Türkiye Melih Bulu’nun Boğaziçi Üniversitesi Rektörlüğü’ne atanmasının akabinde yaşanan protestolarda polisin öğrencilere sert müdahalesini tartışırken, Kamu Denetçiliği Kurumu’ndan ‘barışçıl şovlarda orantısız ve yersiz güç kullanımı’na ait kıymetli bir karar geldi. Çoklu baro düzenlemesine karşı Ankara’ya yürüyen baro liderlerine yönelik polis uygulamalarına ait verilen kararda, “barışçıl şovları olur olmaz nedenlerle kanuna alışılmamış ilan edip en sert metotlarla müdahalede bulunmanın yanlışlığına” dikkat çekildi.
Kamu Denetçiliği Kurumu, CHP Milletvekili Mahmut Tanal’ın başvurusu üzerine aldığı kararda, emsal kolluk müdahalelerinin yine yaşanmaması için barışçıl ve kamu tertibini aksatmayan toplantı ve kanıyı açıklama özgürlüklerinin önünün açılması maksadına yönelik gerekli önlemlerin alınması konusunda İçişleri Bakanlığı’na tavsiyede bulundu.
BARO LİDERLERİ ANKARA’YA SOKULMAMIŞTI
“Çoklu baro”yu içeren kanun teklifine karşı 22 Haziran 2020’de ‘Savunma Yürüyüşü’ başlatan baro liderleri, Ankara girişinde polisin sert müdahalesiyle karşılaşmıştı. Geceyi yağmur altında bekletilerek geçiren liderlerin kente girişlerine de müsaade verilmedi.
CHP İstanbul Milletvekili Avukat Mahmut Tanal da, bu olayda kolluk müdahalesinin hukuka tersliğinin tespit edilmesi talebiyle Kamu Denetçiliği Kurumu’na (Ombudsmanlık) başvurmuştu.
KARAR: HAK İHLALİ
Tanal’ın şikayetini pahalandıran Gurur Malkoç’un başkanlığındaki Kamu Denetçiliği Kurumu, baro liderlerine yönelik gerçekleştirilen kolluk müdahalesinin, “toplantı ve ifadeyi açıklama özgürlüğünün ihlaline yol açtığı” istikametinde karar aldı.
Kurum, “söz konusu toplantı ve ifadeyi açıklama özgürlüğünün ihlaline yol açan bu tipten kolluk müdahalelerinin tekrar yaşanmaması için gereken önlemlerin alınması konusunda Ankara Valiliği’ne, barışçıl ve kamu sistemini aksatmayan toplantı ve kanıyı açıklama özgürlüklerinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadına uygun biçimde, önünün açılması maksadına yönelik yasal, idari ve kurumsal önlemlerin alınması konusunda İçişleri Bakanlığı’na tavsiyede bulunulmasına” karar verdi.
ANAYASA’NIN VERDİĞİ HAK
Tavsiye kararının münasebetinde ise Anayasada, söz ve ifadeyi açıklama özgürlüğüne paralel biçimde toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkının da çerçevesinin somut bir biçimde belirlendiği belirtilerek, herkesin, evvelden müsaade almadan, silahsız ve akinsız toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkına sahip olduğunun altı çizildi. Kelam konusu hakkın, 2911 sayılı Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanunu’yla da yurttaşlara verildiğine dikkat çekildi.
“Açık bir şiddet yahut şiddet daveti içermedikçe ve barışçıl niteliklerini korudukları sürece, kamu otoritelerince protesto şovlarına müdahale edilmemesi” formundaki AİHM içtihadının hatırlatıldığı münasebette, baro liderlerinin Savunma Yürüyüşü’ne yönelik gerçekleşen kolluk müdahalesinin, barışçıl olan ve kamu sistemini hayati oranda aksatmayan bir şova müdahale niteliğinde olduğunun anlaşıldığı belirtildi.
‘ÇOK YASAL BİR EMEL’
1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun baro liderlerine “Avukatlık onurunun ve meslek tertibinin korunması” sorumluluğunu yüklendiğinin aktarıldığı münasebette, savunma makamı temsilcilerinin, kendileri ile ilgili bir yasal değişiklik sürecinde, çok legal bir gaye ve mevzu etrafında, temel Anayasal haklarından olan şov yürüyüşü düzenleme hakkını kullanmak istedikleri, bu hedefle 57 baro lideri olarak Eskişehir-Ankara D-200 devlet yolu üzerinden Ankara etraf yolunun çabucak bitişiğinde, sembolik olarak 250 metre topluca bir yürüyüş gerçekleştirmek istedikleri, lakin bu aktifliğin 2911 sayılı Kanuna muhalif olduğu münasebeti ile kolluk tarafından engellendiği söz edildi.
Münasebette şöyle devam edildi: “Bütün bunlar bir tarafa bırakılsa dahi, yalnızca 2911 sayılı Kanuna alışılmamış olduğu münasebeti ile hem barışçıl olan hem de kamu tertibini aksatmayan barışçıl bir şova müdahale, memleketler arası hukuk kuralları ve Anayasanın 90’ıncı unsuru kararı uyarınca, bir hak ihlalidir. Baro liderlerinin, kendilerini direkt ilgilendiren bir yasa değişikliği sürecinde görüşlerini lisana getirmek hedefi ile gerçekleştirdikleri yasal emel ve mevzuya dayalı yürüyüşlerinin ve topluca kente girmelerinin engellenmesi, bu esnada polis ile gösterici küme ortasında yaşanan arbede, gösterici baro liderlerinin toplum tarafından tanınan simalar olması ve maruz kaldıkları müdahaleye ait imajların televizyon kanallarında yayınlanması göz önünde tutulduğunda, polis tarafından bu şahıslara yönelik yakalama ve gözaltı biçiminde özgürlüğün kısıtlanması durumu yaşanmamış olsa bile, polisin engelleme gayesi ile kullandığı güç sonucunda, müracaata bahis bireylerin maddi ve manevi olarak olumsuz etkilenmeleri ihtimal dâhilindedir.”
‘TÜRKİYE’DEKİ TEMEL ZAHMET BÜROKRATİK ANLAYIŞ’
Kamu Denetçiliği Kurumu kararının münasebetinde, “toplanma ve ifadeyi açıklama özgürlüklerinin kullanımı” noktasından soruna bakıldığında, Türkiye’de bu mevzuda temel kahrın, “özgürlüklerin kullanımını, mevzuatın lafzi yorumuna nazaran kısıtlayıcı formda değerlendirip, olur olmaz nedenlerle aktiflikleri kanuna ters ilan edip en sert metotlarla müdahalede bulunmak aslına dayanan bir bürokratik anlayışın varlığında yattığı” belirtildi.
VALİLİĞİN SAVUNMASI: POLİSİN ASLİ MİSYONU
Ankara Valiliği, Kamu Denetçiliği Kurumu’na gönderdiği savunma yazısında, “22 Haziran’daki hareket esnasında Emniyet görevlilerince yapılan sürecin yerinde ve mevzuata uygun olduğu, bu nedenle kamu sistemini sağlamak ve var olan hatası önlemenin polisin asli vazifelerinden olduğundan, konusu cürüm teşkil eden bir buyruğun kelam konusu olmadığı” öne sürüldü. (Kaynak: Cumhuriyet)
Gazete Duvar
