kullanırken bir öbür ulaşım esnafı Metin Selim şunları söylüyor: “Ben günde altı servis atıyorsam bunun ikisi özgür kartlar nedeniyle bedavaya geliyor. Geriye kalan da fakat maliyetlere gidiyor. Pekala benim emeğimin, stresimin karşılığı nerede? Yaşlılarla bizi karşı karşıya getiriyorlar. Araçların bakımını yaptıramıyoruz. Burada kontrol yok. Her gelene hür kart veriyorlar. Adamın safra kesesinde sorun var engelli kartı verilmiş. Gerçek engelliye hürmetimiz var fakat bu bu türlü yürümüyor. Bakanlık da adım atmıyor.”
‘TÜM EMEKLİLER İÇİN FİYATSIZ ULAŞIM TALEP EDERKEN HAK GASPI YAŞANIYOR’
Otobüs sürücülerinin hak sahibi 65 yaş üzeri vatandaşlara yönelik tavırlarına reaksiyon gösterenlerden biri de Tüm Emekliler Sendikası (Tüm Emekli Sen) Genel Sekreteri İshak Kocabıyık. Yalnızca 65 yaş üzeri için değil tüm emekliler için fiyatsız ulaşım talep ederken bunların yaşanmasını “hak gaspı” olarak niteleyen Kocabıyık şunları söyledi: “Sosyal devlet bu çeşit süspansiyonları ve hayatı kolaylaştırıcı, iyileştirmeleri yapmak durumundadır. Bunun bedelini de bütçeden karşılar. Sermayenin trilyonlarca, milyarlarca vergi borçlarını affederken, yok sayarken, bir kalemde üstünü çizerken eli titremeyen siyasi iktidar, 65 yaş üzeri yurttaşlara küçük de olsa sağlanan ulaşım imkanını çok görmekte ve bunu otobüs işletmecileri ile ortalarında bir pazarlık konusu yapmaktadır. Bu bizim açımızdan kabul edilebilecek bir şey değil. Biz yalnızca 65 yaş üzeri değil bütün emeklilerin kent içi ulaşımdan fiyatsız yararlanmasını savunurken, 65 yaş üstü olan yurttaşların fiyatsız ulaşım hakkını gasp eder nitelikte bir tartışmayı gerçek bulmuyoruz. Bir an evvel bu tartışmadan, yaklaşımdan vazgeçilmesini istiyoruz.”
BELEDİYE FİYATSIZ TAŞIMA İÇİN TAKVİYE TEKLİFİNİ BELEDİYE MECLİSİ’NE SUNACAK
Özey ulaşım esnafına takviye olan ve yüzde 44’lük artırım teklifini UKOME’ye sunacaklarını belirten Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş açıklamasında, Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın adım atmadığını belirtti. Yavaş ayrıyeten, devletin kanunen otobüsü fiyatsız kullanma hakkı verdiği yolcular için esnafa takviye olacaklarını da söyledi.
Buna nazaran Yavaş idaresi, 199 adet ÖHO esnafına fiyatsız taşıdığı yolcu başına 2 lira, 134 adet ÖTA (Özel Toplu Taşıma Aracı) esnafına fiyatsız taşıdığı yolcu başına 3 lira, 207 adet validatörü (Elektronik yolcu kartı okuma sistemi) bulunan ilçe ÖTA esnafına ise fiyatsız taşıdığı yolcu başına 4 lira dayanak olunması teklifini Belediye Meclisi gündemine sunacaklarını belirtti.
Gazete Duvar
