ANKARA- Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) dünyada baskın hale geldiğini açıkladığı delta varyantı, son periyotta ortalarında İngiltere, Rusya ve İsrail’in de bulunduğu birçok ülkede Covid–19 hadiselerinin yine yükselmesine neden olarak gösteriliyor.

Aşılanmamış bireyler, gençler ve çocukları daha fazla etkilediği tabir edilen varyantın Türkiye’deki yaygınlığı tartışılırken, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca varyant kaynaklı hadiseleri açıkladı. Daha evvel yaptığı açıklamada nisan ve mayıs aylarında delta varyantının Türkiye’de olduğunu lisana getiren Koca, varyantın şu ana kadar 134 şahısta görüldüğünü açıkladı.

134 BİREYDE GÖRÜLDÜ: 2 DOZ AŞI DAHA TESİRLİ

Bilim Heyeti toplantısı sonrasında konuşan Koca, delta varyantının çok önemli seviyede olmamakla birlikte artabileceğine dikkat çekti, varyantın yüklü olarak hangi vilayetlerde görüldüğüne ait “Yoğunluklu olarak da İstanbul’da görüldü. İstanbul’da 82 olay, Düzce’de 18, Van’da 8, Ankara’da 4, İzmir’de 3, öteki vilayetlerimizde 1–2 olmak üzere toplam 16 vilayetimizde görüldü” dedi.

Aşıların bu varyantta da tesirli olduğunu bildiklerini söz eden Koca, “Etkili olan aşıların erken devirde bir an evvel yapılmasının değeriyle birlikte biz 2 dozda delta varyantına daha güçlü bir tesirin olduğunu da biliyoruz” tabirlerini kullandı.

ALINAN TEDBİRLER NELER?

Dünya genelinde tehdit oluşturan delta varyantının yayılımının engellenmesi için Türkiye’de de makul önlemler uygulanıyor. Mutasyonun en çok görüldüğü Hindistan, Nepal, Pakistan üzere ülkelerden gelen yolculardan 72 saat evvel alınmış negatif sonuçlu PCR test raporu isteniyor. Bunun yanı sıra bu ülkelerden gelen bireyler 14 gün mühletle karantinaya alınıyor. Karantina sonunda PCR testi negatif çıkan bireylerin izolasyonu sonlandırılıyor.

Kelam konusu ülkelerin yanı sıra delta varyantının ağır halde görüldüğü İngiltere’den gelecek şahıslardan yalnızca 72 saat evvel alınmış negatif sonuçlu PCR test istenirken, 22 Haziran itibariyle Türkiye uçuşları açılan Rusya’dan gelenler için ise 72 saatte alınmış negatif PCR testi sonucu yahut 48 saat evvel alınmış süratli antijen testi sonucu talep ediliyor.

‘BOĞAZDA ÇOK SÜRATLİ VE YÜKSEK BİÇİMDE VİRAL TESİRE SAHİP’

Türkiye’de delta varyantının yayılımı sürerken, 1 Temmuz’dan itibaren sokağa çıkma yasağı, şehirlerarası seyahat yasağı üzere kısıtlamaların kaldırılacak olması uzmanları endişelendiriyor. Türk Tabipleri Birliği (TTB) 2’nci Lideri Doç. Dr. Ali İhsan Ökten’e nazaran şu ana kadar açıklanan günlük olay sayıları olağanlaşma süreci için kâfi değil. Ökten, “Normalleşme sürecine geçilmesi için günlük olay sayılarının binin altına inmesi gerekiyor ve ölümlerin de artık görülmemesi lazım” dedi.

TTB 2’nci Lideri Doç. Dr. Ali İhsan Ökten

Delta varyantının bulaşıcılık durumunun da başka varyantlara oranla daha süratli ve kolay ilerlediğine dikkat çeken Ökten şöyle devam etti: “Virüs mutasyona uğradıkça bulaşıcılık oranı artıyor. Bulaşıcılığın ana nedenlerinden bir tanesi delta varyantının boğazda çok süratli ve yüksek biçimde viral tesire sahip olması. Bu yüzden teneffüs yoluyla bulaşma oranı da yüksek seyrediyor. Beşerler bu varyantta enfekte olduklarını bile fark etmeden virüsü diğerlerine bulaştırabiliyorlar. Bir öteki özelliğiyse birtakım hastalarda daha ağır seyrediyor olması” dedi.

Prof. Dr. Bülent Ertuğrul

‘DİĞER VARYANTLARDAN EN KIYMETLİ FARKI ’SPİKE’ PROTEİNİNDEKİ DEĞİŞİM’

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul ise bu varyantın İngiltere, Güney Afrika ve Brezilya varyantından en değerli farkının ’spike’ proteinindeki değişim olduğunu söyledi. Ertuğrul, delta varyantının daha süratli ve kolay bulaşmasının nedenlerini şu halde açıkladı:
“Aslında bu varyant mutasyon birikimi üzere duruyor. Her seferinde o spike proteininde dürüst, kendine avantaj kazandıracak bir mutasyona gidiyor. Bu sayede de daha kolay ve çabuk bulaşılabilir hale geliyor. Delta varyantı da benzerleri üzere o bölgede bir mutasyonla değişime uğradı. Birkaç aminoasitteki değişimle spike proteini dediğimiz ACR2 reseptörüne bağlanan virüs proteininde bir değişim oluştu. Böylelikle bizim reseptörlerimize daha kolay bağlanır hale geldi. Dünya Sıhhat Örgütü, ’hastalığı daha ağır geçirebilirler’ üzere bir yaklaşım içinde açıklamada bulundu lakin bence bunu söylemek için biraz erken. Bununla ilgili datalar şimdi tam toplanmadı.”

DELTA VARYANTI AŞIDAN KAÇIYOR MU·?

Birtakım bilimsel araştırmalarda, Covid-19’un mutasyona uğramasıyla ortaya çıkan çok sayıda varyantın aşıların aktifliğini azalttığı tarafındaki saptamaları da uzmanları endişelendiren bir öbür bahis. Delta varyantının başta İngiltere olmak üzere Rusya ve Avrupa’da artık yavaş yavaş hâkim hale gelmeye başladığını söz eden Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, “Yapılan birtakım araştırmalarda delta varyantına karşı BioNTech aşısının tek dozu, yüzde 33’lük muhafaza sağlıyor. İkinci dozdan sonra BioNTech semptomatik hadiseleri yüzde 88 önlüyor. Bizim de kullandığımız Sinovac aşısının ise delta varyantına karşı ne kadar tesirli olduğuna dair bir bilgi yok” sözlerini kullandı.

Doç. Dr. Ali Ökten de şu ana varyantların aşıdan büsbütün kaçma üzere bir olumsuzluğu olmadığı görüşünde. Ökten, “BioNTech aşısının daha fazla gözetici olduğu söyleniyor. Sinovac ile ilgili de bilimsel bir data şimdi yok” dedi.

‘BİZ KAPILARIMIZI DENETİMSİZ AÇTIK ÜZERE GELİYOR’

Sıhhat Bakanlığı’nın aşı tablosundaki bilgilere nazaran son bir haftada aşılama oranlarında artış gözleniyor. 23 Haziran prestijiyle en az 1 doz aşı olan kişi sayısı 29 milyon 949 iken, iki doz aşı olan şahıslar ise 14 milyon 650 binin üzerinde seyrediyor. Tıpkı gün için 5 bin 809 yeni olay tespit edilirken, 65 kişi de hayatını kaybetti. Uzmanlar bu oraların olağanlaşma için yetersiz olduğunu savunurken, delta varyantının da tesiriyle bu tablonun dördüncü dalgayı getirebileceği görüşünde.

Prof. Dr. Ertuğrul, delta varyantının Türkiye’de yayılmasının hızlanabileceğine dikkat çekerek şunlar söyledi: “Ben şu an bu durumu virüsle soluk soluğa bir yarışa benzetiyorum. Son devirde aşılama suratını artırsak da hala ikinci doz aşısını olmayan büyük bir kesim var. Bu nedenle de toplumsal bağışıklığımız şimdi kâfi düzeyde değil. Birebir vakitte da delta varyantı toplumda yayılmaya devam ediyor. İşin berbatı biz her geçen gün biraz daha fazla normalleşiyoruz. Türkiye, olayların yüzde 90’ının Delta varyantı olan Rusya’dan gelecek turistlere kapılarını açtı. Bu manada da bir tehlike riski var. Dünyada birtakım ülkeler için Türkiye hala kırmızı listede. Biz kapılarımızı biraz fazla ve denetimsiz açtık üzere geliyor. Süratle ikinci doz aşıları yapmamız ve toplumsal bağışıklığımızı bir an evvel kazanmamız gerekiyor. Temmuz- ağustos ayları çok kritik; bilhassa temmuz ayı. Zira bir taraftan virüs yayılmaya çalışacak, bir taraftan da birinci doz aşı olanların ikinci doz aşılarını yapmaya başlayacağız. Bu süreçten virüs galip çıkarsa biz de dördüncü PİK’ten kelam etmeye başlayabileceğiz.”

‘SONBAHARA KALMADAN TOPLUMSAL BAĞIŞIKLIĞIN SAĞLANMASI GEREK’

Ali Ökten de yayılma tehlikesi yüksek delta varyantına karşı tedbir alınmazsa sonbaharda dördüncü dalganın görülebileceği telaşını lisana getiriyor. Bilhassa aşılamada vilayetler ortasında bir dengesizlik olduğuna vurgu yaparak seyahat yasağının kaldırılmasıyla da varyant yayılımın hızlanabileceğini söz eden Ökten, öngörülen tehlikeyi şu formda açıklıyor:
“Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da önemli bir aşı tereddüdü var. Batı vilayetlerine oranla aşılama çok yavaş seyrediyor. Kesinlikle Bakanlığın o bölgelerde aşı kampanyası düzenlemesi gerekiyor. Öte yandan Rusya, Türkiye’ye uçuşlarını açtı. Şayet biz burada gelenlerden test istemezsek – gelen insanların testi negatif olsa bile- karantinaya almamız gerekiyor. Bu beşerler turizm maksadıyla geldikleri için ülkenin birçok noktasına gidecektir. Bu da önümüzdeki en büyük tehlikelerden bir tanesi. Rusya’dan Türkiye’ye gelenlerin 72 saat evvel yapılan PCR testinden öte, ülkeye giriş yapıldığı an PCR testi uygulanmalı. Ya turistlerin 2 doz aşılarının yapıldığından emin olmalıyız ya da 6 ay içinde hastalığı geçirip geçirmediğini denetim etmeliyiz. Sonbahara kalmadan yaz aylarında toplumsal bağışıklığın sağlanabileceği oranda aşı yapılması gerekir.”

Gazete Duvar