İngiltere’dek birinci Covid 19 hadiseleri teyit edildiğinde tarih 31 Ocak’ı gösteriyordu. Temmuz ayında başbakan seçilen Muhafazakar Partili Boris Johnson’ın aralık ayındaki gündemi ise nişanlısı Carrie Symonds ile Karayipler’deki tatiliydi! Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) hükümetleri uyarırken, Johnson kamuoyu önünde en büyük seçim vaadi “Get Brexit Done (Brexit’i Hallet)” doğrultusunda “Yaşasın, AB’den kurtuluyoruz!” temalı konuşmalar yapmayı tercih etti.
Johnson, 3 Mart’ta “Hepimiz günlük hayatlarımıza devam edeceğiz. Yapabileceğiniz en iyi şey ‘iyi ki doğdun’ müziğini iki kere söylerken, ellerinizi sıcak su ve sabunla yıkamak” diyordu. Bu tarihi takiben gelişen süreçte İtalya’nın akabinde, İspanya ve Fransa ulusal sokağa çıkma yasağı kararı alırken, Almanya’da Avrupa’nın en kapsamlı test merkezlerinin kurulması için hazırlıklar başlamıştı bile. İngiltere hükümeti, halkı kolektif ve sıkı önlemlere yönlendirmek yerine, “Devam eden öksürüğü olanlar, yedi gün boyunca kendilerini izole etmeliler” ve “70 yaşının üstünde ve kronik rahatsızlığınız varsa gemi seyahatlerine çıkmasın” üzere tekliflerde bulunmaya devam etti.
Pandemi krizini ‘yönetici’ sıfatına karşın yönetmeyi başaramayan Boris Johnson ve onun kabinesinden Sıhhat Bakanı’nın kendisi de dahil dört kişi, mart sonunda virüse yakalandılar!
JOHNSON’IN SÜRÜ BAĞIŞIKLIĞI SİYASETİNİN BEDELİ
Güney Kore’den Almanya’ya, mart ayında birçok hükümet test kapasitesini artırmak için bütçe planlaması yaparken, İngiltere’nin çiçeği burnunda Başbakanı Boris Johnson, akıntıya karşı yüzmeyi seçti: “Virüse karşı sürü bağışıklığı geliştireceğiz!”
Kuzey Batı İngiltere’nin eski sıhhat bakanı Profesör John Ashton, İngiltere’nin virüs siyasetine ait “Halk sıhhatinden hiç haberi olmayan yüzeysel bir başbakanımız var. Yöneticiler, beş günlük kriket oyunu oynayan 19’uncu yüzyıl sömürgecileri üzere davranıyor” açıklamasında bulundu. DSÖ eski ünite yöneticilerinden Anthony Costello da, resmi Twitter hesabından yaptığı “Sürü bağışıklığına dair sekiz soru” paylaşımı ile, hükümetin siyasetini eleştirenlerden biriydi.
Bilim insanlarının tüm tenkitlerine karşın, strateji belirlenmişti: “Kontrol altına al, geciktir ve azalt.”
Pekala uygulamada ne oldu? “Biz İngiliz’iz, bize bir şey olmaz”cılık (British Exceptionalism) siyasetinin bedeli, kasım ayına gelindiğinde, günlük 20 binin üzerinde yeni hadise ile ödendi…
İNGİLTERE’DE VİRÜS NASIL BU KADAR SÜRATLİ YAYILDI?
Virüsün bu kadar süratli yayılmasında, İtalya’nın Avrupa’nın en berbat tablosunu çizdiği devirde, birçok İngiltere vatandaşının orada tatil yapması ve bu şahısların ülkelerine geri döndüklerinde karantinaya alınmamalarının büyük bir tesiri oldu.
Boris Johnson, halkı önemli bir formda uyarmak yerine ortada sırada lisana getirdiği gevşek tekliflerini, 7 Mart’taki İngiltere-Galler ragbi maçında uzunluk göstererek ‘pekiştirdi’. 250 bin kişinin iştiraki ile gerçekleşen Cheltenham Şenliği iptal edilmedi, bilim insanlarının daima kıymetini vurgulamasına karşın maske takmak zarurî hale lakin 24 Temmuz tarihinde getirildi.
Ama virüsün yayılmasını engellemede maskenin ehemmiyeti halka aktarılamadı. Mecburî hale getirilse bile, maske takmayana pratikte bir yaptırım uygulanmadı. Ağustosun ortasında Londra’ya geldiğimde, polisler dahil sokakta, toplu taşıma araçlarında, insanların yüzde 80’inin maskesiz dolaştığını rahatlıkla söyleyebilirim!
‘EAT OUT TO HELP OUT! (RESTORANLARA TAKVİYE VER, DIŞARIDA YE!)
İngiltere hükümeti, sokağa çıkma yasağını birinci olarak 23 Mart’ta başlattı. Mayıs ayına gelindiğinde Johnson, reaksiyon çeken ‘okulların 1 Haziran’da açılması’ kararını da kapsayan olağanlaşma planını hazırlamıştı bile!
Birebir tarihlerde “Önümüzdeki iki ay boyunca, umut ya da ekonomik gerekliliklere nazaran hareket etmeyeceğiz. Bilim, data ve kamu sıhhatine nazaran hareket edeceğiz,” tabirlerini kullanan Boris Johnson, 4 Temmuz tarihinde pub ve restoranları yine açtı. ‘Ekonomik gerekliliklere nazaran hareket etmeyen’ Muhafazakar Parti hükümeti, ağustos ayında ise “Restoranlara yardım et, dışarıda ye! (Eat Out to Help Out)” isimli bir kampanya kurguladı. Buna nazaran, alkol hariç, restoran yahut pub’da yediğiniz yemeğin yüzde 50’sini devlet karşılayacaktı.
Ölümcül korona virüsünü adeta bir ‘yayma teşviki’ olan hükümetin bu atılımı ile esasen maske kullanmayan İngilizler, ağustostan eylül ortasına kadar hiçbir formda toplumsal aralık kurallarına uymadan kapalı yerlere doluştular. Ve ağustos ayında 1000 civarı görülen günlük hadise sayısı, ekim ayında 20 bini aştı.
İKİNCİ DALGA VE ŞİMDİKİ DURUM
18 Eylül’de “Evet, ikinci dalga geldi” açıklamasında bulunan Boris Johnson, bu sefer de ‘pub ve restoranları saat 22.00’da kapatma’ kararı aldı. Londra’da yavaş yavaş kapalı yerlerdeki tuvalet üzere ortak kullanım alanlarında maske takılmaya başlandı, evet, yeni bir gelişmeydi bu!
Daha sonra alınan bir dizi karar da virüsün yayılmasını engellemedi. Pekala ne üzere kararlardı bunlar? Bir meskende altı şahıstan fazla olmamak (yani diyor ki meskende değil, yerlerde buluşun, para harcayın!), restoran yahut publarda sırf birebir meskende yaşadığınız bireylerle oturabilmek… Tekrar ucu açık ve denetimi yapıl(a)mayan yeni bir dizi kural. İşe yaramayacağını iddia etmenin o kadar da güç olmadığı bu kurallar sonrası ise, 2 Aralık’a kadar devam edecek olan ikinci sokağa çıkma kısıtlamaları periyodu başladı.
İngiltere, 1 milyon 200 binin üzerinde toplam hadise ve 49 bini aşan meyyit sayısıyla, Fransa, Rusya ve İspanya’nın akabinde, İtalya’nın önüne geçerek, Avrupa’daki en vahim tabloyu çiziyor… Kendini beğenmiş yöneticilerin, halk sıhhatine dair aldığı, “Bir de bu türlü deneyelim” misali sorumsuz kararlar, İngiltere’yi daha da karanlık günlerin beklediğini ortaya koyuyor. (DUVAR)
Gazete Duvar
