ANKARA – Dünyada Covid-19 salgınından çıkış anahtarı olarak görülen aşılama kapsamında aktifliği yüzde 95’lerde olan BioNTech aşısının iki dozu ortasındaki mühlet tartışılıyor. Aşının birinci dozda muhakkak bir müdafaa sağlaması ve aşılama suratının artırılması sebebiyle ortalarında Almanya, Fransa ve İngiltere üzere ülkelerin de bulunduğu kimi Avrupa ülkeleri aşının iki dozu ortasındaki süreyi uzattı.

BIONTECH AŞISININ İKİ DOZUNUN ORTASINDAKİ MÜDDET ÜLKELER ORTASINDA FARKLI

Birinci olarak İngiltere, aşının sonlu sayıda bulunduğu aralık ayında daha fazla şahsa birinci dozun ulaştırılabilmesi için iki doz ortasındaki süreyi 12 haftaya çıkardı. Almanya Robert Koch Enstitüsü’ne (RKI) bağlı Daimi Aşı Komitesi, (STIKO) BioNTech üzere mRNA prosedürü ile üretilen aşılarda iki doz ortasındaki müddetin 6 hafta olmasını tavsiye ederken, BioNTech aşısını uygulayan ülkelerden Fransa’da da iki doz ortasındaki mühlet artırıldı. 14 Nisan’dan beri geçerli olan uygulamaya nazaran, aşının birinci dozu ile ikinci dozu ortasındaki mühlet 4 haftadan 6 haftaya çıkartıldı. ABD’de ise Hastalık Denetim ve Korunma Merkezleri (CDC) iki doz ortasındaki müddetin en az 21 gün olmasını tavsiye ediyor.

İNGİLTERE’DE ARAŞTIRMA: 12 HAFTA ORTA ANTİKOR SAYISINI ARTIRIYOR

İngiltere’de Birmingham Üniversitesi tarafından yakın vakitte yapılan araştırmaya nazaran ise Pfizer/BioNtech aşısının iki dozunu 12 hafta ortayla olan 80 yaş üstü şahısların, 3 hafta ortayla olanlara nazaran 3.5 kat daha fazla Covid-19 antikoru ürettiği tespit edildi.

TÜRKİYE’DE MÜDDET 12 HAFTAYA MI ÇIKARILACAK?

Türkiye’de de BioNTech aşısının ikinci doz uygulamasının 12 hafta sonra yapılacağı tarafında argümanlar ortaya atıldı. Nisan ayında düzenlenen Bilim Konseyi toplantısında BioNTech aşısının iki dozu ortasında 6-8 hafta olması kararlaştırırken, bugün gelinen noktada haziranda gelecek BioNTech aşıları için ikinci doz randevuların 12 hafta sonrasına verileceği öne sürüldü. Sıhhat Bakanlığı’ndan edinilen bilgiye nazaran dünyadaki farklı aşı kullanım usulleri her hafta Bilim Heyeti’nde görüşülüyor lakin şimdi bu tarafta alınmış bir karar yok. Uzmanlara BioNTech aşısının iki dozu ortasındaki müddetin ne olması gerektiğini sorduk.

‘BU ÇALIŞMA NE KADAR GERÇEKLİĞİ YANSITIYOR?’

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Genel Sekreteri Prof. Dr. Vedat Bulut’a nazaran BioNTech aşısının iki dozu ortasındaki mühletin 12 haftaya çıkarılması bilimsel olarak değil, pandemi periyotlarının getirdiği zorlukla açıklanabilir. Olağan kaidelerde bir aşı firmasının lisans alırken sunduğu datalarda yer alan doz aralıklarının bilimsel gereklilik olduğuna vurgu yapan Bulut, “BioNTech bilgi dokümanlarında kaçınılmaz durumlarda ikinci doz aşı mühletinin 6 haftaya kadar uzatılabileceği tabir ediliyor. Kaçınılmaz durumlar derken aşı tedarikinde yaşanan kahırlar ya da kişinin bir mazeret nedeniyle randevusunu geciktirmesi belirtiliyor. BioNTech aşısının iki dozu ortasında 12 hafta olmasına ait bugüne kadar tek bir matematiksel modelleme açıklandı. Bu matematiksel modellemede antikor karşılıklarının 3-4 aylık gecikmelerde bile yüksek olduğu, hatta tek doz aşının bile koruyuculuk oranının yüzde 50’nin çok üzerinde olduğu belirtildi. Lakin bu çalışma tek, ne kadar gerçekliği yansıtıyor bilmiyoruz. Aşı dozları ortasındaki müddetleri artırmak aşı tedarikinde yaşanan meselelerin bir sonucu olarak karşımıza çıkıyor” sözlerine yer verdi.

Prof. Dr. Vedat Bulut

‘BİLİMSEL DATA YOK, İLERİDE GÖRECEĞİZ’

Bulut, aşının doz aralıklarının 12 hafta olarak belirlenmesinin olumlu ya da olumsuz tesirine ait net bir datanın olmadığına dikkat çekerek, bu yolun toplumsal bağışıklık üzerindeki durumunu şöyle anlattı:
“Aşıların toplum içindeki koruyuculuk oranlarını ölçen Faz4 çalışmaları tamamlandıktan sonra buna karşılık bulabiliriz. Bu çalışmadan sonuç alınması için ortadan 6 ay geçmesi lazım ki aşının koruyuculuğu değişiyor mu, aşı yapılanlar tekrar enfekte oluyor mu, aşının yeni mutantlar içinde koruyuculuğu ne durumda bilelim. Yani BioNTech aşısının ikinci dozunun 6 haftayı geçmesi durumunda bilimsel olarak bir garanti verebilme imkânı yoktur. Lakin vakit içinde bu uygulamanın olumlu olup olmadığı anlaşılacaktır. Aşının ikinci dozunun 12. haftada yapılması toplumsal bağışıklığı olumsuz etkilemez. Aşının tek dozunun bile yüzde 50’nin üzerinde koruduğu düşünüldüğünde birtakım ülkeler iki doz ortasındaki süreyi aşarak tek doz aşılama üzerine ağırlaşıyor. Bu durumun temel nedeni aşı tedarikinde yaşanan ve mümkün yaşanacak meseleler. Böylelikle topluma büyük oranda bağışıklık yaymaya çalışıyorlar. İleride göreceğiz.”

CEYHAN: PANDEMİN UZUN MÜDDET DEVAM ETMESİNE NEDEN OLABİLİR

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan’a nazaran aşıların iki temel tesiri var:
“Birincisi ferdî, başkası ise toplumsal tesiridir. BioNTech aşılarının ikinci dozlarının 12 hafta sonra olunması aşı aktifliğini azaltmaz lakin toplumsal tesirini azaltır. Bireylere ikinci doz aşı yapılana kadar risk mutant virüslerinin de tesiriyle devam eder. Bu da toplumsal bağışıklığın gecikmesine, pandeminin daha uzun mühlet devam etmesine neden olabilir. Meğer pandemi koşullarında en büyük şart toplumun bir an evvel süratle aşılanmasıdır.”

Prof. Dr. Mehmet Ceyhan

‘İKİNCİ DOZ AŞI OLMAYAN ŞAHISLARA DENETİM ÖNLEMLERİ UYGULAMAK LAZIM’

BioNTech bilgilere nazaran ikinci doz aşıların 4 hafta ortayla yapılması gerektiğini tabir eden Ceyhan, “Dolayısıyla en sağlam olan çalışma, sonuçlarının gösterdiği bilgilerdir. BioNTech aşılarının ikinci doz uygulamalarının 12 hafta sonra yapılmasını İngiltere denedi; lakin onların aşı temininde yaşadığı kahırlardan ötürü diğer dermanı yoktu. Ayrıyeten bu uygulamayı hayata geçirirken çok önemli kapanma önlemleri uyguladılar. Bu yapılırken bir de haziran ayında her yeri açarlarsa yayılım hızlanır. İkinci doz aşı olmayan şahıslara denetim önlemleri uygulamak lazım ki virüsün toplum içindeki hareket alanını kısıtlayalım. Bu büsbütün aşı temininde yaşanacak meseleler nedeniyle yapılıyor. İngiltere’de süratli bir aşılama yaptılar fakat hadise sayılarının düşmesinin nedeni çok önemli kısıtlama önlemleri almalarıdır” dedi.

‘BIONTECH’İN VARYANT VİRÜSLERE KARŞI ETKİSİ’

Gazi Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Esin Davutoğlu Şenol ise mevzuya ait toplumsal medya hesabından açıklama yaptı. Amerika Besin ve İlaç Kurumu’nun Faz3 çalışmalarındaki doz aralıklarına uyulmasının ehemmiyetine dikkat çektiğini aktaran Şenol, “Amerika Hastalık Denetim Merkezi de aşı doz aralıkları için iki doz ortasında önerilen aralığa uyulması, 4 günlük gecikmelerin tolere edileceği lakin ikinci dozun en geç 42. gün verilmesi teklifinde bulunuyor. Lakin BioNTech aşısının varyant virüslere karşı müdafaa sağlaması için iki dozun verilmesinin değeri şöyle: Birinci doz 33,5, ikinci doz ise yüzde 87,9 olarak karşımıza çıkıyor” dedi.

Prof. Esin Davutoğlu Şenol

‘İKİNCİ DOZ AŞININ 6. HAFTADA YAPILMASINA UĞRAŞ EDİLMELİ’

Türkiye’nin mevcut durumunda aşı ile önlenebilir bir hastalıktan ölümlerin fazla görüldüğü, salgının şimdi denetim edilemediği bir ülke olduğunu belirten Şenol, şunları söyledi:
“Salgın denetiminde tesiri gösterilmiş ve bulaşma zincirini kıran kâfi tedbirleri de almamaktadır. Bu nedenle süratli aşılama yaşamsaldır. Birtakım yeni ve gerçek datalara dayanarak tesiri tek dozdan itibaren erken ve besbelli olan mRNA aşılarıyla daha çok insanın aşılanması salgın yükünü hafifletmek için tercih edilebilir. Lakin Türkiye’de varyant izlemi yapılmamaktadır. Varyantların durumu bu stratejiye olumsuz tesir edebilir. Bu nedenle aşılama çok süratli yapılmalı, aşı tedariki ile bağlantılı olarak ikinci dozların 6. haftada yapılması için çaba edilmelidir.”

Gazete Duvar