DİYARBAKIR – Dicle Elektik Dağıtım A.Ş. (DEDAŞ) ile Mardinli köylüler arasındaki elektrik tansiyonunu çok mu gündeme getirdim sanki? Mevzunun sıkça gündeme gelmesi tahminen kimi okuyucuları sıkmıştır, kim bilir. Fakat Mardinli köylülere sorarsanız, ‘Medya sıkıntılarımızla gereğince ve hakkaniyetle ilgilenmiyor’ diyecektir. Örneğin yakın devirde kimi köylüler elektrik kesintilerini protesto etmek için açlık grevine girdiler. Kızıltepe Belediyesi, elektrikleri kesik olduğu için susuz kalan köylere tankerlerle su taşıdı. Köylüler, hayvanlarının susuzluktan öldüğünü ileri sürdüler. HDP’li milletvekilleri sorunu Meclis gündemine taşıdı. Köylüler ise sorunu duruşmaya götürdü ve duruşma köylüleri haklı buldu.

Gelgelelim yıllardır devam eden sorun çözülmedi. DEDAŞ, duruşma kararını da hiçe sayarak elektrik kesme pratiğine devam etti. Örneğin duruşma kararı ve icra yoluyla elektriği açılan köylere 18 saati bulan kesinti yolunu gitti.

Pekala Mardinli köylüler ile DEDAŞ arasındaki sorun nedir? Kısaca hatırlatacak olursak: Köylüler, kendi imkanlarıyla kazdığı kuyulardan suyu çekmek için elektrik kullandılar. Elektrik gücü özelleştirilince, şirket köylülerden kullandıkları elektriğin parasını istedi. Lakin faturalar hem kabarıktı hem de geçmişe dönük borçlar da talep ediliyordu. Köylüler faturaları ödeyemedi ve DEDAŞ, borcu olan köylülerin elektriğini kesme yoluna gitti. Üstelik yalnızca tarlayı sulamak için kullanılan trafoların elektriğini kesmedi, köyün bütün elektriğini kesti. Hal bu türlü olunca, örneğin tarlası olmayan köylünün de elektriği kesildi.

Bu yıl Mayıs ayında başlayan elektrik kesintisi devam ediyor. Köylüler elektrik kesintisi nedeniyle 2. eser mısırı ekemiyorlar. Korona virüsü salgını devam ederken ve 40 aşamanın üstüne çıkan sıcak havada kendileri ve hayvanları için su temin edemiyorlar. Duruşmaya gidiyorlar, duruşma kendilerini haklı buluyor ancak DEDAŞ da bildiğini okumakta ısrar ediyor. Köylüler, “DEDAŞ’ın ardında kim var?” sorusuna yanıt arıyorlar.

Köylülerin yaşadığı sıkıntıları, köylülerin DEDAŞ’a yönelik şikayetlerini duruşmaya taşıyan Avukat Ali Aydemir ile Hamdullah Korkmaz’a sorduk.

‘PANDEMİ SÜRECİNDE SUSUZ KALDILAR’

DEDAŞ, kendisine borcu olan çiftçilerin elektriğini kestiğini argüman ediyor. Bu, hukuka tutarlı bir süreç üzere görünüyor. Ama yalnızca kuyudan su çekmeyi sağlayan elektriği kesmiyor DEDAŞ, bütün köyün elektriğini kesiyor. Bu uygulamayı bir hukukçu olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?

Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin 32. Unsur ve devamı kararlarında borcu olan abonelerinin elektriğinin hangi metotlara nazaran kesileceği açıkça düzenlenmiştir. Lakin mevzuatı çiğnemeyi adet haline getiren şirket yalnızca borcu olan abonenin elektriğini kesmek yanına; borçlu abonelerin güç aldığı bütün hattın elektriğini monofaza düşürme yoluna gidiyor. Köylerdeki içme suyu kuyuları 3 faz güçle çalıştığından ötürü köylüler pandemi sürecinde 2 ayı aşkın müddettir içme suyuna ulaşamamaktalar. Borçlu ziraî sulama abonelerini bahane eden DEDAŞ, kişileri pandemi sürecinde susuz bırakmanın yanında köylülerin hayvanlarının ve ağaçlarının dahi telef olmasına kurumasına sebep oldu.

Birtakım köyler duruşma kararıyla elektriğe kavuştu. Bu süreci ve duruşma kararını anlatır mısınız?

Köylerin elektriğinin monafaza düşürülmesi halindeki tatbik mevzuata açıkça ters olmakla birlikte TCK 113 bağlamında cürüm oluşum ediyor. Bu hukuksuz pratiğin önüne geçmek ismine tarafımıza Kızıltepe Asliye Hukuk Duruşmalarında açılan davalarda; duruşmalar tarafından içme suyu muhtaçlığının karşılanması için gücün 3 faza çıkarılması tarafında ihtiyati önlem kararları verildi. DEDAŞ’a bildirim edilen kararların şirket yetkililerince yanına getirilmemesi üzerine önlem kararının infazı için Kızıltepe İcra Müdürlüğü’ne müracaatta bulunduk. Bu kapsamda 3 adet elektrik bilirkişi ve jandarma marifetiyle köylere giderek; köye gelen enerjiyi 3 faza çıkardık. Bugüne kadar önlem kararı alınan 26 köyde tıpkı süreci icra ettik.

‘TOPLU KESİNTİ HUKUKA AYKIRI’

Birtakım köylere elektrik icra yoluyla verilmeye başladı. DEDAŞ’ın savunması hakkında ne söylemek istersiniz?

DEDAŞ’ın açılan davalardaki savunmaları da yapılan bütün hukuksuzluğu ikrar etmiş olup; savunmaları tek başına davalardaki haklılığımızı ortaya koymaya yetmiştir. Biz DEDAŞ’ın toplu kesintileri inkar etmesini beklerken onlar; toplu kesintileri kabul etmiş ve bir kısım ziraî sulama borçlarından ötürü on binlerce beşere zulmettiklerini ikrar etmişlerdir.

Duruşma kararı ortadayken DEDAŞ’ın, bir cins toplu cezalandırmaya dönüşen pratiğe devam etmesini nasıl yorumluyorsunuz?

Şahsileştirildiği günden bu yana yöremizde sistematik olarak yüzlerce hata işleyen DEDAŞ yetkilileri Kızıltepe Cumhuriyet Başsavcılığı’ndaki 300’ü aşkın belgede kuşkulu olarak soruşturulmaktadırlar. Yaptıkları toplu kesintiler en baştan itibaren hukuka ters olmakla birlikte duruşmaların verdiği önlem kararlarıyla birlikte bu husus sübuta ermiştir. Sıradan kurallarda kamusal faaliyet yürüten bir şirketin birinci günden itibaren kararları pratiği ve başkaca hiçbir köyde birebir tatbike girişmemesi gerekirdi. Gelgelelim DEDAŞ duruşma kararlarına uymak alanına direnmeyi ve velev çok daha fazla sayıda köyde tıpkı pratiğe gitme yolunu seçmiştir. Ama bilinmelidir ki; onlar ne kadar köyde kesinti yaparlarsa yapsınlar bizler savaş etmekten vazgeçmeyeceğiz. Bunun yanında kendilerini kanundan üstün gören DEDAŞ yetkilileri yiğit ya da geç işledikleri kabahatlerin bedelini kanun önünde ödeyeceklerdir.

DEDAŞ’ın sürecin en başında duruşma kararlarını tanımayarak direnme yolunu seçti; fakat ilerleyen süreçte tarafımızca yapılan hata duyuruları üzerine şirketin kararlara direnme noktasında geri adım attığına şahit olduk. Gerçekten 09.07.2020 günü Dikmen ve Akdoğan köylerinin kararlarını uygulayıp enerjiyi 3 faza çıkarmak için başlattığımız icra takiplerinde; DEDAŞ birinci sefer kararı kendi çalışanları eliyle uyguladı. Bu biçimde kararların uygulanması noktasında önemli bir ilerleme sağlanmış oldu.

‘SUÇ DUYURUSUNDA BULUNDUK’

Elektrik kesintisi devam ediyorsa, DEDAŞ duruşma kararını ciddiye almıyor ya da türel kimi boşluklardan yararlanıyor, diyebilir miyiz?

Buna rağmen önlem kararı uygulandıktan acilen sonra şahsen DEDAŞ Bölge Müdürü’nün talimatıyla köylerde günde 18 saat elektrik kesintileri yapılarak duruşma kararları işlevsiz hale getirilmeye çalışılıyor. Lakin münhasıran duruşma kararları uygulandıktan çabucak sonra yapılan bu arka niyetli kesintiler de hukuka hilâf olup, TCK 113 bağlamında hata oluşum etmektedir. Bu kesintilerin tamamı istikametinden tarafımızca başkaca cürüm duyurusunda bulunulmuş olup soruşturmalar devam etmektedir.

DEDAŞ bu 18 saatlik kesintileri hangi münasebetle yapıyor?

DEDAŞ Vilayet Müdürü’nün şahsen verdiği yazılı talimatlarda yapılan kesintiler için, “borçlu ziraî sulama abonelerinin güç kesme çalışmaları” halinde uydurma bir münasebet ileri sürülmektedir. Uydurma diyoruz zira yerde 2 haftadır birebir münasebetle toplu kesinti yapılmasına rağmen tek bir borçlu abonenin başına DEDAŞ çalışanları gitmemiştir. Bunun yanında gece saatlerinde yapılan 9 saatlik kesintilerde DEDAŞ çalışanlarının aslında çalışma yapamayacağı aşikardır. Elektriği günde 18 saat uydurma münasebetlerle hukuka muhalif bir halde kesilen köylerin tamamı ismine cürüm duyurusunda bulunduk. Adalet geç tecelli etse de sorumluların en ahir hak ettikleri cezayı aldıklarına daima birlikte şahitlik edeceğiz. Bu şahısların on binlerce beşere pandemi sürecinde yaptıkları eziyetin hesabı kesinlikle olacaktır.

‘HALK BOYUN EĞMEDİ’

Köylülerin vekilliğini üstlenmiş bir hukukçu olarak, hak savunurken karşılaştığınız meseleler nelerdir?

20 yıllık meslek hayatım boyunca birinci kere bir ihtiyati önlem kararının uygulanmadığına şahit oldum. Kararın uygulanmaması bir yana; karar icra dairesi tarafından uygulanırken dahi direnç gösterilmesi emsali bulunmayan çeşitten bir vaka. Buna rağmen duruşmalar tarafından verilen ihtiyati önlem kararları, Kızıltepe Adliyesinin ve adaletin yüz akı olmuştur. DEDAŞ’ın halka reva gördüğü bu zulüm duruşmaların verdiği önlem kararları sayesinde bir nebze de olsa kırılmıştır. DEDAŞ her ne kadar günde 18 saatlik kesintilerle halkı bezdirmeye çalışsa da biz bunun DEDAŞ’ın son çırpınışları olduğuna inanıyoruz. Hukuk tecelli edip DEDAŞ yetkilileri hak ettikleri cezayı aldıklarında bir daha bu hataları işlemeye hiç kimse cüret edemeyecektir. Yöre kişimiz bu sancılı süreçte hayli bir yıpranmış olsa da DEDAŞ’ın zulmüne boyun eğmedikleri ve haklarını duruşmalarda aradıkları için öncelikle onları canı gönülden kutluyorum. (DUVAR)

Gazete Duvar