KONDA Genel Müdürü Bekir Ağırdır siyasetteki mevcut tabloya ve beklenen bir seçime ait değerlendirmeler yaptı. Kozmik gazetesinden Serpil İlgün’e konuşan Ağırdır, seçimin gelecek yıl yapılmasını beklediğini belirtti. Ağırdır’ın değerlendirmelerinden kimileri şöyle:
AKP Küme toplantısında Erdoğan, konuşmasının neredeyse tamamında CHP’ye yüklendi ve “CHP süzme faşist bir partidir” dedi. CHP’ye giderek daha fazla yüklenilerek nasıl bir yarar üretilmeye çalışılıyor?
Olanları katmanlı okumak lazım. Bir cumhurbaşkanı ve arzuladıkları, yaptıkları var. Bir de ortada bir Türkçü ve İslamcı bir koalisyon var. Generallerin 40 sene evvel hayal ettikleri Türk-İslam sentezinin beden bulmuş bir hali var karşımızda. Ve Türkçü kanat da daha yüklü görünüyor. Münasebetiyle o koalisyonun kendi içindeki tansiyon, paylaşım, bölüşüm tansiyonları, ya da geleceğe dönük oluşturmaya çalıştıkları konum açısından olan biten var, bir de Cumhurbaşkanı’nın yaptıkları. Lakin galiba her ikisinin ortaklaştığı maksat, muhalefet blokunun yekpare ve geniş bir ittifaka dönüşmemesi. HDP’yi kriminalize ederek bir yandan evvel HDP üzerinden orada bir çatlak yaratmaya çalışılıyordu son iki, üç yıldır. Enis Berberoğlu sorununda gördüğümüz üzere giderek CHP’yi de oraya hakikat, yani daha dokunulabilir olduğu bir aktör haline getirmeye yönelik bir strateji var.
Pekala, bu oyun planı çalışıyor mu?
Çok çalışmıyor görünüyor. Hükümet bunun için çok şey yapıyor alışılmış ki, iktidar gücüyle, yargıçlarıyla, güvenlik güçleriyle vs. fakat en azından şu ana dek görüldüğü kadar çok da çalışmıyor. Muhalefet blokundaki partilerin en azından önder düzeyinde şimdi bir parçalanma emaresi görünmüyor. Tam bilakis tahminen de farkında olmadan kurduğu bu lisan, tıpkı İstanbul’da yenilenen seçimlerde olduğu üzere hem kurumsal olarak bütün muhalif blokta yer alan partileri, hem de seçmenlerini konsolide etmek üzere de paradoksal bir sonuç üretiyor.
Daha evvel, ulusal çıkar, beka telaffuzuyla iktidarın ardında duran muhalefet blokunun Garê operasyonu sonrasında birebir konumu almamasını, hatta hesap sormasını nasıl değerlendirdiniz? Ve iktidar bunun olabileceğini bekliyor muydu?
Muhtemelen beklemiyordu. Zira ortada şöyle bir gerçeklik var, her şeye karşın hâlâ beğensek de beğenmesek de hem gündemi, siyasi gidişatı belirleyici ana aktör Tayyip Erdoğan. Bu yalnızca iktidar gücünü elinde tuttuğu için değil, birebir vakitte da siyasi mahareti, yılların deneyimi var. Ve bir türlü muhalefet blokundaki partiler oyunun gidişatını değiştiremiyor. Seçmenin evet, bir yandan gerçek sıkıntıları var, iktisattı, pandemiydi, işsizlikti, enflasyondu üzere. O nedenle toplum çok önemli rahatsız. Bir yandan Ak Parti’den çözülme ya da Ak Parti’yi eleştiren konuma geçme çok güçlü bir his halinde. Ancak bu “Ak Parti’den vazgeçtik, şu partiye döndük” üzere yeni bir bağlanma ve oy alakası üretmiyor. Münasebetiyle iktidarın yaptıklarını tahminen bu gözle de okumak lazım. Yani yeni bir muvaffakiyet öyküsü üretme, yeni bir ortak umut, heyecan yaratmak üzere şeyleri, işte uzaya gitmek, Karadeniz’de büyük doğalgaz bulmak üzere biraz da zorlama ve yapay gündemlerle arıyor. Gerçek problemler üzerinden muvaffakiyet arama kapasitesi, mahareti çok zayıflamış görünüyor iktidarın. O vakit da o toplumsal dayanakla var olan durum ve hakimiyet ortasındaki yarılmayı işte bu türlü şoven, dinci, güvenlik temelli birtakım siyasetlerle, dış düşman öyküleri üzerinden vs. kapatmaya çalışıyor. O yüzden de daima olarak kurulan lisan, karşı tarafı suçlarken aslında bu tarafta daha emniyetli bir alan olduğunu ima ediyor, yani kendi seçmenini kaybetmek istemiyor diyelim.
Tüm o “müjdeler” yahut milliyetçi, dinci lisan seçmenini müdafaayı, daha da ötesi dayanağı artırmayı sağlar mı?
Son seçimlerdeki o yüzde 52-48 iktidar lehine olan bloklaşma sürsün peşinde. 52’yi arttırmak üzere bir hayalleri olduğunu sanmıyorum. Ya da bu yaptıklarıyla olamadığını, yetmediğini görüyor.
Farklı bir şey oldu bu pandemi sürecinde. Düşünsene İslamcı siyasetin geleneklerinde, kodlarında, o dünyadan geldiğini düşündüğümüz, bildiğimiz insanların anlatılarından anlıyoruz ki, Ayasofya mesela onlar için harikulade bir amaçmış. Fakat Ayasofya’yı hatırlayan yok. Zira bu gerçek meselelerin harareti bu soyut öyküleri eritiyor. O yüzden de çalışmıyor. Geldiğimiz noktada donmuş bir durum var ve siyasi tablo kilitlenmiş görünüyor. Ve bütün siyasi aktörler de bildikleri oyunu değiştirmiyorlar. Muhalefet de değiştirmiyor. Yalnızca daha serinkanlı ve bir ortada durmanın farkındalığı içinde davranıyorlar lakin şimdi seçmeni oraya bağlayacak, bir çekim gücü oluşturacak güçte de değil. Ya da yetmiyor.
Tıpkı durum, iktidarın dış siyasetteki “kahramanlık” öyküleri için de geçerli mi?
Şöyle bir metafor kullanıyorum, vaktin durduğu bir yerde donmuş bir göle bakar gibiyiz. Bakarsan, gölün yüzeyi donuk ve donmuşluk da değişmiyor görünüyor. Hatta sabahları uyandığımızda karşı vadide ya da suyun üstünde bir buğu bulutu vardır ya, o buğu bulutu telaş ve tasa. Zira bir yandan geçim problemleri var, bir yandan da hala can riski var. Yani toplum canı burnunda yaşıyor bir sefer. Lakin bir yandan da aşağıda insanların zihin dünyasında, gündelik pratiklerinde de değişen bir sürü şey var. Dış siyaset sıkıntısı insanlara çok değmiyor, hele bu türlü gerçek sorunlar olmasa ortada, tahminen dış siyasetteki tüm tansiyonlar, Amerika’ya, Rusya’ya, herkese baş tutma hali bir his köpürmesi hali üretebilir toplumda. Lakin gerçek sıkıntılar karşısında his köpürmeleri de olamıyor. Anlık oluyor doğal ki o an için beşerler “heyt be, Amerika’ya posta koydu” diye keyifli oluyor ancak akşam meskenine giderken sofrada ne olacağını, sabah kalktığında eşine mutfak harcaması için ne bırakacağını düşündüğü anda bütün o öykü havada asılı kalıyor. İktidar onu bir türlü yeni bir umuda yöneltemiyor.
Bundaki başat sebepler neler?
Birçok sebebi var. Bir sefer beslenme damarları kapandı. Yaratıcı kapasitesi de bitti, bir sürü sebepten. Yalnızca “FETÖ’cüler gitti” diye değil. Bir sefer idare tertibi değişikliği, anlaşıldı ki ellerinde bir tasarım bile yokmuş. Hasebiyle sistem çalışmıyor. Evvelkini bozuyorsun, lakin yeninin ne olduğu aşikâr değil. Yeni sistemler tarifli olmadığı için üstteki büyük kararlar da çalışmıyor. Hasebiyle afallamış durumda iktidar. O vakit yapabileceği şey seçime odaklanmak ve “seçimde 50+1’i nasıl sağlarım”ın kederinde. Onu da kimliklerin kaygılarına yaslanarak yürütüyor. Şunu hatırlatmak isterim, Türkiye toplumunu tanım edecek alt alta 8-9 cümle yazsak, birinci cümle bence şudur; Türkiye’de insanların farklılıkları ne olursa olsun, öncelikli beklentisi ekonomiktir, Ve bu ortaktır. Yani Türk yahut Kürt, bayan erkek, AK Partili CHP’li, fark etmez, “hanenin birliği düzenliği” diyor onlar. O, geçim sıkıntısıdır.
Sıra kültürel kimliklere geldiğinde kaygılar farklılaşıyor mu?
Evet, iktidar da o nedenle farklı endişelere oynuyor. Klasik olanlar için geleneklerden çözülmek, Türkiye’nin bölünmesi ya da sekülerler için daha dini kuralların yük kazanması, dindarlar için dinden uzaklaşıyor olması vs. Her kültürel kimliğin farklı kaygıları var, iktidar da tabanındaki sosyolojinin endişelerini canlı tutarak onları bir ortada tutmaya çalışıyor. Şöyle bir metafor kullanayım, seçmen bir saçağın altında yahut bir meskenin içinde. Evet pencereler, kapılar kırık, yağmur giriyor, su giriyor lakin yeni bir mesken bulamadan da o meskenden çıkamıyor. Karşı çatının altına koşsa, iktidar üstten diyor ki, “karşıya koşma zira seni ortalarına almayacaklar!” Öcü kıssaları anlatılıyor. Bütün bu geçmişi didikleyip didikleyip diğer kıssalar üretme gayreti da buradan besleniyor. Yani seçmeni vaatlerinle tutamıyorsun, karşı tarafa dair endişeleri üzerine oynamaya devam ediyorsun. İktidarın oyun planı bu görünüyor.
SÖYLEŞİNİN TAMAMI
Gazete Duvar
