Kiraların olağan artış bandının üstüne çıkarak astronomik sayılara ulaşması reaksiyonlara neden oldu. Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğr. Üy. Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Evde çocuğum oturacak” diyerek kiracıyı çıkarmak isteyen mesken sahiplerinin 12 aylık kira bedelinden az olmamak üzere tazminat ödeyebileceğini söyledi. Yeniocak, kira bedelinin yüksek oranda arttırılması için konut sahipleri tarafından baskıya maruz kalan kiracıların yasal hakları ve bu türlü bir durumda atabilecekleri tüzel adımları anlattı.

Türk hukuk sisteminin, kira mukavelesi yapılırken bir konut ya da iş yerinin ne kadara kiralandığına kural olarak müdahale etmediğini belirten Avukat Yeniocak, “Ancak kanun, kira mukavelesi bir defa yapıldıktan sonra kira bedelini çok artırmak ve eski kiracıyı konuttan ya da iş yerinden çıkarıp yerine yeni bir kiracıya daha yüksek bedelle kiralamak isteyen konut sahiplerine karşı değerli hudutlar koyar. Bu hudutlardan en çok bilineni de kira artışıyla ilgili TÜFE sınırlamasıdır” dedi.

‘KİRA ARTIŞINDA TAVAN, 12 AYIN TÜFE ORTALAMASIDIR’

İlgili kanunun, kira müddeti sona erdikten sonra yeni devir kirası belirlenirken uygulanacak artışta on iki aylık TÜFE ortalamasını üst hudut olarak belirlediğini hatırlatan Doç. Dr. Yeniocak, “Burada dikkat edilmesi gereken nokta, bu oranın üst hudut yani tavan ölçü olduğudur. Yapılacak artış bu oranın altında olabilir ancak üstünde olamaz. Konut sahibi, kiracıyı buna zorlayamaz. Örneğin, mukavelede yüzde 20 artış yapılacağı yazıyor fakat TÜFE yüzde 15 olmuşsa, kontrattaki oran değil TÜFE oranı uygulanır. Kiracı, en fazla TÜFE oranında artış yaparak, kiracı olduğu konutu ya da işyerini kullanmaya devam edebilir” açıklamasını yaptı.

Mevcut kiracıyı çıkarıp yerine yüksek bedelle yeni kiracı almak isteyen mülk sahiplerinin, meskende kendisinin ya da çocuğunun oturacağını, konuta ya da işyerine gereksinimi olduğunu söyleyerek kiracıyı çıkarmak istemelerinin sıkça başvurulan bir sistem olduğunun bilindiğini belirten Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Kanun, bu durumu berbata kullananlar için kıymetli bir kural koymuştur. Örneğin, çocuğunun muhtaçlığı olduğunu söyleyip kiracıyı çıkaran makûs niyetli konut sahibi, bu yeri diğerine kiralarsa, kanuna nazaran, eski kiracı dava açarak 12 aylık kira bedelinden az olmamak üzere konut sahibinden tazminat hakkı kazanabilir” diye konuştu.

MESKEN SAHİBİ KİRA BEDELİNİN ARTIRILMASI İÇİN DAVA AÇABİLİR

Kira bedellerinin çok artmasıyla istedikleri kira gelirini elde edemeyen mesken sahiplerinin de faydasına olan kimi kurallar olduğunu söz den Doç. Dr. Umut Yeniocak, şunları söyledi: “Örneğin, kira başlangıcından itibaren beş yıl geçmiş ve kira bedeli, emsalleri karşısında çok düşük kalmışsa mesken ya da işyeri sahibi, kira bedelinin arttırılması için dava açabilir. Ayrıyeten, 2012’de getirilen bir kurala nazaran, kira müddeti bittikten sonra tıpkı meskende yahut işyerinde kiracı olarak kalan kiracıyı mesken sahibi, on yıl sonra haklı bir sebep bildirmeden çıkarabilir. Örneğin, bir yıl vadeli bir konut kirasında mesken sahibi, bir yılın dolmasının akabinde on yıl bekleyecek ve sonrasında kiracıyı çıkarabilecek. Bu kural sebebiyle eski kiracılar, kirayı mesken ya da iş yeri sahibinin istediği üzere TÜFE oranının çok üstünde arttırmak ya da konuttan yahut işyerinden çıkmak ikilemi ortasında sıkışıp kalıyorlar.” (DHA)

Gazete Duvar