DİYARBAKIR – Korona virüsü olaylarının Diyarbakır’da tekrar tırmanışa geçtiği belirtiliyor. Haziran ayından sonra başlayan “yeni normal”le birlikte Diyarbakır’da pandemi hastanelerinde yer kalmadığı biliniyor. 

Salgının yaygınlaşması insanların daha hassas olmasına ve önlemler almasına neden oldu. Lakin vakitle Diyarbakır’da salgın bitmiş üzere bir algı yine yerini almaya başladı. Öte yandan tek başına polisiye önlemlerin salgının önüne geçmekte yetersiz kaldığını geçen vakit aslında göstermişti.

“Sağlık çalışanlarının çalışma şartları düzeltilmedi, özlük hakları ile ilgili adaletli bir düzenleme yapılmadı. Çalışma mühletleri çok fazla, sıhhat çalışanı sayısı yetersiz, fazla işi az sayıda kişi yapmaktadır.”

Diyarbakır Tabip Odası (DTO) Lideri Hekim Elif Turan, salgın olaylarındaki artışın nedenlerini, sıhhat çalışanlarının durumunu ve tahlil tekliflerini anlattı.

Diyarbakır’da korona virüsü hadiselerinde yine artış olduğu ileri sürülüyor. Sizin gözleminize nazaran bir artıştan kelam etmek mümkün mü? Olay sayısında bir artış varsa bunun nedenleri nedir?

Tüm Türkiye’de olduğu üzere yerelde de Sıhhat Bakanlığı tarafından açıklanmadığı için elimizde net bilgiler mevcut değil. Bilgi olmadığı için nerede ne kadar bir artış var bilemiyoruz ancak alanda faal çalışan arkadaşlarımızdan aldığımız bilgilere nazaran son 10 günde hem ağır bakım hem de hastanelere başvuran olaylarda kıymetli oranda artış olduğu tabir edilmektedir. Pandemi sürecinin en başından beri söz ettiğimiz üzere süreç şeffaf bir halde yürütülmediğinden vatandaş gereğince bilgilendirilmiyor ve pandemiyle çabada muvaffakiyet algısı yaratıldığı için bir rehavete yol açıldı. Yaygın test yapılmadığından, bulaş olan bireyler tespit edilmeyince bulaş zinciri de kırılamıyor ve bu da hadiselerin artmasına neden oluyor. Önleyici sıhhat hizmetlerine kıymet verilmemesi de olay sayılarının artmasına sebebiyet vermektedir. Karantina ve izolasyon süreçleri gerektiği biçimde yürütülmüyor. Yurttaşlara polisiye önlemlerden fazla toplumsal takviye sağlanarak karantina ahengi arttırılmalıdır. Devletin toplumsal imkanları toplum faydasına kullanılmalıdır. Fakir ve kalabalık semtlerde olay sayılarında artış gözlemlenmekte, aile içi bulaş olay sayılarını arttırmaktadır. Kış mevsiminin gelmesiyle birlikte havasız kapalı ortamlara geçilecek olması hastalık bulaş riskini artıracaktır. İnfluenza mevsimiyle birlikte süreci daha berbat geçireceğimizi öngörüyoruz. Hele influenza virüsü ve korona virüsünün sinerjistik tesiriyle pandemi daha da ağır seyredecektir. Haziran-Temmuz aylarında yaptığımız ikazlar dikkate alınmadığı üzere sıhhat çalışanları ve risk kümelerine yetecek dozda grip aşısı sağlanmadı.

Aşı konusunda uzun süren bir belirsizlik yaşandı. Aşı temin edebilecekler için bir kriter getirildi mi? Bu tedbirler kâfi mi?

İnfluenza mevsimiyle birlikte en çok korktuğumuz ‘kusursuz fırtına’ mümkünlüğü yani Covıd-19 ve İnfluenza salgınının birlikte görülmesi. Ne yazık ki bu risk giderek artmaktadır. Hususun ciddiyeti nedeniyle bu yıl, Dünya Sıhhat Örgütü, 6 ay üzerindeki herkese influenza aşısını önerdiğini ilan etti. Aylar öncesinden yaptığımız tüm bu ikazlara karşın maalesef sorumlular tarafından gerekenlerin yerine getirilmediğini; kaç doz aşının temin edildiğinin bile halka şeffaf bir halde açıklanamadığını üzülerek görmekteyiz. Son günlerde aile doktorları için influenza aşısı yapılacak bireylerin belirlenmesinde, bilimsel altyapıdan uzak, anlaşılmaz puanlama sisteminin getirilmesi de bu yetersizliğin bir öteki yansımasıdır. Bu puanlama sisteminde diyabet hastaları, kronik kalp-akciğer hastaları, bağışıklık sistemini etkileyen ilaç kullanan hastalar için dahi “İnfluenza açısından 1. öncelikli yüksek risk kümesinde değilsiniz” ibaresi çıkmıştır. Koruyucu sıhhat hizmetleri her yurttaşın hakkıdır ve aşı bunun vazgeçilmezlerindendir. Bilimsel olarak anlaşılamaz bu puanlama sistemi, doktorların toplumla karşı karşıya getirilmesinden ve sıhhatte şiddetin körüklenmesinden öteki bir şeye yaramayacaktır. Dünya Sıhhat Örgütü’nün telaffuzuyla; riski olsun olmasın yaşı 6 ay üzerinde olan her yurttaşımıza aşı temin edilmelidir. Aşı, toplum sıhhatini muhafazanın kıymetli adımlarındandır ve bir hayat hakkıdır. Herkese gecikmeksizin fiyatsız influenza aşısının sağlanması devletin misyonudur. En kıymetli risk kümesi olan sıhhat çalışanlarının tümüne, acilen influenza aşısı yapılmalıdır.
 
Korona virüsüyle ön saflarda çaba eden sıhhat çalışanlarının problemleri giderildi mi?

28 Ekim’de bir arkadaşımızı daha önlenebilir bir hastalık olan Covid-19’dan kaybettik. Diyarbakır’da 12 sıhhat çalışanını Covid-19 hastalığından ötürü yitirdik. Özelde de kamuda da birçok sıhhat çalışanı Covid-19 hastalığına yakalandı. Diyarbakır Sıhhat Platformu olarak tespit edebildiğimiz kadarıyla 1054 sıhhat çalışanı teşhis aldı. 4 arkadaşımız ikinci kez hastalığa yakalandı ve hastaneye yatışı gerektirecek kadar hastalık ağır seyretti. Bu durumun sıhhat çalışanlarının maruz kaldıkları virüs yükünün fazlalığıyla bağlı olduğu düşünülmektedir. Sıhhat işçileri canla başla pandemiyle uğraş ediyor, çok ağır bir tempoyla çalışmaya devam ediyorlar. Pandemi hastanelerde karşılandığı için bütün yük sıhhat işçilerine yüklenmiştir. Sıhhat çalışanlarının çalışma şartları düzeltilmedi, özlük hakları ile ilgili adaletli bir düzenleme yapılmadı. Çalışma mühletleri çok fazla, sıhhat işçisi sayısı yetersiz, fazla işi az sayıda kişi yapmaktadır. Bir de enfekte olan sıhhat çalışanlarının iş yükü geride kalan arkadaşlarına yüklenmektedir. Bu noktada pandemi şartlarında bile haksız hukuksuz biçimde ihraç edilen tecrübeli sıhhat çalışanlarının işe iade edilmemesi kabul edilemez.

Sıhhat çalışanlarının müsaadeye çıkması, emekliye ayrılması ve istifa etmesi yasaklandı. Bu yasak sıhhat çalışanlarını nasıl etkiledi?

Sıhhat çalışanları olarak salgının başladığı birinci günden itibaren tüm riskleri ile en önde salgınla çaba ettik. Hukuksuz uzun çalışma saatlerinde çalıştık, hami gereç olmamasına karşın, izolasyon süremiz bitmemesine ve meslek hastalığı talebimiz karşılanmamasına karşın hasta iken çalıştık. Ailemizden uzak kalarak, ek ödeme yapılmamasına karşın, bizler için grip aşısı dahi temin edilmemesine karşın çalıştık. Bu çalışma şartlarında hastalandık, tükendik. Nerdeyse her gün bir arkadaşımızın vefat haberini aldık. Acımızı yaşayamadan öbür bir arkadaşımızın vefat haberini aldık. Buna karşın pandemiyle gayret etmeye tıpkı azim ve fedakârlıkla devam ediyoruz. Fakat bizim “tükendik, ölüyoruz” çığlığımızın duyulması yerine çıkarılan bir genelgeyle müsaade, istifa ve emekli olma hakkımız engellendi. Pandemi hastanelerine gerek kalmadan epidemiyolojinin gerekleri doğrultusunda enfeksiyon zinciri toplum içinde kırılarak birinci basamakta denetim altına alınsaydı, hastanelere yığılmalar, sıhhat işçisinin yorulması ve tükenmesi önlenebilirdi. Şimdi sıhhat çalışanlarının yükü daha da arttı, sıhhat çalışanlarını dönüşümlü çalıştıracak halde gerektiğinde müsaade kullanmalarının teşvik edilmesi yerine bu genelgeyle zorla çalıştırma geldi. Yasaklamalar ile tükeniyoruz. Türkiye’nin tarafı olduğu Ekonomik, Toplumsal ve Kültürel Haklara Ait Memleketler arası Kontrat, Avrupa Toplumsal Kaidesi, Biyo-Tıp Mukavelesi, Anayasa ve 6331 sayılı İş Sıhhati ve Güvenliği Kanunu üzere pek çok düzenlemede; devletlerin, patronların, çalışanların inançlı ve sağlıklı şartlarda çalışmasını sağlama, hastalara mesleksel standartlara uygun sıhhat hizmeti sunma ödevi bir hukuksal yükümlülük olarak düzenlenmiştir. Sıhhat Bakanlığı bir an evvel bu genelgeyi iptal ederek meslek örgütümüz ve sıhhat sendikalarının, akademinin iştiraki sağlanarak çalışma ortamlarımıza yönelik iyileştirmeler sağlamalıdır.

Gazete Duvar