ANKARA – Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) ulusal ve mahallî meclislerde bayan temsiliyetinin artırılmasına yönelik tüm partilerin mecburî olarak uygulayacağı ‘cinsiyet kotası’ için teklif hazırlığı sürüyor.
CHP’DEN CİNSİYET KOTASI TEKLİFİ: BAYAN ÖRGÜTLERİ BELİRLEYECEK
CHP Bayan Kolları Genel Lideri Aylin Nazlıaka tarafından yürütülen 4 unsurluk kanun teklifi çalışması, Siyasi Partiler Kanunu ve Mahalli Yönetimler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunu’nda değişiklik öngörüyor. Kelam konusu kanun teklifi parlamentodaki bayan temsiliyetini artırmak için partilerde ‘cinsiyet kotası’nı mecburî hale getirecek. Cinsiyet kotası kısmının boş bırakıldığı teklifte, kota oranı da bayan derneklerine ve bayan platformlarına bırakıldı.
CİNSİYET KOTASI TEKLİFİ 312 BAYAN ÖRGÜTÜNE GÖNDERİLDİ
CHP’nin uzun vakittir üzerinde çalıştığı teklif, 312 bayan derneğine ve bayan platformlarına gönderilerek görüşleri soruldu. Bayan örgütlerinin geri bildirimlerine nazaran tekrar şekillenecek olan kanun teklifinin yasalaşması durumunda ise siyasi partiler seçim listelerini oluştururken yalnızca erkek yahut yalnızca bayan hükümran değil her iki cinsin bayan örgütlerinin belirleyeceği oranda TBMM üyeliğine seçilecek. Tıpkı durum lokal meclisler için de geçerli olacak.
‘KÜRSÜDEN DAHA ÇOK BAYAN SESİ DUYMAK İSTİYORUZ’
Kanun teklifi çalışmasını yürüten CHP Bayan Kolları Genel Lideri Aylin Nazlıaka, bayan varlığını, uğraşını siyasete yerelden genele entegre etmeyi amaçladıklarını söz etti. “Kürsüden daha çok bayan sesi duymak istiyoruz” diyen Nazlıaka, kanun teklifine ait çalışma hakkında şunları söyledi:
“TBMM küme idaremiz cinsiyet kotasına yönelik kanun teklifi taslağını hazırladı. Bu taslak 312 bayan derneğine ve bayan platformlarına gönderildi ve görüşleri soruldu. Biz kanun teklifimizde cinsiyet kotası oranı ile ilgili kısmı boş bıraktık, dernekler oranı belirlesin istedik. Bayan örgütlerinden hoş geri dönüşümler oluyor. Gelen teklifleri tartışmaya devam ediyoruz. Umuyoruz ki en kısa vakitte çalışmayı tamamlayarak, toplumsal mutabakatın sağlandığı bir Meclis’te kabul edeceğiz.”
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE BAYANLARIN SİYASETTE TEMSİL ORANLARI
Dünyada 178 ülke parlamentosunun üye olduğu Parlamentolar Ortası Birlik (IPU) tarafından 1 Haziran 2020 itibariyle açıklanan listeye nazaran bayanların meclisteki temsili açısından Türkiye, 193 ülke ortasında 123’üncü sırada yer alıyor. Ülkelerin ortalaması dikkate alındığında ise dünyada bayanların parlamentolardaki ortalama temsil oranı yüzde 25,1 iken Türkiye’de bu oran 17,2 düzeylerinde. Gerçekten AK Parti ve MHP’de cinsiyet kotası uygulanamazken, CHP’de yüzde 33, YETERLİ Parti’de ise yüzde 25 oranında cinsiyet kotası uygulanıyor. HDP’de ise ‘eş başkanlık sistemi’ ile bayanlar siyasette yarı yarıya yer alıyor.
PARTİLERDE EŞİT TEMSİL TALEBİ: BAYAN KOLLARI KALKACAK, YÜZDE 50-50 TEMSİLİYET
Bayan örgütleri ise dünya ortalamasının altında olan siyasetteki bayan temsiliyetinin artırılması için partilerden bayanlara eşit temsil hakkı talep ediyor. Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu Lideri Canan Güllü, CHP’nin hazırladığı kanun teklifi taslağına şu eklemelerin yapılması görüşünde:
“Öncelikle toplumsal cinsiyet eşitliği çerçevesinde partilerin bayan kotası oranının yüzde 50-50 olması gerektiğini söylüyoruz. Hatta bu kotanın yalnızca genel seçimlerde değil, mahallî meclislerde ve vilayet teşkilatlarında da uygulanması gerektiğini düşünüyoruz. Öte yandan da partilerin bayan kolları başkanlıklarının kaldırmasını, yerini bayan siyasetlerinde eşitlikten sorumlu genel lider yardımcılıklarının kurulmasını talep ediyoruz. Genel lider yardımcılarının da yarı yarıya bayan olması talebimiz var. Yani partilerde daha çok bayan temsiliyeti öneriyoruz ve bunun da takip edilmesini istiyoruz.”
UÇAN SÜPÜRGE: CHP BAYANLARIN ANA MUHALEFET HAREKETİ OLDUĞUNU FARKETTİ
Uçan Süpürge’nin kurucusu Halime Güner de teklifin kendilerine ulaştığını, 300’ün üzerinde bayan örgütüyle birlikte istişareler yaptıklarını kaydetti. Ana muhalefet partisi olan CHP’nin gerçekte ana muhalefet olan bayan hareketini sonunda fark ettiğini belirten Güner, “Türkiye üzere bayan cinayetlerinin, bayan hakkı ihlallerinin olduğu bir ülkede içtenlikle cinsiyet kotası yüzde 50 olmalı. Şayet siz bu kanun unsurunu Anayasa’nın 10. unsuru ile temas kurarsanız zati yüzde 50 dışında düşünemezsiniz. Zira Anayasa’nın 10. hususu şöyle der: ‘Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür’” diye konuştu.
YÜZDE 50 CİNSİYET KOTASI GERÇEKÇİ Mİ? EVVEL RUHSAL HUDUDU AŞMAK LAZIM
Partilerin geçmişlerine bakıldığında bayanların daha çok temsil edilmesinin engellendiğine dikkat çeken Güner, şunları söyledi:
“Cinsiyet kotası da ‘kadınlar kotası’ olarak değiştirilmeli. Zira CHP’de cinsiyet kotasından giren erkekler oldu. Bayanların etrafına örülen kaleler, çekilen bariyerler düşünülürse yüzde 50 ruhsal bir hudut. Öncelikle hudutları aşmak gerekir ki yüzde 50 eşitlik gerçekleşsin. Ayrıyeten Anayasa’nın 10. unsuruyla ilişki kurulmalı. Öğrenilmiş çaresizliğin ödünleri üzerinden hareket etmek bizi her vakit geriye götürür. Yüzde 20 yapalım, 30 yapalım diye küçük adımlar yerine değişimin modülü olmak gerekiyor. Ayrıyeten bayan meselelerinin konuşulduğu ve tahlil üretildiği bayanlardan oluşan gölge meclisi öneriyoruz.”
‘CİNSİYET KOTASI HER YIL NÜFUSA DAYALI BELİRLENSİN’
Teklifle ilgili bayan örgütlerinden görüşler CHP’ye iletilmeye başlandı. Bunların içinde kota oranının her yıl nüfusa dayalı kayıt sistemi dataları dikkate alınarak belirlenmesi görüşü de yer aldı. Teklifte, “Siyasi partiler, belediye meclisi üyelikleri ile vilayet genel meclisi üyelikleri asıl ve yedek aday listelerini her iki cinsiyetin seçim yılı Ocak ayı nüfusa dayalı kayıt sistemi bilgileri dikkate alınarak ortaya çıkan orandan artı-eksi 3 puan sapmayla belirlenen sayıda temsiline imkan sağlayacak biçimde belirler” denildi.
Gazete Duvar
