Her kentin kendi ile özdeşleşmiş insanları, o insanların masalsı hayatları mevcuttur. Kentler insanları kucaklarken, her caddede, her sokakta büyülü derinliklerde masallaşmış insan hayatları vardır.
Çorum’da yaşayan Enver Etdemir, nam-ı başka ‘Tıkı’ bunlardan biridir.
1.20’lik uzunluğu, manda boynuzu üzere kocaman kalın bıyıklarıyla kentin ‘efesi’dir o…
‘Tıkı’ deyince Çorum’un köyünde kentinde ismini duymayan, onu bilmeyen yoktu. Yediden yetmişe bayan erkek, yaşlı genç herkes de severdi onu. Kimse kusurunu görmez, yanlışını yüzüne vurmazdı. Onun kollarını yana aça aça o denli bir yürüyüşü vardı ki, insan izlemeye doymazdı… Tıkı kentin belalısıydı fakat sokakların da süsüydü. Onsuz kent sessiz, sokaklar ıssızdı.
Bir yere gitse yokluğu çabucak belirli olurdu. Onun gür sesine herkes alışkındı. Tıkı’nın sesinden sokak kabadayıları bile korkardı. O birine sataştı mı yandım Allah! Birisi onu dövmeye kalksa, “Adam şuna uyar mı? Adam şunu döver mi? Ayıp yavu” derlerdi. Tıkı’ya ses çıkarmasan o sana vursa, “Yuh be! Adam şundan dayak yer mi?” derler, adamı kınarlardı. Kelamın kısası Tıkı’ ya bulaşmak, onunla dalaşmak göze alınacak şey değildi. Lakin bunun sebebi kendi gücü değil toplumun onu sarmalayan sevgisiydi…
Tıkı konuşurken “R” harfinin yerine “L” harfini kullanırdı. Lakin kekeme filan değildi. Konuşmada zahmet çekmezdi. Onu herkes tanır ya, koca kentte Tıkı’nın tanımadığı aile de yoktu. İsmen tanımadıkları çıksa bile, bütün aileleri soyadları yahut lakapları ile kesinlikle tanırdı. Ona dostça bakanlara, içten selam verenlere o da dostça bakar, elini göğsüne koyarak “bil emlin val mı abi” der eğilerek selam verirdi.
Tıkı’ya bakıp beğenmemek, ona gülmek, onu ciddiye almamak, onunla alay etmek hayli riskliydi. Şayet birine kızarsa çabucak yakasına yapışır; “şuldan bil lakı al bakayım” der, “eğel palan yoksa Tıkı’dan ödünç al…” Haaa bak, Tıkı’dan aldığı parayla rakı alıp, ‘kendi paramla aldım’ diyerek üstüne yatmak isteyen olursa durumu çok tehlikelidir.
Ondan aldığın parayı kesinlikle geri ödemek zorundasındır. Şayet parasını vermez, onu atlatmaya kalkarsan yandın. Bir gün önüne geçer, “Ulan bok yeme, vel palamı!” diye nara attı mıydı koca kentte duymayan kalmazdı. Rezil olurdun! “Şu garibin parası verilmez mi?” diye suçlarlardı insanı.
Köyden gelip Tıkı’yı tanımayan biri uzunluğuna bosuna bakıp alay etmeye kalktı mı işte o vakit hapı yuttu!
“Şoldan bil lakı al bakıyım, palan yoksa şalap da alabiliysin!”
“Ne rakısı, ne şarabı? Niçin alacakmışım?”
“Sen pilmiyon mu ne lakısı, ne şalabı olduğunu, halaç ulan halaç!”
“Daha ben kimseye haraç vermedim, kim alacakmış haracı?”
“Tıkı alacak ulan Tıkı…”
‘Haraç o denli alınmaz bu türlü alınır’ deyip ‘şuna bir dayak atsam mı’ diye düşünsen Tıkı içinden geçenleri yüzünden okur.
“Şalabı alacaksan dükkan olada, şayet döğüşeceksen Tıkı bulada, yürü ulan!” diye bir nara daha atar ki gök gürüldüyor sanırsın. O vakit ya Tıkı ile döğüşeceksin ya da onun dediğini yapacaksın. Yok kızıp da, Tıkı’yı dövmek istiyorsan sigortası çabucak devreye girer: “Dokunma şu garibe!”
En hoşu Tıkı’nın şarabı alıp çekip gitmektir…
Not: ‘Tıkı’ Enver Etdemir 1975 yılında Çorum kent merkezi yakınlarında bir tarlada dövülmüş olarak bulundu. Kaldırıldığı hastanede kurtarılamayarak göçtü gitti dünyadan…
Gazete Duvar
