DİYARBAKIR – Cudi, Gabar, Besta bölgesinde askeri operasyon ve güvenlik nedeniyle çıktığı argüman edilen yangınlar, 3 aydır farklı noktalarda aralıksız sürüyor. Son olarak Şırnak merkeze bağlı Kumçatı beldesinin karşısında bulunan Gabar Dağı’nın tepesinde başlayan yangının devam ettiği belirtiliyor. Halkların Demokratik Partisi (HDP) Şırnak Milletvekili Hasan Özgüneş, yetkililerin yangına müdahale etmemesini protesto etmek emeliyle 3 günlük oturma aksiyonu gerçekleştirdi. Mardin Ekoloji Derneği’nin öncülüğünde, yangınlara dikkat çekmek gayesiyle toplumsal medyada kampanya başlatıldı. Türkiye’nin değişik vilayetlerinden birçok kurum kampanyayı destekleyen görüntüler ve iletiler yayımladı.

Mardin Ekoloji Derneği ile Mezopotamya Ekoloji Hareketi’nin davetleri karşılık buldu. Mardin, Diyarbakır, Dersim ve Ankara’dan Şırnak’a bir küme ekolojist geldi ve yangın bölgesinde incelemelerde bulundu.
Ankara’dan gelen Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Ekoloji Meclisi Üyesi Asrın Keleş de Şırnak’ta incelemelerde bulunan heyetin içindeydi. Devam eden yangınlarla ilgili konuştuğumuz Keleş, 3 gündür Şırnak’ta gözlemlerde bulunduklarını belirterek, önümüzdeki günlerde hazırlayacakları raporu kamuoyu ile paylaşacaklarını söyledi.

‘İÇLER ACISI BİR TABIAT TALANIYLA KARŞILAŞTIK’

Bölgedeki yangınlara dikkat çekmek üzere Şırnak’a gittiniz ve Cudi Dağı’nı gören toprakta açıklama yaptınız. Gördüğünüz görüntüyü anlatır mısınız? Yangın görebildiğiniz kadarıyla ne ölçüde tahribata neden olmuştu? 

Yaklaşık üç aydır süren yangın yalnızca Cudi’de değil, Gabar’da ve Besta bölgelerinde devam etmekte ve bu üç bölgede yaklaşık on noktada sistemli ve daima bir yangın var. Heyet olarak gittiğimiz Şırnak’ta ulaşabildiğimiz yerlerde müşahedeler yapma imkanı bulduk. Öbür yerlerde ise güvenlik mazeret edilerek görmemize müsaade verilmedi. İçler acısı bir tabiat talanı ile karşılaştık. Daha evvelce orman sıklığından toprak görünmez iken Cudi’nin şu an kuru bir dağ halinde kaldığını gözlemledik. Varsayımımız nazaran, 40-45 kilometre uzunluğundaki bir alanın içinde yaşayan binlerce canlıyla birlikte kül olduğuna şahit olduk.

HDK Ekoloji Meclisi Üyesi Asrın Keleş

Bölgedeki yangınların çıkış nedeni nedir? Bölgede yaşayan beşerler bu hususta ne üzere bilgiler paylaştılar sizinle?

Öncelikle yangınların çıkış nedeninin doğal yollarla olmadığını net bir formda söyleyebilirim. Görüşmelerimiz sonucunda edindiğimiz bilgi çok uzun müddettir hatta yıllardır süregelen bir durum kelam konusu. Bölge halkı ile uzun sohbetler gerçekleştirdik, birçok köye ziyaretlerde bulunduk. Geceleri ormanlık alanlara ateş edildiği istikametinde bilgiler edindik. Yaya ulaşım sağlanan yerlerin korucular tarafından yakıldığı, ulaşım sağlanamayan yerlerde ise kıvılcımlı mermilerle ateş edildiği istikametinde bilgiler aldık.

‘DOĞAYI İNSANSIZLAŞTIRMA POLİTİKASI’

Bölgede yaşayan insanların yanı sıra ekoloji ile ilgilenen kurumlar da yangınlara müdahale konusunda yetkililerin süratli ve tesirli bir çaba yürütmediğinden şikayet ediyor. Sizin bu tarafta bir müşahedeniz oldu mu? Olduysa, bu isteksizliğin nedeni nedir?

Köylüler yangının çıktığı ve köylere kadar yayıldığı müddetlerde, jandarmaya tekraren haber ve bilgi verdiklerini söylüyor. Köylülerden edindiğimiz bilgiye nazaran de jandarmanın yanıtı çok manidar olmuş. “İşimiz var, meşgulüz” diyerek reaksiyonsuz kalmışlar. Yani süratli ve tesirli müdahaleyi bırakın hiçbir formda ciddiye alınmamış yangın. Bizim müşahedelerimiz şayet hakikaten Cudi’de, Gabar’da, Besta’da çıkan yangınlara müdahale edilmek istense idi, bu cümlenin altını çizmek istiyorum, müdahale edilmek istense idi yangın çok geniş alana yayılmaz ve içinde binlerce kuş cinsinin, sürüngenlerin, asırlık ağaçların bulunduğu, sayamadığım birçok bitki türünün yanışına seyirci kalınmazdı ve yangın bir günde söndürülebilirdi. İsteksizliğin sebebi insanı doğasızlaştırma, doğayı insansızlaştırma siyasetidir denebilir.

Heyet üyeleri bölgedeki incelemelerinin akabinde basın açıklaması yaptı.

‘KÖYLÜLERİN GEÇİM KAYNAĞI AĞAÇLAR KESİLDİ’

Şırnak’ta yaptığınız açıklamada “kesilen ağaçlar nereye götürülüyor” halinde sordunuz. Ağaçlar neden kesiliyor? Kesilen ağaçlar nereye götürülüyor? Bu hususta neler öğrendiniz?

Üstte bir durumdan kelam etmiştim, edindiğimiz bilgiye nazaran ulaşılabilen alanlar korucular tarafından yakılıyor. Bölge halkı geçimlerinin hatırı sayılır bir kısmını ormandan topladığı bitkilerden, yabani armutlardan, melengiçten sağladığını tabir ediyor. Halk, öncelikle kendilerinin geçim kaynaklarının ellerinden alındığını söylüyor. ‘Biz o bitkilere, o armutlara evladımız üzere bakıyorduk, Türkiye’de eşi olmayan armut ve melengiç ağaçlarıydı’ diyorlar. Kesilen ağaçların korucular tarafından kesildiği bilgisini edindik fakat nereye götürüldüğü konusu büyük bir muamma. Şu an bölge halkı da tam olarak nereye götürüldüğünü bilmiyor. Bizler de bununla alakalı net bir bilgiye ulaşamadık lakin şöyle bir bilgi edindik, ağaçlar ormandan traktörlerle getiriliyor ve TIR’lara yüklenip götürüyorlar. Hala devam ediyor bu ağaç kıyımı. Elde edilen odunların ise etraf kentlerde satıldığını iddia ediyoruz.

‘CANLILARIN HAYATTA KALMALARI İMKANSIZ HALE GELİYOR’

Cudi’de yaşayan ve yangınlardan etkilenen canlılar hakkında bilgi verebilir misiniz?

Daha evvelki yıllarda yapılan Cudi Dağı’nda yaban hayvanı tespiti için çalışmalarda çizgili sırtlan, oklu kirpi, yaban domuzu, tilki, yaban keçisi üzere hayvanlar tespit edilmişti. Ortaya çıkartılan bu hoşluklar bölgenin fauna bakımından epeyce varlıklı olduğunun bir göstergesi idi. Fakat maalesef şu an bu canlıların akıbetini tam olarak bilmiyoruz. Birçok canlının yangında öldükleri kestiriminde bulunuyoruz. Bitkisel dokuda ise çok önemli bir tahribat kelam konusu. Pervasızca, düşmanca bir siyaset uygulanıyor. Hayvanların yangın yüzünden hayatta kalmaları, kalsalar bile hayatlarını sürdürmeleri imkansız hale geliyor.

‘BİR OLURSAK GÜÇLÜ OLURUZ’

Bölgedeki yangınlar konusunda çevreci kurumların/kişilerin kâfi hassaslık göstermediğini söyleyebilir misiniz? Öyleyse, neden?

Bölgedeki yangınlar konusunda Türkiye’de bulunan çevreci, ekoloji çabası veren kurumların hassaslık göstermek konusundaki tavırları biraz geride kalıyor ve cılız bir ses çıkıyor. Ortak bir ses yükselmediği için durumun bu türlü olduğunu söylemek mümkün. Halbuki hassas ekoloji kurumları ve ekolojistler topyekûn bir ses çıkartsak, Türkiye’nin her yerinde tabiat talanına karşı daha güçlü bir ses çıkarsak, birlikte hareket etsek hem örgütlülüğümüzü daha güçlendirmiş olur hem de sermayenin rahatça davranmasına, tabiatın sermayeye peşkeş çekilmesine pürüz olmuş oluruz. Şayet birlik olursak her şeyin çok farklı ilerleyeceği inancı ve umudu içerisindeyim. Tekrar davet yapıyorum: “Gelin bir olalım, bir arada olalım, ortak ses, güçlü ses olalım.”

Gazete Duvar