ANKARA – AK Parti hükümetinin İstanbul Sözleşmesi’nden çekileceğine dönük argümanlara ait açıklama yapan Eşitlik İçin Bayan Platformu (EŞİK), kontrattan çekilme tartışmalarına son verilmesini istedi. Kadına karşı şiddetle uğraşta hayati kıymeti olan İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması istikametinde bir toplumsal iradenin olmadığını tabir eden EŞİK yaptığı açıklamasında, “Herkes bilmeli ki, bayanlar hayatlarının ve haklarının politik pazarlıklara bahis olmasına müsaade vermeyecek! Bunun aksi tarafta davranan tüm siyasetçiler bayanların uğraşını görmeli ve sesini duymalıdır, zira bayanlar şiddetsiz bir ömrü kendi elleriyle kuracak ve bayan haklarını ortadan kaldırmaya çalışan hiçbir siyasi hareket bu topraklarda ‘kazanamayacaktır’” denildi.
‘TÜM BAYANLARA YÖNELİK TEHDİT’
İstanbul Sözleşmesi’nin ayrım yapılmadan uygulanması gerektiği tabir edilen açıklamada, 15 Ağustos tarihinde Hürriyet Gazetesi’nde yayımlanan haber hatırlatıldı. Haberde, 18 Ağustos 2020 günü toplanacak AK Parti Merkez Idare Kurulu’nda (MYK), İstanbul Sözleşmesi’nin tekrar tartışılacağından kelam edildiğini belirten EŞİK’in açıklamasında şunlar kaydedildi:
YENİ BİR KONTRAT OLUŞTURULACAK TEZI: Buna nazaran; Sözleşme’den çıkılmasının ve bu durumda “yeni bir yasanın hazırlanması” ve “yeni bir mukavelenin oluşturulması” seçeneklerinin tartışıldığı tabir edilmektedir. Ya da muhakkak kısımların saldırısı altında olan, Sözleşme’nin “Temel haklar, eşitlik ve ayrımcılık yapılmaması” konusunu düzenleyen 4. hususuna şerh (yorum bildirimi) konulacağına işaret edilmektedir. AK Parti MYK toplantısında alınacak karara nazaran Cumhurbaşkanı’nın çalışmaya dair son kararı vereceği ve bu kararın ilgili etraflarda tartışmaya açılacağı söylenmektedir.
İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NDEN ÇIKILMASINI KİM İSTİYOR?: AK Parti MYK’sında belirtilen yol haritalarının tartışılması dahi şiddet faili erkekleri teşvik, tüm bayanlara ve LGBTİ+’lara yönelik bir tehdittir. Bu tavır, İstanbul Sözleşmesi’ni ve 6284 sayılı Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Yasa’yı uygulamamak için direnmekte olan tüm kamu görevlilerine, Sözleşme’nin ve Yasa’nın uygulanmaması tarafında verilen bir “talimat” niteliği taşımaktadır.
ÇEKİLİNMESİNİ İSTEMEYENLER ÇOĞUNLUKTA: Bayana karşı şiddetle çabada hayati ehemmiyeti olan İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması tarafında bir toplumsal iradenin olmadığı Metropoll Stratejik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi tarafından gerçekleştirilen Türkiye’nin Nabzı Temmuz ayı araştırmasında açıkça görülmektedir. Araştırmada, Hükümetin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesini onaylamayanların oranı yüzde 63.9, fikri olmayanların oranı yüzde 19.4 olarak açıklanmıştır. Sözleşme’den çıkılmasını açıkça isteyenlerin oranı ise yalnızca yüzde 17’dir. Kaldı ki bu bölümün bir kısmı de bayanlara kâfi kelam hakkının verilmediği sansür ortamında, tek taraflı ve Sözleşme’yi çarpıtan propagandanın tesiri altındaki bireylerdir.
KONTRATTAN ÇIKILMASI NE MANAYA GELİR?: Sözleşme’den çıkılması, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler ve Avrupa Kurulu insan hakları sisteminden de çıkması, demokrasiyi yadsıması ve eşitlik unsuru, ayrımcılık yasağı üzere temel unsurlardan vazgeçmesi manasına gelmektedir. Anayasa’da insan haklarına saygılı bir hukuk devleti olduğu yazılıyken Türkiye’de hala İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasına yönelik tartışmaların yürütülüyor olması, Anayasa’nın fiilen değiştirilmesine yönelik bir adımdır. Bayanlar üzerinden öbür bir toplumsal yapı oluşturmaya dönük, toplumsal cinsiyet eşitliğini yok sayan bu teşebbüs yalnızca bayanlara yönelik değil, tüm toplumun temel hak ve özgürlüklerine yönelik bir atak niteliği taşımaktadır. Türkiye’de yaşayan herkesin insan hakları sisteminin muhafazası dışında kalmasına neden olacaktır.
KONTRATA ÇEKİNCE KONABİLİR Mİ? Temel insan hakları bir bütündür ve ayrım gözetilmeksizin herkes için eşit biçimde uygulanmalıdır. Sözleşme’nin 4. unsuru bu bahse ilişkindir, şiddetle çaba kelam konusu olduğunda (cinsiyet, toplumsal cinsiyet, ırk, renk, lisan, din, siyasi yahut diğer tıp görüş, ulusal yahut toplumsal köken, bir ulusal azınlıkla temaslı olma, mülk, doğum, cinsel yönelim, toplumsal cinsiyet kimliği, sıhhat durumu, engellilik, uygar hal, göçmen yahut mülteci statüsü yahut diğer bir statü üzere, rastgele bir temele dayalı olarak) kimseye ayrımcılık yapılamayacağını belirtir. Bu hususa çekince konulması, Sözleşme’nin çekincelere ait 78. hususu uyarınca mümkün değildir. Kaldı ki, Sözleşme’ye çekince lakin Sözleşme’nin imzalandığı ya da onaylandığı evrede konulabilir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti bu iki basamakta da bunu yapmamıştır. Bu nedenle, artık İstanbul Sözleşmesi’nin hiçbir hususuna çekince konulamaz. Kamuoyu bu bahiste ısrarla yanlış bilgilendirilmektedir.
TEMEL GAYESINE KARŞIT YORUM BİLDİRİMİ YAPILAMAZ: Sözleşme’nin 4. hususuna ait, (kamuoyu tarafından şerh olarak bilinen) bir yorum bildirimi yapılması da mümkün değildir; zira 4. unsur Sözleşme’nin dayandığı unsurları içeren temel düzenlemelerden biridir ve insan hakları mukavelelerinin temel maksadına ve manasına muhalif yorum bildirimi yapılamaz. Ayrıyeten yorum bildirimi yapılması, Devleti Sözleşme’nin rastgele bir unsurunu uygulamaktan muaf hale getirmez. Yorum bildirimi yapılsa dahi, Devlet Sözleşme’nin bütününden sorumludur. Sözleşme’deki yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğine dair izleme ve denetleme tüm Mukavele dikkate alınarak yapılır.
YALNIZCA BAYANLARIN DEĞİL TÜM TOPLUMUN SORUNU: AK Parti MYK toplantısında konuşulacak tüm bu seçenekler; Türkiye’nin Sözleşme’ye taraf olarak kalmaya devam ediyor üzere görüneceği, lakin Sözleşme’yi uygulamayacağı manasına gelecektir. Yani Devlet bu ülkede yaşayan bayanların öldürülmesini, sakat bırakılmasını, fizikî ve ruhsal olarak yaralanmasını, temel haklarını kullanamamasını görmezden geleceğini tüm dünyaya duyuru etmiş olacaktır. Sözleşme’ye yönelik kelam konusu atakların yalnızca bayanların değil tüm toplumun sıkıntısı olduğu fark edilmeli; temel hak ve özgürlüklerini kullanmak, demokratik bir hukuk devletinde eşit, özgür ve şiddetten uzak bir hayat sürmek isteyen herkes bayanların hak nöbetine eşlik etmelidir. Eşitlik İçin Bayan Platformu olarak herkesi, İstanbul Sözleşmesi’ne yönelik müdahalelere karşı harekete geçmeye ve İstanbul Sözleşmesi’nin hiç kimseye ayrım yapılmaksızın toplumun tüm bireylerine uygulanması konusunda dayanışmaya çağırıyoruz.
Gazete Duvar
