Amerika Birleşik Devletleri’nde kasım ayında yapılması planlanan başkanlık seçimleri, bütün dünyada olduğu üzere Ortadoğu’nun da yakın takibinde. Arap dünyası, ABD başkanlığı için yarışan iki adayın bölgeyle ilgili hassas mevzularda farklı kanıları hasebiyle bu seçimlere farklı bir ehemmiyet addediyor.
Suudi Arabistan’ın başını çektiği Körfez ülkeleri Trump’ın İran’a yönelik sert tavırlar takınması ve Joe Biden’ın Trump’ın tek taraflı olarak çekildiği nükleer muahedeye geri döneceğini açıklamasından ötürü Biden’a sıcak bakmıyor. Birtakım müelliflere nazaran, Arap dünyasında ve dünyada Trump’ın gitmesini en çok Filistinliler istiyor.
ABD’nin Ortadoğu’ya yönelik siyasetinin aşikâr temeller üzerine oturduğunu ve liderler ortasında birtakım hususlarda farklı kanılar olsa da ABD’nin Arap dünyasına yönelik siyasetinin gerçek manada değişmediğini savunan görüşler de az değil. Bu görüşlere nazaran ABD’nin Ortadoğu siyasetinin temelinde petrol bölgelerinin korunması ve İsrail’in güvenliği yatıyor ve Beyaz Saray’da kimin oturduğunun bu açıdan pek değeri bulunmuyor.
Bu hafta Arap dünyasında en çok konuşulan bahislerden biri de Lübnan oldu. Eski başbakan Saad Hariri’nin muhakkak kaideler ışığında yeni hükümeti kurmaya talip olduğunu açıklaması ve bu açıklamayı geçtiğimiz yıl Ekim ayının 17’sinde başlayan kitlesel şovların yıl dönümüne birkaç gün kala yapması, “Lübnan’da her şey geriye sarıyor” halinde yorumlara neden oldu.
Kimi müelliflerin isyanın birinci yıldönümünde ortadan geçen bu bir yıllık süreyi “Lübnan’ın kayıp bir yılı” olarak değerlendirmesi de dikkat çekti.
Hariri hükümetinin istifasından sonra misyona başlayan Hassan Diyap hükümeti de Beyrut Limanı patlamasından sonra misyonu bırakmış ve yalnızca süreksiz hükümet olarak devam edeceği açıklanmıştı. Fransa’nın teşebbüsü ve baskısıyla geçtiğimiz haftalarda hükümeti kurmakla görevlendirilen Mustafa Edib de başarısız olmuştu.
Uzun müddettir Arap dünyasının gündemini meşgul eden “İsrail ile normalleşme” konusu bu hafta Sudan gündeminin üst sıralarındaydı. General Abdülfettah El Burhan başkanlığındaki Süreksiz Egemenlik Kurulu, İsrail ile olağanlaşmayı savunurken Abdullah Hamduk başkanlığındaki hükümet ise buna karşı çıkıyor.
Rai Al Youm gazetesinde yer alan bilgilere nazaran, kamuoyu araştırmalarında Sudan halkının yalnızca yüzde 13’ünün İsrail ile olağanlaşmayı desteklediği sonucu çıkıyor.
‘DESPOT ARAP REJİMLERİ TRUMP’IN KAZANMASI İÇİN DUA EDİYOR’
“Amerikan başkanlık seçimlerinin yapılacağı tarih yaklaştıkça, iki aday Joe Biden ve Donald Trump ortasında birçok bahiste karşılıklı restleşmeler giderek artıyor. İki aday birçok bahiste olduğu üzere memleketler arası bağlarda de birbirinden farklı telaffuzlarda bulunuyor. Bilhassa de Ortadoğu’nun işin içinden çıkılamayan mevzularında.
Amerikan başkanlık seçimleri Ortadoğu açısından bir yol ayırımı niteliğinde ve bölgeyi bir bilinmezle karşı karşıya bırakıyor. ABD’deki seçimlerin sonuçları, ABD’nin memleketler arası alandaki pozisyonu nedeniyle bütün dünyada çok fazla tesire sahip olacak.
Trump’ın seçilmesi durumunda, Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri üzere Arap despot idareleri bu duruma çok sevinecek. Çünkü bu ülkelerin yöneticileri Trump’ın siyasi ve manevi takviyesini aldı. Trump’ın yine seçilmesiyle bunlar baskıcı ve despot uygulamalarına devam edecek. Trump’ın devrinde Amerikan dış siyaseti bölgede insan haklarının daha fazla çiğnenmesinde daha fazla rol oynadı. Bilhassa de Mısır, Suudi Arabistan, Bahreyn, BAE ve Yemen’de. Bu yüzden birçok despot Arap rejimi bugün Trump’ın tekrar seçimleri kazanması için namaz kılıp dua ediyor.” (Ali Anvuzla/El Arabi El Cedid gazetesi)
‘TRUMP’IN GİDİŞİNİ EN ÇOK FİLİSTİNLİLER İSTİYOR’
“Uluslararası alanda birçok kesim, Trump’ın birçok alanda krizler yaratmasından ötürü onun gitmesini istiyor. Trump’ın yarattığı krizler yalnızca ABD’nin klasik hasımlarıyla değil, ABD’nin NATO’daki ve AB’deki müttefikleriyle de yaşandı.
Tahminen Trump’ın gidişini en çok isteyen kesim Filistinlilerdir. Zira Trump’ın Filisitin davasına verdiği ziyanı 1967’den bu yana hiçbir ABD Lideri vermedi. Kudüs’ü İsrail’in başşehri olarak tanıdı ve Amerikan Büyükelçiliği’ni oraya taşıdı, BM’ye bağlı UNRUWA’ya olan takviyesini bitirdi, Yüzyıl’ın Planı’nı gündeme getirdi, uluslarası alanda üzerinde mutabık kalınmış mutabakatları ve uygulamaları kaldırdı, güvenlikle ilgili hususlar haricinde Filistin idaresine yönelik maddi dayanağını kesti. Ayrıyeten Arap devletlerine Filistin idaresine takviyesi kesmeleri konusunda baskı yaptı ve kimilerini da İsrail ile bağlantılarını olağanlaştırmaya sürükledi. (Eşref El Acrami/Filistin El Eyyam gazetesi)
‘TRUMP’IN GİDİŞİ TRUMPİZMİ BİTİRMEZ’
“Bazı uzmanlara nazaran Trump seçimlerde kaybetse bile onun içeriye ve dışarıya yönelik siyasetleri etrafında dönen tartışmalar münasebetiyle tesiri uzun mühlet kalmaya devam edecek. Çünkü Trump’ın bu siyasetleri artık bir gerçek ve demokratlar kongre seçimlerinde de kazansalar bile bu siyasetleri ve tesirlerini bir çırpıda silemez.
Artık Trump’ın düşünme biçimine inanan ve destekleyen bir kesim var. Bilhassa de ‘Önce Amerika’ sloganını. Trump’ın idarede kalmak için direnmesi globalleşmeyi kırıp ulusal kimlikleri ön plana çıkarmak isteyen popülist sağın direnmesini beraberinde getirdi. (Londra merkezli El Arab gazetesi)
LÜBNAN’IN KAYIP YILI
“Eski başbakan Saad Hariri’nin hükümet başkanlığına geri dönmeye yönelik niyetini açıklamasından bu yana akıllara bir sene evvel 17 Ekim’de başlayan şovlar sonucunda istifa etmesinden sonraki süreç geldi. Çünkü Hariri o devirde teknokratlardan oluşacak bir hükümetin başına dönebileceğini açıklamıştı.
Gelinen noktada Lübnan’da atmosfer hâlâ birebir. Yalnızca ortada bir fark var ve bu fark da, Saad Hariri’nin kendi teşebbüsüne dayanak bulabilmek için farklı siyasi gruplarla temas kurup Lübnan’da şu iki senaryodan birine ulaşılması için verdiği gayrettir: Bu senaryoların ilkine nazaran, parlamentoda çoğunluğu sağlayan kesim feragatta bulunup Hariri başkanlığında teknokrat hükümeti kurmasına onay verecek. Yahut öbür taraf bu kaidesinden vazgeçecek ve ülkede yeniden daha evvelki üzere bir hükümet kurulacak.
Hariri’nin başbakanlığa dönmesi konusu bir yana, ülkedeki siyasi katman, rastgele bir ilerleme sağlanmamasıyla Lübnan’a ve Lübnanlılara bir sene kaybettirdi. Halbuki ortadan geçen bu bir sene bir geçiş periyodu olabilirdi.” (Mahir El Hatip/Lübnan El Nashra gazetesi)
‘İSYAN SOLMUŞ OLABİLİR ANCAK TESİRLERİ DEVAM EDİYOR’
“Lübnan’da daha evvel görülmemiş bir biçimde Lübnanlıların sokağa inerek siyasi tabakanın gitmesi talebini haykırdığı hareketlilikten bir sene sonra, ilk günkü şovların hamaseti kaybolmuş durumda. Lakin bu şovlar ve hareketlilik boşuna değildi. Bir sene zarfında iki hükümet devrildi ve şovlar kimi tabuları yıktı. Ayrıyeten kimi sendikal haklar kazanıldı ve sivil inisiyatif girişimleri başarılı oldu.
17 Ekim 2019’da binlerce Lübnanlı başşehir Beyrut’ta, ülkenin kuzeyinde ve güneyinde, Bekaa Vadisi’nde mezhepsel ve siyasal aidiyet duvarlarını yıkarak sokaklara indi ve ülkenin içinde bulunduğu ekonomik krizin sorumlusu olarak gördükleri hakim siyasi katmana karşı seslerini yükseltti.
Bugün sokağın coşkusu solmuş olabilir lakin değişim isteyen herkesin lisanında ‘devrim’ yahut ‘intifada’ sözcükleri hâlâ dökülüyor.
Gösteriler durma noktasına gelse de bunun tesirleri devam ediyor. Bakan yahut milletvekillerinden birçok siyasetçi hala lokanta ve çarşı üzere kamusal alanlarda bulunmaktan kaçınıyor.” (Beirutoberver.com)
‘SUDAN’DA İSRAİL İLE OLAĞANLAŞMA İDARESİ BÖLDÜ’
“Sudan’da İsrail ile alakaların olağanlaşması konusu, idaredeki güçler ortasında bir bölünmüşlük atmosferi yaratıyor. Sudan Egemenlik Kurulu, Amerika Birleşik Devletleri tarafından getirilen bu olağanlaşma teklifine takviye verilmesi çabalarının başını çekerken, Abdullah Hamduk başkanlığındaki bakanlar şurası bunu reddediyor.
Hükümet Lideri Abdullah Hamduk, Özgürlük ve Değişim Güçleri’nin İsrail ile olağanlaşmaya karşı olan kimi fraksiyonlarının dayanağına sahip olsa da çatı kuruluşu bu hususta ortak bir tavır göstermekten hâlâ uzak.
Egemenlik Kurulu, çarşamba günü yaptığı toplantıda olağanlaşma konusunu da masaya yatırdı. Kurul üyelerinin birçok İsrail ile olağanlaşmaya Sudan’ın ABD’nin terör listesinden çıkarılması sorunu nedeniyle takviye veriyor ve ABD’nin bu teşebbüsünün Sudan için bir daha ele geçmeyecek bir fırsat olduğunu düşünüyor.” (Sudan El Taghyeer gazetesi)
Gazete Duvar
