Türkiye’nin kendine has müzikal tutumlarından ve devirlerinden biri olarak Anadolu rock, 80’li yıllarla birlikte başlayan pop müzik fırtınasıyla neredeyse unutulma noktasına gelmişken 90’ların sonundan itibaren müzikal bir arayış içerisindeki yeni kuşaklar bu müziği keşfetmeye başladı. 2000’lerle birlikte ise plaklara olan ilginin artmasıyla bu “efsane” müzikçi ve kümelerin müzikleri, albümleri hudutlu da olsa yeni bir kitleyle tanıştı. Bir yandan nostaljik bulunduğu için değişik karşılanan, öbür yandan müzikal olarak çağının dünya trendlerini bu kadar yakaladığı ve hatta kimi vakit bu trendlerin önüne geçtiği için kıymeti yine anlaşılan Anadolu rock müziğine olan ilgi gün geçtikçe artıyor.

60’lı yıllardan başlayıp 80’li yıllara dek yapılan bu müziğin dinleyicileri büyük oranda genişliyor gün geçtikçe. Üstelik Anadolu rock’ın hem tutum hem de kullanılan enstrümanlar ve düzenlemeler nedeniyle çok özgün ve eşsiz olduğunu keşfeden büyük bir memleketler arası dinleyici kitlesinden de kelam edebiliyoruz artık.

Anadolu rock meraklılarının uzun müddettir temel kaynaklarından biri ise bir Youtube kanalı olan Anatolian Rock Revival Project. Birkaç şarkılık bir koleksiyon olması gayesiyle başlanan projede bugün 160’tan fazla müzik, yalnızca bu müzikler için hazırlanmış illüstrasyonlarla dinleyiciye sunuluyor. “Yeniden keşfedilen” müziklerin kimileri on milyonlarca defa dinleniliyor. Koleksiyondaki birçok müzik ise plak kayıtlarında gizli kalmış ömürlerine birinci kere dijitalde yayınlanarak yine başlıyor.

Anaolitan Rock Revival Project’i, projenin başlangıcında yer alan, aslında kurucusu olan reklamcı Gökhan Yücel ile tüm ayrıntılarıyla konuştuk.

Çabucak girelim mevzuya. Anatolian Rock Revival Project fikri nereden çıktı, nasıl başladı her şey?

Aslında iki taraflı bir yanıtı olabilir bunun. Ben çok geç dinledim bu müzikleri, 2013 yılında falan birinci kere önemli olarak dinledim. Daha evvel sağda solda duymuşumdur fakat birinci sefer 2013 yılında “Evet, ben bunu dinliyorum” dedim. Büyürken o denli şeyler dinlemiyordum, çok yabancı olduğum bir şeydi. O yüzden çok etkilendim, çok hoşuma gitti dinlediğimde. Birinci dinlediğim müzik Batman Orkestrası’nın ‘Şeker Alalım’ diye bir müziğiydi. İnanamadım, nasıl bu kadar sevecen bir modül var ve ben bilmiyorum yani. O devirde yapılmış, The Beatles müzikleri üzere bir kesimdi benim için. Sonra da Mavi Işıklar dinlediğimi hatırlıyorum, ‘Çayır Çimen Geze Geze’. Sonraki gün annemle konuştum, neden biz bunları bilmiyoruz diye. O da dedi ki “Siz ilgilenmiyordunuz, biz de size dinletmedik.” Fakat bizim konutumuzda plaklar yoktu, babam da Ruhi Su dinliyordu. Tahminen babamın seçkisinde o denli şeyler yoktu. O vakitler biz de bir küme arkadaş, bir Facebook kümesi kurduk birlikte bir şeyler yapalım diye. Zira çok fazla yetenekli insan var.

Ben reklamcıyım ve reklam dediğimiz çoğunlukla kapitalist sistem içerisinde bir şey satmak üzerine şurası bir olay ancak çok fazla yaratıcı insanın içinde bulunduğu bir kesim. Yapabileceğiniz çok şey var. O yüzden ben her fırsatta “Ya şöyle yapalım, bu türlü yapalım” diye arkadaşları zorluyordum lakin güç bunları hayata geçirmek. Herkesin “Hadi ben de yapıyorum” demesi çok olmuyor, baht yapıtı orada oldu. O kümenin içinde üç tane fikir konuşmuştuk; Orhan Veli’nin yüzüncü yılında onun şiirlerinin resmedilmesi üzere bir proje vardı, Bir öteki proje fikri Ali Nesin’in Matematik Köyü için para toplansın diye bir şey yapabilir miyiz, dayanak olabilir miyiz üzerineydi. Üçüncü de “60’lar, 70’ler rock modülleri varmış, onlara dair bir şeyler yapabilir miyiz?”di.

Bunun gerisindeki motivasyon neydi? Neden aklınızda bu türlü projeler var? Bunlar para kazanacağını öngördüğünüz projeler miydi?

Hayır, değildi. Reklamcılık yapan bir insan, ‘değerli bir şey’ üretmediğini fark ediyor daima, çoğunlukla hiç kimseye yararı olmayan şeyler yaptığını düşünüyor. Reklam o denli, bugün var yarın yok bir içerik; benim 2009’da yaptığım buzdolabı reklamındaki buzdolabı bile yok artık ki reklamı olsun. O yüzden de biraz yararlı olabilecek şeyler düşünüyor insan. Türkiye’de kreatif üretim de bu manada çok az. Zati çok para kazandıran bir alan değil, o yüzden insanların vakit ayırıp da “Ben özgün bir şey yapacağım, maddi yararı kıymetli değil” demesi çok rastlanan bir şey değil.

Bir de bu kesimleri dinleyince, bunları neden tanımadığımı düşündüm. Doğum günüm 4 Ağustos 1980, ben doğduktan bir ay sonra 12 Eylül Darbesi oluyor. Bu yüzden biz bunların gölgelendiği bir nesil olarak büyüdük. Ben bunları o vakte kadar bilmiyordum ve ben bilmiyorsam birden fazla insan da bilmiyor olabilir diye düşündüm. Zira ben büyürken, Türkiye’de üretilen kültür sanat yapıtlarına burun kıvırdığımızı, “İyi bir şey yapılmış olsa aslında bilirdik” dediğimizi hatırlıyorum. Fakat varmış, elimin altında, ulaşabileceğim arada.

’80 DARBESİ GEÇMİŞLE ORTAMIZA SET ÇEKMİŞ’

Şöyle bir şey mi oluyor?: Hem bir kültürel kırılma yaşıyoruz 80’le birlikte hem de şöyle bir tarafı da var, sizin koleksiyonunuz içerisinde olan isimlerin de birçoğunun aslında protest bir hali var. Biraz bu ikisi bir ortaya geliyor galiba…

Selda Bağcan 12 Eylül’de tutuklanıyor, Cem Karaca, Edip Akbayram… Birçok. Bence bu, toplumda da büyük bir kırılma yaratıyor. Bunlar yasaklı isimler, konutunda plağı olmaması lazım.

Anaakım, en çok dinlenen isimler bunlar üstelik. Devirlerinin büyük pop yıldızları.

Motamot o denli. Edip Akbayram 70’lerin başında inanılmaz bir isim, 80 darbesinden sonra 9 yıl üzere bir müddet albüm yapamamış. Bilmiyor olmamızın sebeplerinden bir tanesi de bu. Bilmiyoruz zira aktarılmamış bir manada. Bir de alışılmış o periyotta plaktan kasete geçiyoruz. Ben büyürken konutumuzda yalnızca kasetler vardı. Hasebiyle onun zamanı ne kadar başarılı oldu, onu bilmiyorum. Ancak bunlar birleşince asıl motivasyon, “herkes dinlesin bunları” oldu. Benim işim diğerlerine “şunu yap” demek olduğu için şunu biliyorum ki, birine “Bu şarkıyı dinle” dediğinde dinlemez yalnızca sen “dinle” dedin diye. Herkes birbirine müzik öneriyor. O yüzden ne yapsak bu dinlenir diye düşünmemiz gerekti. Bu müziklerin daha çok beşere ulaşması için illüstrasyonu kullanalım, böylelikle baktığında merak etsin, cezbetsin, hem de özgün sanat yapıtları de çıkmış olsun diye düşündük.

Biz aslında 60 ve 80’li yıllar ortasındaki sanata 2000’li yıllarının sanatını koyduğumuz bir şey yapıyoruz. Düşünsene, sen bir müzik yapıyorsun, 40 yıl sonra gencecik biri senin müziğin onda yarattığı hisle öbür bir şey yapıyor. Böylelikle o ikisi bağlanmış oluyor. Mesela çizim yapacak insanlara, “Sen aslında yalnızca alelâde bir fotoğraf yapmıyorsun. Senin yaptığın bu çizim, bu müziğe bağlanacak ve gelecekte birlikte anılacaksınız” diyorum. Bizim kanalda o oldu mesela, ‘Gurbet Şarkısı’ var diyelim, Özdemir Erdoğan’ın. Youtube’da bir müzik en çok hangi kanalda dinlendiyse Google aramalarında en üstte çıkıyor bir mühlet sonra. Şu anda Google’a gurbet sözünü yazdığında bizim müzik çıkıyor en üstte. Bu yalnızca 7 yıl sonra olanı. 15-20 yıl sonra tahminen daha da yakın anılıyor olacaklar. O yüzden yaptıkları çizim, o kesimin öbür yarısı üzere oluyor.

HER MÜZİĞE ÖZEL TASARIM

Pekala, bu kararı verdiniz ve aslında gönüllülük temeliyle bir tertibe girdiniz. Reklamcı olmanızdan ötürü etrafınızda bu işleri yapan, bilen beşerler vardı ve onlar istekli oldular, o denli mi?

Evet, o dediğim Facebook grubundaydık aslında o beşerlerle. Bunlar benim daha evvel birlikte çalıştığım ya da yaptığım işler üzerinden arkadaş olduğum insanlardı. Onlarla da daima konuşuyorduk, yepyeni şeyler yapalım, yeni bir şey üretelim diye. Biz kendi şirketimizde bunun kurumsal kimliğini yapmaya başlamıştık. Yani bunun ismi ‘Anatolian Rock Revival Project’ olsun üzere kararları almıştık. Bir ortak lisan bulmak zorundaydık, o nedenle baştan poster ölçüsünü, çerçevelerin nasıl olması gerektiğini belirledik, bir kurumsal kimlik çalıştık, bu logo her vakit şuralardan birinde olacak diye.

‘Brief’ veriyor muydunuz mesela illüstrasyonlarla ilgili?

“Bana bunu çiz, bir çay bardağında yarıya kadar içilmiş çay çiz, işte çay bilmem nesi yazsın” diye hiçbir vakit demedim. Kimi vakit aklıma bu türlü bir şey geldiğinde sırf bir fikir olarak paylaştım. Zira o müzik bende nasıl bir his uyandırdıysa sende de bir his uyandırıyor, ben aslında o hissin yansıması gerektiğini düşünüyorum çalışmaya. O yüzden her vakit söylediğim, “otur bu şarkıyı dinle, sende ne uyandırıyorsa” oldu. Şarkıyı da o denli seçtiriyoruz. Müzikleri ben insanlara paylaştırmadım. Bir müzik havuzumuz var, oradan seçiliyor.

‘ANADOLU ROCK 101’

Bu havuz nasıl oluşuyor?

Günün sonunda bunları ben seçiyorum lakin zevkine çok güvendiğim beşerler daima bana modüller yolluyorlar. Ben de olağan araştırıyorum. Mesela az biliniyorsa ve ortalamanın üzerinde bir müzikse kesin istiyorum zira o kümenin yaşaması için bir sebep o. Örneğin, Feylesoflar diye bir küme var, iki müzik ya da üç müzik yapmışlar esasen. Onu alabilirsek çok keyifli oluyorum, dinleyici de “Aa o denli de bir küme varmış” diyor. Aslında Türkçe rock tarihini çok iyi bilmememin bir avantajı var, daha kolay alımlanabilir şeyleri daha rahat seçiyorum. ‘Anadolu Rock 101’ üzere olsun orası istiyorum. Gelsin, fotoğraflara baksın, “Ne iyi şeyler varmış” desin, kendisi ondan sonra yola devam etsin. O yüzden bizimkini bu türlü bir giriş düzeyi işi olarak düşünmek lazım.

Doğal yıllar geçtikçe daha kompleks hale geldi. Birinci başta 7 ilâ 10 müzik ortasında bir iş yapalım diye başladık. Sonra posterlerin bir kısmı çıkmaya başlayınca bu müziği dinleyen çizerlerin bir kısmı bana yazmaya başladı. Mesela, “Ben Hardal dinliyorum, ben de Hardal posteri yapayım” diyor. Ben o sırada Hardal’ı bilmiyorum, açıyorum dinliyorum, “Aa ne hoş, Hardal’ın beş müziğini yapmamız lazım” diyorum, o formda birbirini besleyen bir sistem oldu. Burada şunun altını çizmem lazım ki Türkiye çizerler, illüstrasyon manasında eksiksiz bir ülke. Bence dünyaya verebileceğimiz en büyük şeylerden biri bu. O yüzden de bu bana çok hoş bir alan açtı. Sanatkarlara da yaratıcılıklarını yüzde yüz kullanabilecekleri bir platform yaratmış olduk. Bunun ilhamı da geçmişin müziklerinden geliyor, bence her çizerin yapmak isteyeceği bir şey bu. Olağanda piyasada GSM operatörü için elinde cep telefonu tutan insan çizmek zorunda olan arkadaşların ne kadar özgün bir şey yapabildiğini gördük. Böylelikle öbür çizerler de içinde bulunmak istediler.

Muhammed Ali Üzen’in ‘Burçak Tarlası’ için yaptığı poster

Biraz da işin teknik kısmını soracağım. Bu müziklerin kayıtlarını nereden alıyorsunuz? Bunların kayıt kalitelerini nasıl denetim ediyorsunuz? Bunlarla ilgili re-mastering süreçleri oluyor mu? Bir de doğal telif işlerini nasıl çözüyorsunuz?

Biz projeye birinci başladığımızda şöyle yapıyorduk: Müziğin bir posterini yapıyoruz, posterin üstünde bir QR kod var, o QR kod müziğin Youtube’daki bir kaydına gidiyor. İşte Hüseyin yüklemiş, Hüseyin’in görüntüsüne gönderiyorduk insanları. Lakin sonra şöyle de bir sorun ortaya çıktı: Biz posterleri hazırladık, sonra Hüseyin’in kanalı ortadan kalktı. Bu ortada Hüseyin derken bir sürü Hüseyin var. Onlar teker teker kaybolmaya başlayınca, bizim posterlere bastığımız QR kodlar işe yaramamaya başladı. Bu da önemli bir külfet olmaya başladı. En sonunda dedik ki “Biz bunları dikey posterler olarak yapıyoruz, sanki yatayını da yapsak, Youtube’a biz mi koysak? Böylelikle hiçbir vakit kalkmayacağını biliriz zira biz kanalı kaldırmayacağız.” Bu halde kanalı açtık. O yüzden birinci yapılan poster birinci görüntü değil yani. Birinci görüntü Moğollar’ın ‘Yedi Sekiz-Dokuz Sekiz’iydi. Birinci poster Özdemir Erdoğan’ın ‘Aç Kapıyı Gir İçeri’ şarkısınaydı. Bu türlü başladığımız için internetteki bir görüntüyü indirdik, birebir şarkıyı yükledik. Bir de ben daha evvelce ilgi duymaya başlayınca sağdan soldan modüller bulmuştum, onları kullanıyorduk. Ancak makus kalitede şeylerdi.

Bir gün müzikle ağır olarak uğraşan arkadaşım Sinan Güngören, “Gökhan, bu bu türlü olmaz. Sen bunları bana gönder, bunları dijital için re-master edeyim” dedi. Sonra bir anda öbür beşerlerle irtibata geçmeye başladım. Bana modüller göndermeye başladı bu işle ilgilenenler. Kendimi sahafların, plakçıların ortasında buldum derken… Mesela Almanya’da olan birçok insan var bu plaklara sahip. Darbeyle birlikte plaklarını da alıp göçmüşler. Toplumsal medya sayesinde onlarla irtibatımız olmaya başladı.

Bir müzik aradığımızda sahafların Facebook kümesine yazıyorduk örneğin, sahaflardan bir tanesi “bu bende var diyor”, 15 dakika sonra bir mail geliyor bana, haydi bunu kullanıyoruz diyoruz, Sinan’a gönderiyoruz, temizliyor. Sahaf Özkan Sağlıksunar çok yardımcı olmaya başladı. Bir devir yalnızca onunla çalıştık. Sonra “Ben seni Volga’yla tanıştırayım, asıl Volga bu işin membaı” dedi. Volga da artık İngiltere’de yaşıyor, plaklarla ilgilenen biri, inanılmaz iyi kayıtlar var elinde. Anlayacağınız bir müddet sonra bu işin asıl uzmanlarından oluşan bir ağ ortaya çıktı ve bizim koleksiyonumuz hem nitelik hem de nicelik olarak inanılmaz derecede büyüdü.

Çizerlerle sürecimiz de şöyle: Her çizer iki müzik seçiyor; kendi hissettiği, iyi ilham yaratan, çizgisine uygunluk üzere kriterlerle. Natürel birtakım müzikleri çok fazla insan istiyor. Örneğin Cem Karaca’nın ‘Emrah’ı, olağan ki herkes bunu yapmak ister. O yüzden her vakit bir yedek alıyoruz, ona nazaran dağılım yapıyoruz. Şu andaki sistem şu: Modüller seçiliyor, daha sonra Volga’dan analog kaydı geliyor, daha sonra analog kayıt Sinan’a gidiyor, Sinan dijitale re-master ediyor. Tüm bunlar olurken bir de içerik grubumuz var, Kanada’da bir arkadaş, akademisyen, müzikleri İngilizce’ye çeviriyor. Burak diye bir arkadaş Türkiye’de Türkçe araştırma yapıyor, öteki bir arkadaş var İsveç’te, o da Burak’ın araştırmasını İngilizceye çeviriyor. Bunun dışında Ali ve Gizem var; Ali bütün bu operasyonları yürütüyor, Gizem de sanat direktörümüz, gelen işlerin ne kadar uygun olduğuna bakıyor, logoların yerleştirilmesi, baskıya hazır hale getirilmesi üzere işleri hallediyor. Sabit çalışan takım bu biçimde.

‘BARIŞ MANÇO’NUN OLMAMASI BÜYÜK EKSİKLİK’

Pekala, tekrar telif problemine gelirsek…

Teliflerle ilgili şöyle bir durum var, Youtube kanalı o manada bir sorun. Bir müzik yüklediğimizde onun bir telifi varsa telif sahibine gidiyor. Hasebiyle bizim kanala bir müzik yüklememiz onlar için ekstra bir gelir kapısı. Bilhassa bizim kanal çok daha odaklı olduğu için, bugün 410 bin takipçimiz var. Biz şarkıyı koyduğumuzda birden fazla kanaldan daha fazla izleniyor. O yüzden aslında direkt gelir oluyor sanatkara ya da hak sahibine. Lakin bazen de biz bu müziğin olmasını istemiyoruz diyorlar. Mesela Barış Manço’nun müzikleri için bize müsaade vermediler, çok toplantı yaptık ve bence çok büyük bir eksiklik Barış Manço’nun projede olmaması. Lakin sonuçta telif haklarını yöneten şirket o denli karar verdi.

İnsanlara anlatıyoruz evvel, bakın bu türlü bir şey yapıyoruz, bu bir toplumsal sorumluluk projesi diye… Bu ortada nitekim dünyadan bu müziklere bakmak isteyen insanların birinci geldiği mecra bizim kanalımız, yani vakit içinde buna döndü. O yüzden de bizim bütün görüntülerin altı yabancı insanların yorumlarıyla dolu. Nikaragua’dan “Merhaba arkadaşlar, Feylesoflar çok iyi” diyen beşerler var. Bence bu çok değerli, Kültür Bakanlığı’nın falan yapması gereken bir iş tahminen de. Sanatkarların birçoğu bunu anlıyor zira bence o devrin sanatkarlarının en değerli sorunlarından bir tanesi duyulmamış olmaları; 70’lerde o kadar hoş kesimler yapmışlar, kimse bilmiyor bugün onların olduğunu. Bence onlar da memnun oluyor ki esasen birçoklarıyla çok iyi arkadaş da olduk.

Onu soracaktım, sanatkarlardan sizinle bağlantıya geçenler oldu mu?

Natürel. Mesela Moğollar’ın bir albümünü yaptık daha sonra. ‘1973 Cem Karaca-Moğollar Kayıp Kayıt’ diye bir albümleri çıktı İzzet Öz’ün arşivinden. Onun içinde altı müzik vardı, bizden rica ettiler siz yapar mısınız diye. Emrah Karaca’yla tanışmıştık. Dünyanın en tatlı insanı kendisi. Cem Karaca’nın müziklerini koyabilmek için çok uğraştık zira Cem Karaca’nın telifleri dağınık. Barış Manço’yla Cem Karaca’nın teliflerinin bir kısmını tıpkı şirket yönetiyordu. “Barış Manço’yu koymayacaksınız, Cem Karaca’yı da koyamazsınız” dediler. Sonra Emrah Karaca “Babamın müzikleri burada olacak” diye devreye girdi, “Babam keşke görseydi bunları, çok memnun olurdu. Ben gurur duyuyorum” dedi. Sonra Taner Öngür’le tanıştık, hâlâ daima görüşüyoruz. Ben onun albüm kapakları için yardımcı oldum. 21. Peron mesela, çok yazıştık onlarla da. Bağlantıya geçip iyi anlaşmadığımız kimse olmadı. Bazen bir sanatçı bizim projeden haberdar olup, “Ne oluyor burada?” diye soruyor. Zira sahiden dışarıdan bakıldığında çok iyi paketlenmiş bir şey, reklamcılar yapmış. Fakat olayı anladıklarında “Ne gerekiyorsa biz de katkıda bulunalım, yapalım, edelim…” diyorlar.

Anlattığınız sistemi anladığım kadarıyla bu müziklerin bir kısmı dijitalde birinci kere sizinle duyuldu, değil mi?

Evet.

Sizin çok farklı bulduğunuz ya da size geri dönüşleri çok farklı olan örnekler var mı hatırladığınız?

Olağan birinci sefer bizimle duyuldu derken, 140 kere dinlenmiş müzik var, onun da bizimle duyulduğunu varsayıyorum. Lakin mesela, ‘Dönmeyen Sevgili’ var. L.S.D. Orkestrası diye bir küme, onların ‘Dönmeyen Sevgili’ ve ‘Neye Geldim Dünyaya’ diye iki kesimi var, çok çok iyi ve kimse bilmiyordu. Çok garip, benim Bodrum’dan bir çocukluk arkadaşım onu birinci sefer Youtube’a yüklemiş. Bir gün beni aradı, “Gökhan, bu türlü bir müzik var” dedi. Alışılmış bu ortada bu işi araştıran beşerler biliyordur, ondan bahsetmiyorum. Fakat genel kitleye ulaşma manasında, hiç ismi duyulmamış…

Mesela Feylesoflar da o denli bir küme, çok çok az bilinen. Hani araştıranın bildiği kümeler var. Mesela L.S.D. Orkestrası’nın ismi da çok garip olduğu için beşerler çok şaşırıyor. ‘Neye Geldim Dünyaya’ çok çok iyi bir kesim, kelamları de Âşık Nesimi Çimen’e ilişkin. Tam bir isyan müziği, bugünün Türkiyesi’ne çok uyan bir kesim. Genelde birtakım müzikçiler makul müziklerle biliniyor. Onun çok farklı bir yapıtını koyduğunuzda “Aa, bu türlü şeyler de mi yapıyormuş?” oluyor. Mesela Nejat Yavaşoğulları’nı herkes Bulutsuzluk Özlemi’nden biliyor lakin ‘Yalnız Kalma’ üzere solo kesimleri var evvelden.

Çok enteresan müzikleri vardır onun, ‘Caniko’ üzere.

Ben buna, “İnsanların burada bakabileceği çok şey var” diye bakıyorum ve bunların geri dönüşü çok hoş oluyor. Bazen kimi müziklere sanki o kadar iyi değil mi diyorum lakin hepsine çok hoş reaksiyonlar geliyor.

Kaç müzik var şu anda kanalınızda?

165 oldu şu anda ve de büyüyor. Daima “7 yapacağız, 10’da bırakırız, 50 hoş bir sayı, 100 tam yuvarlak, orada kalsın…” diye düşünüyordum. Artık herhalde 200’e gidiyor üzere görünüyor. Yani birdenbire da bitebilir, hiçbir şey bağlı değil sonuçta lakin çok iyi bir kitle oluştu. Yorumlar da güya 70’lerdeymişiz üzere, o denli bir hürmet sevgi çerçevesinde…

‘KADIKÖY ROCK MÜZESİ… NEDEN OLMASIN?’

Büyük bir boşluğu dolduruyorsunuz olağan. Pekala, bu proje bir Youtube projesi olarak mı kalacak? Bu işin bir sahnesi, aktifliği, standı vesaire olacak mı?

Telif o kadar ince bir çizgi ki çok dikkatli hareket etmek lazım. O yüzden de birtakım şeyleri yapmak sıkıntı. Bizim bu projeyle ilgili doğal ki çok amacımız var zira yapmaya başladıktan sonra 8 yıl içerisinde aklına o kadar şey geliyor ki. Mesela bir belgeseli kesinlikle olmalı zira bu Youtube kanalı aslında çok az beşere hitap eden bir şey. Youtube’da müzikle ilgili beşerler evet biliyor lakin mesela benim arkadaşım olan birçok kişi bilmiyor hâlâ benim bunu yaptığımı. O yüzden çok dar bir alan. Bunun daha geniş kitlelere ulaşması için uğraşıyoruz. Bu küresel bir kitleyi de içeriyor, yalnızca Türkiye’de ne kadar dinlenir diye de bakmıyorum. Zira dünyada çok güçlü bir damar var bununla ilgili. Hollanda’da ortalık kalkmış gidiyor Altın Gün yüzünden ve dünyanın dört bir yanında bu şekil sound’lara dönüş var. O yüzden daha geniş düşünmek lazım diyorum. Bir yandan da bu insanların çoğunluğu artık yaşlılar, geç olmadan da bunun yapılması lazım. Gittikçe yapmak daha güç oluyor, zira arşiv yok. Hiçbir şeyin kaydı yok. O denli olduğu için belgesel yapmak çok sıkıntı. Bir zorluğu da telif zira artık ticari bir metaya dönüştüğü için, 160 müzik için yalnızca telif maili atmak bile günlerce sürecek bir şey. Bunlar gözümü korkutuyor zira ben daima “Biz yaratıcılığa ve yapış kısmına odaklanalım, sanata odaklanalım” diye düşündüm o yüzden hiç bunu ticarileştirmeye çalışmadık.

Bunun çok hoş sahne şovları olabilir, hâlâ yaşayan sanatkarlarla tahminen yeni kuşakların bir ortaya geldiği. Lakin benim gönlümde yatan aslan, Kadıköy’de bir rock müzesi olması… Zira bu müziğin merkezi Kadıköy. Kadıköy ve Moda… Herhalde projenin içindeki sanatkarların yüzde 70’i, 80’i orada yaşamış o periyotta. O denli bir yere o denli bir şey çok yakışır diye düşünüyorum.

Yarın ne olacak, bilmiyorum. Tahminen değişik bir yere gidecek. Benim için de hepsi yeni, daha evvel hayatımda hiç deneyimlemediğim bir şey. Yaratıcı anlayışı, ticari bir anlayıştan çıkmıyor oluşu… Bugün Türkiye’de oturup bir şey düşünen herkes, “Ben bundan nasıl para kazanacağım?” diye düşünüyor. Bizim tüm fikrimiz ‘bu müzikleri nasıl daha çok dinletiriz’di, o yüzden bu kadar büyüdü.

‘ATATÜRK’ÜN YAPMAK İSTEDİĞİ ŞEYİ 60’LARDA LİSELİ ÇOCUKLAR YAPIYOR’

Siz daha evvel bu stil müziği bilmeyen biri olarak artık daima bu üslup müziklerle hemhâl olmak zorundasınız; dinlemek, tartmak… Sizin bu üslup müzikle ferdî olarak bağınız neye dönüştü? “Efsane” bir periyot olarak mı görüyorsunuz bunu, yoksa bütün şartların zarurî olarak getirdiği bir yer mi? Elbet dünyadan çok etkilenilmiş bir periyot fakat bir yandan da Türkiye’de müzikte tahminen de hiçbir vakit olmadığı kadar yerelin bu dünyayla buluştuğu bir şey yapılmış…

Bu manada ben birkaç yerinden bakıyorum. Öncelikle Türkiye Cumhuriyeti tarihi olarak bakıyorum. Zira aslında bu periyot, 1960 Anayasası’nın sonucunda çıkan bir devir. Türkiye’de çok büyük bir kırılma oluyor ve sonrasındaki yeni anayasa daha özgürlükçü. Bu ortada o periyottan birden fazla sanatçı da bu türlü anlatıyor. Bu bir özgürlük alanı yaratıyor. Burada sanatkarların özgür olacağı bir ortam yaratırsan aslında onların çiçek verdiğini görüyorsun. Yeniden tıpkı devirde bir ulusallaşma fakat kozmetik bir ulusallaşma değil, sahiden “Biz ne yapmışız?” diye merak etmekten kaynaklanan bir ulusallaşma var.

Projenin birinci müziği ‘Burçak Tarlası’, o denli olmasa da Türkiye’de Anadolu rock’ın birinci örneği dememizin sebebi, birinci defa anaakımda çok geniş kitlelere ulaşan, Batı enstrümanlarının kullanıldığı lokal melodili kesim olması. Burada kıymetli olan şu, Balkan Müzikleri Şenliği için yapılıyor. Yani aslında bu türlü bir pazar yok Türkiye’de, daha çok aranjman var, yabancı kesimleri Türkiye’de bir daha yapıyorlar, üstüne işte müzik kelamı yazıyorlar. O denli bir dünyadayken yeni anayasa, bu kırılma… Çabucak birebir sene Altın Mikrofon yapılıyor. Altın Mikrofon’un da iştirak şartı Batı enstrümanlarıyla yapılmış fakat lokal bir eser olması. Münasebetiyle bütün rüzgârlar aslında tıpkı yere esiyor. Bir de natürel küresel rock’ın tesiri var. “Tamam bunlar bu türlü çalıyormuş lakin biz bunu nasıl çalardık?”, kendine bakma gerçekleşiyor. Atatürk’ün devrinde bu müzik ve o devirdeki yasaklar çok konuşulur ya, aslında bence Atatürk’ün yapmak istediği şeyi, vefatından 25 yıl sonra liseli çocuklar yapıyor. Aslında bence yapmak istediği şey o, dünyaya bağlı olan ancak biz olan bir şeyin sahibi olmak istiyor.

Bana sorarsan Türkiye tarihindeki kültür sanat manasında en bedelli periyot bu periyot. O denli beşerler, sanatçılar… Murat Kemaloğlu’nun ‘Kaplumbağaların Uykusuna Dek’ diye bir modülü var mesela, o kadar yepyeni bir kesim ki. O kesim İngiltere’de yapılmış olsa bugün bütün dünya bilirdi o parçayı bence.

Bir de o şartlarda yapmışlar bunu, en berbatından bir elektrogitar getirtmek için aylarca uğraşılan… Cahit Berkay üzere isimlerin anılarını dinleyince görüyor insan bunu. O şartlarda o sound yakalanmış üstelik.

Nitekim öz, müzik aşkı yani. Üç Hürel’in kıssasını dinledim. Babaları varlıklı değilmiş, zil alabilmiş fakat zil ayaklığı alamamış. Lakin o çocuklar neye dönüşmüşler! Üç Hürel’in müziği o kadar özgün ki… Artık mesela Youtube’da reaction kanalları var, yabancı bir uzmana bir şarkıyı dinletiyorlar, ne reaksiyon verdiğini kaydediyorlar. ‘Sevenler Ağlarmış’ı çekmişler bir görüntüde, adam delirdi dinlerken. Davul solosunu dinlerken kendinden geçti. İşte o zilinin ayağı olmayan çocuk o davul solosunu yapıyor gelecekte. Artık de çok imkânımız var lakin o heyecanımız yok. O vakitler imkân yokmuş, heyecan varmış.

Bir de 80’den sonra her şey değişti. Türkiye artık küçük Amerika olmak için yaşıyor. Olağan ki özgün şeyler yapanlar var, onları bir kenara ayırıyorum ancak genel olarak eğilim küçük Amerika olmak yolunda o çeşit işler yapmak. Bizi bahsettiğimiz devirde ise güya iki darbe ortasında bir nefes alınmış, güya o nefes de bu biçimde kendini göstermiş üzere. O yüzden o periyottan çok etkileniyorum. Bence yaratıcılık, yapabildiğini bilmekle çok alakalı. Bir şeyi yapamayacağını zannedersen onu yaratman mümkün değil. O yüzden bir yaratıcının, yaratıcı manada güçlü bir toprakta olmasının şu avantajı var: “Zaten bu kitapları biz yazdık, bu eserler bizim topraklarımızdan çıktı…” Toplumun seni onu yapabileceğine inandırması… Bence Türkiye’de o toplumsal özgüven yok ve bu projenin varlığı o toplumsal özgüvenin oluşturulması ismine bir ispat sunuyor, yapılmış olanı görmeni sağlıyor. Sen de geriye dönüp bakıyorsun, “Yapmışlar, biz de yapabiliriz” diyorsun.

Gazete Duvar