Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı’nın Anadolu Ajansı’nın “faaliyet” ve “örgütlenme ve insan kaynakları yönetimi” üzerindeki kontrol yetkisini anayasaya ters bularak iptal etti.

Anayasaya nazaran Anadolu Ajansı’nın özerk ve yayınlarının tarafsız olduğuna dikkat çekilen kararda, “Ajansın faaliyetlerinin yürütmenin içinde yer alan ve Cumhurbaşkanlığına bağlı olan başkanlıkça denetlenmesi, ajansın özerkliğiyle bağdaşmadığı üzere yayınlarının tarafsızlığını da etkileme ihtimalini barındırmaktadır” denildi.

Ankaragazetecisi.com’dan Alican Uludağ’ın haberine nazaran, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesinin akabinde Recep Tayyip Erdoğan tarafından yayımlanan 14. No’lu Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle İrtibat Başkanlığı’nın yetkileri belirlendi. Kararnamenin 14. Unsurunda Anadolu Ajansı başlığı altında şu düzenleme getirildi:

“Bakanlık her yıl kendi bütçesinin Anadolu Ajansı kısmındaki ödeneği aşmamak üzere Anadolu Ajansı ile en çok 5 yıllık kontrat yapmaya yetkili olup; Anadolu Ajansının faaliyet, bütçe, örgütlenme ve insan kaynakları idaresi üzerinde kontrole de sahiptir. Bu kontrole ait adap ve temeller Başkanlıkça belirlenir. Yapılacak kontratta Anadolu Ajansı yöneticilerinin atanma yolları da belirlenir.”

CHP, bu düzenlemenin anayasaya muhalif olduğu gerekçesiyle iptali talebiyle AYM’ye başvurdu.

YETKİ ANAYASAYA MUHALİF

Yüksek Mahkeme, düzenlemedeki İrtibat Başkanlığı’nın AA’nın “faaliyet” ve “Örgütlenme ve insan kaynakları yönetimi” üzerinde “denetim” yapma yetkisini anayasaya ters buldu. Mahkeme, “Bu kontrole ait metot ve temeller Başkanlıkça belirlenir” biçimindeki ikinci cümle ile “Yapılacak kontratta Anadolu Ajansı yöneticilerinin atanma yolları da belirlenir” ibareli üçüncü cümlenin de iptaline arar verdi.

‘TARAFSIZLIĞI ETKİLER’

Kararın münasebetinde anayasanın 133. Hususunda devlet tarafından kamu tüzelkişiliği olarak kurulan haber ajanslarının özerk ve yayınlarının tarafsız olduğuna ait düzenlemeye işaret edildi. Kararda, şöyle denildi:

“Kuralın birinci cümlesinde ajansın bütçesinin yanı sıra faaliyeti, örgütlenmesi ve insan kaynakları idaresi üzerindeki kontrolün de merkezi yönetim tarafından yapılması öngörülmektedir. Ajansın şirket olarak temel gayesi, yurt içinde ya yurt dışındaki olaylarla ilgili yanlışsız, çabuk, tarafsız, çağdaş haber ve fotoğraf, manzara ve multimedya istihbaratı yaparak bilgiyi basın ve yayın abonelerine ulaştırmaktır. Bu prestijle ajansın faaliyetlerinin yürütmenin içinde yer alan ve Cumhurbaşkanlığına bağlı olan başkanlıkça denetlenmesi, ajansın özerkliğiyle bağdaşmadığı üzere yayınlarının tarafsızlığını da etkileme ihtimalini barındırmaktadır. Öte yandan Ajansın örgütlenmesi ve insan kaynakları idaresi üzerinde Başkanlığın kontrol yetkisine sahip olması da Ajansın kendi faaliyetlerine ait kararları alma ve uygulama konusundaki serbestisini ortadan kaldırdığından Anayasanın 133. Hususunun üçüncü fıkrasında teminat altına alınan kamu hukukî bireylerinden yardım gören haber ajanslarının özerkliği unsuruyla bağdaşmamaktadır.”

Kararda, ajansın kontrolüne ait temel unsurlar ortaya konulmadan ve çerçeve çizilmeden Başkanlığa hudutları belgisiz bir alanı düzenleme yetkisinin verilmesinin, anayasanın Cumhurbaşkanına tanıdığı düzenleme yetkisinin yönetime bırakılması sonucunu doğurduğu kaydedildi. Kararda, “Anayasa koyucu tarafından CBK’ya tanınan asli bir yetkinin, öbür bir idari sürece bırakılması mümkün değildir.” Denildi.

YÖNETİCİ ATAMA YOLLARINI BELİRLEYEMEZ

Anayasanın 133. Unsurunun 3. Fıkrasında düzenlenen haber ajanslarının özerkliğinin, Ajansın kendi idare ve örgütlenmesine ait kararları alma ve uygulama konusunda gerekli yetkiyle donatılmış olmasını ve Ajansın dış tesirlere karşı korunmasını teminat altına aldığına işaret edilen kararda, “Bu prestijle Ajansın yöneticilerinin atama yollarının her yıl yenilenen mukavele ile belirlenmesi, Ajansın, Anayasa’nın anılan unsuru yeterince sahip olduğu özerkliği anlamsız kılmaktadır” sözü kullanıldı.

Gazete Duvar