İZMİR – İzmir’in Kadifekale semti yamacında bulunan yaklaşık 2 bin 400 yıllık Smyrna Antik Kenti’nde yürütülen hafriyat çalışmalarında elde edilen bulgular, periyodun toplumsal ve kültürel hayatına ışık tutmayı sürdürüyor. Bin 500 yıl evvel üzeri toprakla kapanan ve gün yüzüne çıkarılması için İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin de takviyesiyle hafriyat çalışmaları süren antik kente ilişkin tiyatroda, latrina (tuvalet) bulundu. Smyrna Antik Kenti’ndeki hafriyat çalışmalarının ana destekçisi olan İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2012 yılından bu yana hafriyata verdiği dayanak ölçüsü 12 milyon lirayı aştı.
Smyrna Antik Kenti Hafriyat Lideri, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk-İslam Arkeolojisi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Akın Ersoy, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesiyle İzmir Katip Çelebi Üniversitesi ismine yürütülen çalışmalarda hiç beklemedikleri buluntularla karşılaştıklarını, heyecanlı olduklarını söyledi. Hafriyat esnasında latrinaya rastladıklarını tabir eden Akın Ersoy, “Bizim bildiğimiz tiyatroların yakınlarında, gelen izleyicilere hizmet eden latrinalar var lakin bu türlü tiyatronun sahne binası içerisinde bir yerin tuvalet olarak kullanılıyor olması bir ilk” dedi.
‘AKDENİZ COĞRAFYASINDAKİ TİYATROLARDA BİR İLK’
Ersoy buldukları latrinaya dair şu bilgileri paylaştı:
“12-13 kişinin birlikte kullanabileceği, Anadolu’da daha sık gördüğümüz formuyla U planlı oturma nizamına sahip bir tuvalet. Çok sayıda kişinin bir ortada bu tuvalet yerini kullanması tıpkı vakitte toplumsallaşmayı de beraberinde getiriyordu. Yalnızca sahne binasında çalışan ve tekrar tiyatroda performans gösteren sanatkarlar tarafından kullanıldığını düşünüyoruz. Zira sahne binası izleyiciye kapalı. Kapalı alanda bulunduğu için bunun ‘sanatçı tuvaleti’ olarak pahalandırmak mümkündür. Bu da Akdeniz coğrafyasındaki tiyatrolarda bir birinci olarak karşımıza çıkıyor.”
Tiyatronun tarihinin M.Ö 2. yüzyıla dayandığını, latrinanın ise M.S 2. yüzyılda tiyatroda yapılan büyük çaplı değişiklikler sırasında inşa edildiğini değerlendirdiklerini belirten Ersoy, latrina ve tiyatronun MS 5. yüzyıla kadar kullanıldığı da kelamlarına ekledi.
‘OTURMA BANKLARI AHŞAP’
20 bin izleyici kapasiteli Smyrna Antik Tiyatrosu’nda bulunan latrina, yaklaşık 40 santimetre yüksekliğinde. 60 ile 70 santimetre aralıklarla bireylerin yan yana oturabilecekleri bir yapıya sahip. Bankın önünde taban düzeyinde daima pak su akan tekrar U planlı 8-10 santimetre derinliğinde bir su oluğu yer alıyor. Daima akan pak su oluğu bireylerin sopaya bağlı bir sünger yardımıyla temizlenmesini sağlıyor. Oturma bankları çoğunlukla olduğu üzere Smyrna örneğinde de ahşap. Tuvalet delikleri ise anahtar kilidi formunda.
(DUVAR)
Gazete Duvar
