Dini Rehberlik Ofis merkezlerinde görevlendirilen işçiye yönelik konuşma yapan Diyanet İşleri Lideri Ali Erbaş “Hiçbir meslek ya da maksat aile olmaktan, anne olmaktan daha kıymetli kabul edilemez” tabirlerini kullanmıştı. Keza Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Başbakan olduğu devirden bugüne “En az üç çocuk doğurun”, “İş işten geçmeden her ailede en az 3 çocuk olmalı” minvalinden kelamları biliniyor.

Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı bilgilerine nazaran Türkiye’de kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısı 13 bin 867. Evlat edindirilen çocuk 17 bin 403. Esirgeyici aile yanında bakımı sağlanan çocuk 7 bin 259. Sokakta yaşayan çocukların istatistik olarak bilinmediği Türkiye’de gözetici aile sayısı ise yalnızca 5 bin 967.

BEKAR BAYANLAR, ERKEKLER KOLLAYICI AİLE OLABİLİYOR

Buna bir etken toplumsal faktörler. Bayanların çocuk sahibi olmadan eksik kalacakları istikametindeki yaygın toplumsal anlayış biyolojik bağda ısrar ediyor. Bu ezberin dışında davranmak isteyenler ise kollayıcı aile olabiliyorlar. Bunun için 25- 65 yaş aralığında olmak, T.C. vatandaşı olmak, Türkiye’de ikamet etmek, en az ilkokul mezunu olmak, tertipli bir gelire sahip olmak üzere kurallar aranıyor. Bunun yanında bekâr bayanlar, bekar erkekler de hami aile olabiliyor. Esirgeyici Aile Derneği’nden aldığım bilgiye nazaran ise LGBTİ (+) bireyler için ise yasaya geçmiş bir düzenleme yok. “Aleni olarak söylenmiyor” deniliyor.

Gözetici aileler, çeşitli nedenlerle öz ailesi yanında bakımları bir müddet için sağlanamayan, devlet müdafaası altına alınan çocukların eğitim, bakım ve yetiştirilme sorumluluğunu kısa yahut uzun müddetli alan bireyler olarak biliniyor. Evlat edinmeden farkı çocuğun velayet hakkını münasebetiyle soyadının veriliyor olmaması.

Psikologlara nazaran gözetici bireyler ya da aileler en geç 6 yaşına kadar çocuklara kendileriyle igili bilgilerin paylaşılması görüşündeler. Ayrıyeten, koruculuğunu üstlendiği çocukları biyolojik ailelerinin talebi doğrultusunda periyodik olarak görüştürme yükümlülüğündeler.

Füsun Kalkan.

‘TOPLUMDA BİYOLOJİK ÇOCUĞUNUZ OLSUN BASKISI VAR’

Esirgeyici Aile Derneği’nden Füsun Kalkan, “Koruyucu aile sistemi ile çocuklar kurumdan alınarak aile ortamında büyümesi sağlanıyor. Devletle ortaklaşa bir bakım oluyor lakin tabi aile her şeyiyle ilgileniyor. O hane içinde yaşıyorlar, ailenin bireyi oluyorlar” diye anlatıyor.

Derneğe çeşitli profilden aileler ya da şahıslar geliyor. “Anne baba olarak gelenler var. Bekâr ailelerimiz var yahut çocukları hiç olmamış ailelerimiz var. Bunun yanında benim üzere çocukları bir yaşa geldikten sonra tekrar bir çocuğun hayatını müdafaa hedefli gözetici aile olanlar var.”

Kalkan, iki biyolojik çocuğu olduğunu belirtiyor. “Onlar bir yaşa geldikten sonra tekrar iki çocuğa hami ailelik yapıyorum. Kızım 8 yaşında, oğlum 15 yaşında.”

“İlla biyolojik bağ olmasına gerek yok” diyor Kalkan: “Aynı emeği veriyorsunuz. Birebir memnunlukları, kederleri yaşıyorsunuz. Hasta olunca birebir acıyı hissediyorsunuz. Tek fark kurumla ortak bir işbirliği olması ve biyolojik ailelerinin olması. Onlara karşı olan bir sorumluluk var lakin vakitle bunlar aşılıyor. Hayatınızın, ailenizin bir kesimi oluyorlar.”

Kalkan, toplum baskısına değiniyor. “Maalesef toplumda ‘biyolojik çocuğunuz olsun’ baskısı var. Sorular şunlar oluyor: ‘Ne gerek var? Niye bu türlü bir sorumluluk alıyorsunuz? Sonra başınıza farklı şeyler gelirse ne yapacaksınız?”

‘İLLA DOĞURARAK ÇOCUK SAHİBİ OLUNMUYOR’

Meltem Bilge.

Meltem Bilge, bekâr bir hami anne. “İlk müracaatımızı yaptığımızda evliydim” diyor.

“Eşimle birlikte karar verdik. 6 ay sonra 18 aylık kızımız geldi. Geldikten üç hafta sonra eşim vazgeçti, ayrıldık. Ben de tek başıma, bekâr olarak yola devam etmeye karar verdim. Şu anda 7,5 yaşında.”

Bilge’ye, biyolojik ailelerinin varlığının onu huzursuz edip etmediğini soruyorum:

“Siz bu tedirginliği yaşıyorsunuz diye bir çocuğu o yurtlarda başı boş bırakamazsınız. Hiçbir dehşet onlara hoş bir yuva yapmanın üstünde değil. Bu tip şeyleri düşünseydim o vakit bu hoş 6 seneyi yaşayamazdım” diye yanıtlıyor.

Bilge toplum baskısı görmediğini daha da doğrusu müsaade etmediğini şu sözlerle paylaşıyor:

“Evet, etraf bize ‘koruyucu aile’ diyor ancak biz doğurmuşuz, doğurmamışız onu farkında olarak yaşamıyoruz. Ben 20’li yaşlarımda da illa doğurarak, çocuk sahibi olma niyetinde değildim. Diğeri ne düşünür bilmiyorum lakin benim için bu türlü. Başka taraftan doğurduğunuz çocuğa da sahip değilsiniz. Bir canlıya sahip olamazsınız. Yalnızca o bizimle birlikte yaşıyor. Kendi oluşum evresini tamamladıktan sonra kendi hayatını yaşayacak. Biz bu oluşum evresinde bir çocuğa yararlı oluyoruz.”

Bilge, “Bir bayan anne olmak zorunda değil fakat her bayan yaşamalı. Hissin hoşluğundan bahsediyorum. Zarurî olmasından değil” diyor.

‘SEVGİYİ HİSSETMEK İÇİN İLLA DOĞURMAK GEREKMİYOR’

Gerçek ismini paylaşmamızı istemeyen, ismini Hacer Aktaş diyeceğimiz kişi evli ve iki çocuğu olduğunu belirtiyor. Eşiyle birlikte bu kararı almalarının nedenini şu sözlerle anlatıyor:

“İki çocuğum var. Biri biyolojik oğlum diyeyim. Zira sözler o denli geçiyor. 4 sene evvel gözetici aile olmaya karar verdik. Bir çocuğu hayata getirdiğinizde farklı bir şey yapmıyorsunuz. Sana yapışık değil. Bir çocuk doğurmak yerine bir çocuğun hayatını kurtaralım dedik. Sonra kızımıza kavuştuk.

Ben çocukları çok seviyorum. Benim için o çocuk bu çocuk fark etmiyor ancak müsabaka anımızda gözleri aşağıdaydı. Güya hatalı bir çocukmuş üzere. Sonra bir gözüme baktı. Bakıyor lakin gülümseyemiyor. Sonra şaklabanlıklar yaptım. Orada bir sevgi akışı oluştu” diye anlatıyor birinci müsabaka anlarını.

Anneliği, sevgiyi hissetmek için yalnızca doğurmak gerekmiyor. O his bambaşka bir şey. 4 sene evvel çok kolay düşünmüşüm. Kızım geldikten sonra bana çok şey kattı. Oğlumdan farklı şeyler öğrendim hayatla ilgili, kızımdan farklı şeyler.

Kızımın annesi ortada görüş talep ediyor. Görüşüyorlar. Tedirginliğim yok. Bu çocuk benim tabulu malım değil. Biyolojik oğlum da tabulu malım değil. Emanetler. Bizim için değerli olan onun bizimle yaşadığı artı bir gün ve onu hayata hazırlamak. Artık az evvel babasıyla aradılar. İngilizce dersinde proje ödevini çok hoş yapmış. Öğrenmeni ona ‘good’ demiş. Bunu duymak yetiyor.”

‘ÇOCUKLARDA TERKEDİLME KORKUSU OLUYOR’

Hacettepe Üniversitesi, Toplumsal Hizmet Bölümü’nden araştırma vazifelisi Nurgül Certel’in, 2019’da yazmış olduğu “Koruyucu Aile Derneklerine Üye Olan Hami Ailelerin Bu Modele Ait Tecrübe Ve Değerlendirmeleri” isimli makalesi için görüştüğü ailelerin bir kısmı çocukların terk edilme dehşetlerinin olduğunu paylaşmış:

– Terk edilme korkusu çok ağır. Hala var hala… Babaya güveniyor babada sorun yok, ağabeyde ablada sorun yok, bende hala kuşku var o da kendi biyolojik annesinden kaynaklı. En yakın benim, beni görüyor en yakını olarak ancak hala bana bu türlü zorlama var nerede bıktıracağım falan, bir taciz ediyor daima falan hala yani.” (K20, 54 yaş, 5 yıl, 1/ 6-12 yaş).

– …Ondan sonra meskene ahenk sürecinde gece hiç uyumayan daima agresif, bağıran, dövüşen iki çocuk vardı uzunca bir süre… Kırıp döküyorlardı her şeyi, yani önemli ziyan vermek emelli maddi kıymetinin ya da manevi kıymetinin ne olduğunu düşünmeksizin, zati dürtüsel hareket var, eline geçeni fırlatıp kırıyordu, çekiçle kırıyordu, birbirlerini öldüresiye dövüyorlardı. Önemli bir savaş vardı ortalarında, hem çok iyi dost hem düşman… “(K7, 46 yaş, 4 buçuk yıl, 2/ 6-12 yaş).

Gazete Duvar