ANKARA- Türkiye Varlık Fonu’nun (TVF) 2019 yılı malî tabloları ve faaliyetleriyle ilgili kontrol raporları TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 3 ay gecikmeli olarak geçtiğimiz hafta görüşüldü. Bu gecikmeye münasebet olarak “Covid–19 salgınının olumsuz etkileri” gösterilirken, muhalefet partileri raporun TBMM’ye geç sunulmasına reaksiyon gösterdi.
Komite görüşmelerinin akabinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Türkiye Varlık Fonu’na ait ek görüş ve teklifler içeren rapor hazırladı. CHP Milletvekilleri Bülent Kuşoğlu, Abdüllatif Şener, Mehmet Bekaroğlu, Kamil Okyay Sındır, Emine Gülizar Emecan, Cavit Arı ve Süleyman Girgin imzalı raporda, Varlık Fonu’nun Türkiye’nin son periyotta tesirine girdiği otokratik yapının ve merkeziyetçi siyaset anlayışının sembol yapılarından biri haline geldiği vurgulandı. Türkiye Varlık Fonu ile Cumhurbaşkanlığı makamı ortasındaki alakanın bir an evvel sonlandırılması gerektiğine dikkat çekildi.
‘RAPORU DÜZENLİYOR İMZA ATMIYOR’
CHP’nin ek görüş yazısında, Türkiye Varlık Fonu kontrolünün Plan ve Bütçe Kurulunda yasal mühleti içinde yapılmadığı belirtilerek kontrol raporlarının “gizlilik” yazısıyla gönderilmesi de eleştirildi, “Gizlilik, devletin kendi iç yazışmalarında uyguladığı bir kuraldır. TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde kelam konusu raporlar üzerinde yapılacak görüşmelerin “Gizli” kaydıyla yapılacağına dair rastgele bir düzenleme bulunmamaktadır” denildi. Ayrıyeten Devlet Denetleme Şurası üyesi Ferhat Karaş’ın Cumhurbaşkanı’nın lideri olduğu Türkiye Varlık Fonu kontrolünü koordine ettiği, lakin imzasının neden yer almadığının açıklanmadığı, bunun da “denetim etiği” açısından sakıncalı olduğu söz edildi.
‘KRLILIK ORANINDA YÜZDE 48’LİK DÜŞÜŞ, BORÇ ÖLÇÜSÜNDE YÜZDE 26’LIK ARTIŞ VAR’
Türkiye Varlık Fonu’nun konsolide (pekiştirilmiş) tablolar üzerinden değerlendirilmesinde 2018 ve 2019 yılları açısından k^^arlılık oranında yüzde 48’lik bir düşüş, borç ölçüsünde ise toplamda yüzde 26’lık bir artış meydana geldiği belirtilen raporda şu datalara dikkat çekildi:
“Komisyon görüşmeleri sırasında bu bahiste yöneltilen tenkitlere, Türkiye Varlık Fonu’nun asıl borcunun bu ölçüde olmadığı, kendisine ilişkin olarak yalnızca 1 milyar Avroluk kredi borcu ile hazineden Özel Tertip İç Borçlanma senedi yoluyla sağlanan borç dışındaki tüm borçların portföyde bulunan kuruluşlara ilişkin olduğu belirtilmiştir. Portföyde bulunan kuruluşların borçlarındaki artışın döviz kurundaki artışlarla ilgili olduğu belirtilmiş, ayrıntılı rastgele bir bilgi verilmemiştir. Tıpkı durum Türkiye Varlık Fonu’nun portföyünde bulunan kuruluşlara ilişkin mali bilgilerin gelişiminde de gözlemlenmektedir. Örneğin BOTAŞ 2017 yılında 3,3 milyar TL kâr ederken 2019 yılında ise 5,6 milyar TL ziyan etmiştir. PTT 2017 yılında 641 milyon TL, 2018 yılında 215 milyon TL kâr ederken, 2019 yılında ise 1,2 milyar TL ziyan etmiştir. Türkiye Varlık Fonu’nun ve portföyünde bulunan kuruluşların performanslarının sorgulanması gerekir.”
‘TVF OTOKRATİK YAPI VE MERKEZİYETÇİ SİYASET ANLAYIŞININ SEMBOL YAPILARINDAN BİRİ’
CHP’nin hazırladığı raporda Türkiye Varlık Fonu portföyünde bulunan kimi kuruluşların ziyanları ve borç sayılarında gözlemlenen artışların nedenine ait kıymetlendirme yapılmadığının altı çizilirken “Türkiye Varlık Fonu, buna bağlı alt fonlar, şirket ve alt şirketler; kurulma, yönetilme, kaynak tahsisi-finansman, denetlenme açısından büsbütün Cumhurbaşkanına bağlı hale getirilmiştir” sözlerine yer verildi. Bu kapsamda Türkiye Varlık Fonu ile Cumhurbaşkanlığı makamı ortasındaki bağın sonlandırılması vurgusu yapılan raporda, şu noktalara dikkat çekildi:
“Türkiye Varlık Fonu; Türkiye’nin son periyotta tesirine girdiği otokratik yapının ve merkeziyetçi siyaset anlayışının sembol yapılarından biri haline gelmiştir. Son değişiklikten sonra dünyanın hiçbir ülkesinde örneği görülmeyen bir Türkiye Varlık Fonu modeli oluşmuş, Türkiye Varlık Fonu, buna bağlı alt fonlar, şirket ve alt şirketler; kurulma, yönetilme, kaynak tahsisi-finansman, denetlenme açısından büsbütün Cumhurbaşkanına bağlı hale getirilmiştir. Bu durum, şahsa bağlı idare anlayışına ve her kurumun merkezdeki dar bir etrafın denetimine alınarak işlevsizleştirilmesine örnek teşkil etmektedir.”
‘BİR AN EVVEL TASFİYE EDİLMELİ’
Türkiye Varlık Fonunun hazine ile bağının de net olmadığına dikkat çekilerek kelam konusu fonun bütçe açığı için bir perdeleme fonksiyonu gördüğü belirtilen rapor şöyle devam etti:
“Türkiye Varlık Fonunun yaptığı borçlanmalar Merkezi Bütçe Tablolarında gözükmemektedir. Türkiye Varlık Fonunun rastgele bir plan ve programlamaya dayanmayan petrokimya, güç, madencilik, finans, sigorta, ulaşım dalları ile ilgili hareket ve faaliyetlerinin, ilgili asli vazifeli devlet kurumlarının misyonlarına müdahale manası taşımakta olduğu kanaatine ulaşılmaktadır. Bu durum, birebir vakitte paralel bir hazine kurulmasının yanında ülke iktisadının idaresi ve kamu iktisadi işletmeciliğinde orijinal paralel bir yapılanmaya da işaret etmektedir. Böylesi bir yapılanmaya sahip olan Türkiye Varlık Fonu’nun bir an evvel tasfiye edilmesi gereği bulunmaktadır. Büsbütün kamuya ilişkin varlık ve kaynaklarla oluşturulan, paralel bir bütçe ve hazine üzere kullanılan Türkiye Varlık Fonu, şirket, alt şirketler ve fonlarının yıllık kontrollerinin, kanunda öngörülen temeller dikkate alınarak Plan ve Bütçe Komitesince müddetinde icra edilmesi, yasal bir mecburilik olmasının ötesinde TBMM’nin kontrol fonksiyonunun yerine getirilmesi açısından da ehemmiyet taşımaktadır. Türkiye Varlık Fonunun Kontrolünün TBMM ismine Sayıştay tarafından da yapılması ve kontrol raporunun Meclis’te detaylı olarak görüşülmesi için acilen yasal değişiklik yapılması gerekir.”
Kampanya: Varlık Fonu’na aktarılan 75 milyon TL SMA’lı çocuklar için kullanılsınGÜNDEM
Cumhurbaşkanlığı yıldızları Varlık Fonu’nu ‘sardı’İKTİSATGazete Duvar
