ANKARA- TBMM Adalet Komitesi’nde kabul edilen Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Ait 43 unsurluk kanun teklifinin TBMM Genel Heyeti’nde bu hafta görüşülmesi bekleniyor.

Teklif, Birleşmiş Milletler Genel Konseyi’nin (BMGK) kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının yasaklanmasına yönelik yaptırım kararlarının uygulanması ve gerektiğinde cumhurbaşkanına ilgililerin mal varlıklarını dondurması yetkisi veriyor.

2860 sayılı “Yardım Toplama Kanunu” kapsamında yeni düzenlemeler de getiren kanun teklifine nazaran, internet ortamında yardım kampanyası düzenlenmesi yeni temellere bağlanırken, yasaya muhalif yardım toplamanın cezası 200 bin liraya kadar artırılıyor. Birebir vakitte dernek ve vakıf faaliyetlerine yönelik kısıtlamalar getirilirken, İçişleri Bakanlığı’na yöneticilerin misyondan alınması ve yerlerine kayyım atanması yetkisi veriliyor.

CHP: KANUN TEKLİFİ ANAYASAYA MUHALİF

Öte yandan komitede kabul edilen kanun teklifine CHP, HDP ve GÜZEL Parti muhalefet şerhi düştü. CHP’nin şerhinde, yasanın Türkiye’nin gri listeye alınmasına karşı çabukla gündeme getirilmesinden kaynaklı Anayasaya terslikler içerdiği tabir edilirken, kanun metninde yer alan “dernek faaliyetlerinin kısıtlanması, yöneticilerinin vazifeden alınması ve yerlerine kayyım atanması” üzere unsurlara de itirazlarda bulunuldu.

‘MECLİS FAALİYETLERİ SARAYIN İNSİYATİFİNE TERK EDİLDİ’

Adalet Kurulu’na getirilen teklifin, 7 kanunda değişiklik öngördüğü söz edilen şerhte, kelam konusu yasanın demokratik hukuk devleti ile eşitlik prensibine, yargı erkinin kullanılmasına, dernek kurma hürriyetine, mülkiyet hakkına ve masumiyet karinesine terslik teşkil ettiği belirtilerek, şu eksikliklere dikkat çekildi:

“AKP iktidarının hukuk sistematiği, adap ve genel düsturları yok sayma alışkanlığı bu kanun teklifinde de devam etti. Teklif, 27. Yasama periyodunun 33. torba teklifi olup Adalet Komisyonu’nun da 6. torbası olarak gelmiş bulunmaktadır. Adeta “torba yasamaya” dönüşmüş olan Meclis faaliyetleri, nitel ve nicel değerini ne yazık ki paralel yasama oluşturan ‘sarayın inisiyatifine‘ ihtisas kurullarının özensiz çalışmalarından ötürü terk etmiş bulunmaktadır.”

‘FATF TAVSİYELERİ İSTEK SARRAF İÇİN Mİ GECİKTİRİLDİ?’

OECD bünyesindeki memleketler arası para aklama ve terörizmin finansmanı ile gayret kuruluşu FATF‘ın Türkiye’ye yaptığı ‘gri liste‘uyarısının teklifin Meclis’e çabucak getirilmesiyle paralel olduğuna dikkat çekilen şerhte, “siyasi nüfuzlu kişiler” başlığıyla ikazda bulunulan 12. unsurun kanun metninde yer almadığı vurgulandı.

Devlet ya da hükümet lideri, üst seviye politikler, hükümet vazifelileri üzere siyasi nüfuzlu bireylerin kontrolünü içeren hususun teklifte yer almaması, “Türkiye’nin gri listeye girme tehlikesi devam ediyor” biçiminde bedellendirilen şerhte,

“İktidar, FATF’nın gri listeye girme tehlikesini bertaraf etme uğraşındadır. Lakin bu adımı bile yetersiz ve samimiyetsizdir. 12 no’lu tavsiye kararının bugüne kadar uygulamaya geçirilmemesi, İstek Sarraf’ın ve rüşvet verdiği şahısların korunmasının amaçlandığı tarafında yorumlanmaktadır. Vaktinde gerekli adımlar atılsaydı İstek Sarraf’ın kara para trafiğinin ve rüşvet olaylarının önlenmesi ya da vaktinde tespit edilmesi mümkün olabilecekti. Hususun teklifte yer almaması Türkiye’yi ‘gri listesi’ye girme tehlikesinden korumayacaktır. Bu açıdan teklifin geri çekilerek, 12 no’lu tavsiyeye uygun formda yine düzenlenmesi ve yapılacak yeni düzenlemenin Türkiye Büyük Millet Meclisi Dışişleri Komisyonu’nda da görüşülmesi gerekmektedir” denildi.

‘DERNEKLER, DEMOKRATİK HUKUK DEVLETİNDE TANIMSIZ BİR KURULUŞA DÖNÜŞTÜRECEK’

CHP şerhinde, kanun teklifine eklenen “derneklerin faaliyetlerinin kısıtlanması, İçişleri Bakanınca yöneticilerinin vazifeden alınması ve yerlerine kayyım atanması” üzere hususlar de “OHAL KHK’leri ile dernek kapatılmasının akabinde iki yıllık boşluğu dolduracak yasal bir düzenlemeler” olarak değerlendirildi. Şerhte ortaya çıkacak meseleler şu formda açıklandı:

“Düzenlemeyle İçişleri Bakanı’na tanınan kapsamı meçhul yetki, dernek özgürlüğünün keyfî halde sınırlanmasına yol açacaktır. Bu düzenlemenin yasalaşması dernekleri, örgütlenme özgürlüğü öznesi olmaktan çıkaracak ve demokratik hukuk devletinde tarifi bulunmayan bir kuruluşa dönüştürecektir. Türkiye’de muhaliflerin daima yargı araçsallaştırılarak yüz yüze geldiği ceza tehdidi, sivil toplum faaliyetini de engelleme aracı haline gelmektedir. Bu düzenlemelerin toplumun platform vb. hukuk sisteminde tanımlanmamış yapılarda örgütlenmesini teşvik edeceği de açıktır. Yurttaşlar hukuk alanının dışına itilmek istenmektedir. Bu düzenleme Anayasal teminatta olan hak ve özgürlükleri kısıtlar niteliktedir.”

YETERLİ PARTİ’DEN KAYYIM YORUMU: HANGİ KURUMUN ADALETİNE GÜVENECEĞİZ?

Kelam konusu yasa teklifinin gerekli olduğu lakin şu evrede samimiyetsiz bulunduğu tabir edilen GÜZEL Parti şerhinde ise, “Sadece sayısal üstünlüğümüze güvenerek kanun çıkarırsak o vakit hukuk olmaz, kanun olur. Türkiye de bir kanun devleti hâline gelir” denildi.

Kanun teklifinin Meclis’ten geçmesi durumunda İçişleri Bakanlığı’na dernek ve vakıf idarelerine kayyım atama yetkisi verileceği belirtilen şerhte,

“Kanun teklifinin, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na yönelik göstermelik bir düzenlemeyle muhalif, toplumcu ve insan hakları alanında çalışmalar yürüten kurumları hareketsiz kılacak diye kaygı taşıyoruz. Bugün, Türkiye’de bir ihbar üzerine herkes hakkında terör soruşturması açılabiliyor, savcılar da sanıktan kanıta gitme cihetiyle davranıyor. Hâlihazırda iktidarın muhalefeti sindirmek için yargıyı aparat olarak kullanması ve kendine muhalif her kesiti terörist olarak suçlaması bu düzenlemenin makûs niyetle kullanılacağına dair tasalarımızı su yüzüne çıkarmaktadır. Bu mevzuda en azından bir iddianame hazırlanıp mahkemenin bu iddianameyi kabul etmesi gerektiği kanaatindeyiz. “Bu, terörün finansmanıdır, buna el koyalım”, “Şu sivil toplum kuruluşunu kapatalım ya da bir kayyum atayalım” dediğimiz vakit hangi kurumun adaletine güveneceğiz? Yani AYM kararını tanımam diyen mahkemelere mi? Taraflı Cumhurbaşkanı’na ya da İçişleri Bakanı’na mı?” soruları yöneltildi.

‘YARDIM TOPLAMADA LOKAL İDARELER VE SIHHAT MASRAFLARI KAPSAM DIŞI KALSIN’

STK’ların internet üzerinden yardım toplamasına ait öngörülen düzenlemeye ait de şerhte, “Biz sıhhat ve tedavi masraflarının karşılanması ve lokal idarelerin yardım ve dayanışma maksatlı uygulama alanının bu kanun kapsamı dışında bırakılmasını talep ediyoruz” tabirlerine yer verildi. Şerhte, mal varlığını dondurma içeren yasa hususuna yönelik olarak ise, “Biz savcılık kararı ile yargı kararı olmadan el konulma sürecinin hukuka ve hukukun prensiplerine uygun olmadığı kanaatindeyiz. Bu unsurun büsbütün çıkarılması gerektiğini düşünüyoruz” denildi.

HDP: SİVİL TOPLUM BÜSBÜTÜN ORTADAN KALDIRILMAK İSTENMEKTEDİR

Halkların Demokratik Partisi (HDP) şerhinde ise kanun teklifinin, başta Anayasa olmak üzere, Türkiye’nin taraf olduğu Memleketler arası mukaveleler ve Avrupa İnsan Hakları Mahkeme’nin kararlarına açıkça terslik teşkil ettiği tabir edildi ve geri çekilmesi gerektiği kaydedildi. Sivil toplum kuruluşlarının (STK) idareye kayyım atanmasına yetki veren hususa ait de “Dernek yöneticileri hakkında yaptıkları bir basın açıklaması ya da basın toplantısı nedeniyle soruşturma açılırsa, idarenin yerine kayyım atanabilecek. Esasen gereğince baskılanmış sivil toplum büsbütün ortadan kaldırılmak istenmektedir. Teklif yasalaşırsa derneklerin her yıl denetlenmesine yol açılacak ve bu durum bir taciz aracına dönüşecek. Örgütlenme özgürlüğüne sınırlama getiren kelam konusu değişikliğin sivil toplum örgütlerinin görüşleri de alınarak yine düzenlenmesinde büyük yarar bulunmaktadır” denildi.

‘YÜRÜTMENİN YARDIM FAALİYETLERDE YETKİ ALMASI İSTİBDAT REJİMİNİN GÖSTERGESİDİR’

İnternet ortamında yardım toplanmasına ait kanun hususuyla ilgili “Dernek yardımları ve karşılıklı fon süreçleri AKP/MHP iktidarının güvenlik aparatının içerisine alınmaktadır” denilen şerhte, şu sözlere yer verildi:

“Sosyal dayanışma yardımlarının yapılması ve toplumsal medyada bu yardımların yaygınlaştırılması direkt engellenebilir vaziyete getirilmektedir. Bunun yanı sıra önlem konulan kişi, kurum ve tertiplere “fon sağlayan”ların mal varlığına yönetimin keyfi kararları kapsamında el konabilecektir. Sivil toplumda gerçekleşecek tüm yardım faaliyeti ile ilgili yürütme erkinin her türlü yetkiyi alması, istibdat rejiminin göstergesidir. Yardım kampanyalarının bile iktidarın inhisarına alınmasını, tek adam rejiminin kurumsallaştırmasının bir adımı olarak algılamak lazım. Bilhassa el koymalar ve mal varlıklarını dondurmalar ile idari cezaların “yargı kararı” beklenmeksizin İçişleri Bakanlığı ukdesine bırakılması, bu rejime güçlü bir örnektir.”

GELECEK PARTİSİ: ÜLKEYİ GARNİZON AKLIYLA YÖNETMEK AMAÇLANIYOR

Gelecek Partisi, kanun teklifine ait yaptığı yazılı açıklamada, İçişleri Bakanı’na, dernekler idaresi hakkında anayasaya muhalif bir dizi yetkinin verilmek istendiğini söz ederek, “Bu teklif metni, Anayasa’nın 33. unsuruna ve temel hak ve hürriyetlerin demokratik toplum nizamının gereklerine ve hakkın özüne ters olarak sınırlanamayacağını öngören 13. unsuruna terstir. Kelam konusu kanun teklifi genelde tüm toplumu, özelde, sivil ve örgütlü toplumu devletleştirmeyi, kamulaştırmayı, ülkeyi garnizon aklıyla yönetmeyi amaçlamaktadır. Bu yolla tüm farklı ve muhalif sesler sindirilip boğulacak, ülke derin bir sessizliğe sokulacaktır. Buna ilaveten hür bir toplumun en değerli hakkı olan örgütlenme hakkı elinden alınacak. Gelecek Partisi olarak teklifi geri çekmeye ve TBMM’de yer alan tüm partileri ve milletvekillerini millete kayyum atama manasına gelen kelam konusu düzenlemeye pürüz olamaya davet ediyoruz” tabirlerine yer verildi.

Gazete Duvar