Sakarya’nın Hendek ilçesindeki Büyük Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nın sahipleri, 3 Temmuz günü yaşanan ve 7 kişinin vefatına 126 kişinin de yaralanmasına neden olan patlama ile ilgili olarak başkan olarak çalışanları ve personelleri suçladı. Fabrikanın ortaklarından Yaşar Coşkun, “Cenazeyi almadan tazminat peşine düştüler” diyerek ölen personellerin yakınlarını suçladı.

“Cenazeyi almadan tazminat peşine düştüler” diyen Yaşar Coşkun, tabirinde patlamaya barutun stok yapılmasının neden olduğu yanındaki açıklamalara değinerek, “Barutu stoklama bahtımız yoktur. Kanuni sınırlaması vardır. Stok yapma durumumuz kelam konusu değildir” dedi.

‘DEVLETİN MİLLETİN YANINDA OLMAK İÇİN GÜÇLÜKLE KURALLARDA ÜRETİM YAPTIK’

Korona virüsü sürecinde faaliyete devam ettiklerini belirten Coşkun, “Üretim durmadı lakin düştü. Devletimizin, milletimizin yanında olmak için güçlükle kaideler içerisinde üretime devam ettik. Eserler depolara konuldu. Bu süreçte üretilen gerecin hangi depoya konulduğunu depocular bilir. Hangi depoda ne kadar iyi mal, gereç vardı, bunu ben bilmiyorum. Ne kadar eser stoklandığını da bilmiyorum. Lakin çok ölçüsüz bir yığılma olmamıştır” diye konuştu.

‘İDDİALARI AVUKATLAR VE SİGORTA ŞİRKETLERİ VERDİRİYOR’

Müştekilerin ve iş güvenliği mütehassısı Aslı Bozkurt’un, çalışanların daha fazla üretim yapması için basınç yapıldığı tarafındaki beyanlarına da değinen Coşkun, “İşçilere pres yapılmaz. Herkesin üreteceği mal standarttır. Bu argümanlar, medyanın yahut müştekilere tazminat davalarında vekillik etmek isteyen avukatların ve sigorta şirketlerinin yönlendirmesi sonucu verdikleri sözlerdir. Kulağımıza vefat eden Ramazan Kor’un ailesinin daha cenazeyi almadan tazminat peşine düştüğü duyumları geldi” dedi.

Cumhuriyet’ten Seyhan Avşar’ın haberine nazaran Coşkun, çalışanların yanlarında mevzuat gereği ‘bulundurması gerektiği kadar gereç bulundurduklarını’ savundu ve, “Bunun, belirlenmesinin sorumluları ise kimya mühendisleri ve iş güvenliği uzmanıdır. Ihtarlara karşın personeller fazla gereç getirmeye devam ediyorsa emekçiler de sorumludur. Bunun denetimi ve sorumluluğu bende değildir” dedi.

‘MÜSİAD BAŞKANIYIM, ÇOK YOĞUNDUM’

İş güvenliği mütehassısları ve sorumlu yöneticinin bu durumu deftere yazsalar da kendisine iletmediklerini söyleyen Yaşar Coşkun, “Gelseydi aslında imzam olurdu. Yapılan iş güvenliği içtimasına en son 4-5 sene kadar evvel katılmıştım. Bundan sonra içtimalara katılmadım zira fabrikanın patron vekili Asiye Hanım’dır. İmza salahiyeti ondadır. MÜSİAD Yöneticisi olduğum için çok ağırım. Yaklaşık 3-4 yıldır fabrikaya nadiren gelirim. İş güvenliği kompetanı Aslı Bozkurt’un tespitleri varsa çalışmaya neden devam etti ya da neden durumu deftere yazmadı. Çalıştığı sürece de bana rastgele bir eksiklik bildirmemiştir. Ayrıyeten fabrikada yılda 3-4 murakabe yapılırdı. Mutlaka bize murakabeden evvel haber gelmezdi.”

‘ÖNCEDEN BİR İKİ GÜN KAPATILDIĞIMIZ OLDU’

Ali Istek Ergenç Coşkun da personellere daha fazla materyal üretmeleri için pres yapılmadığını ve kendi haberi olmadan ve talimatı olmadan da basınç yapılmasının laf konusu olamayacağını söyledi. Coşkun, “Ben asla bu türlü bir talimat vermedim. Bugüne kadar çalışanların yanlarında bulundurdukları gereç nedeniyle kahır yaşamadım. Içtimalara iş güvenliği bilirkişileri katılır. Evrakı ise Yaşar Coşkun’a imzalatırlar. Kontrolleri evvelce haber almamız kelam konusu değildir. Kontrollerde eksiklerle ilgili para cezası kesildiğini mutlaka hatırlamıyorum. Birkaç defa meydana gelen iş kazalarından ötürü bir iki gün işyerinin kapatıldığı olmuştur” dedi.

İŞ GÜVENLİĞİ KOMPETANI ASLI B.: UYARDIM ‘BİR ŞEY OLMAZ’ DENİLDİ 

Patlama sonrası tutuklanan iş güvenliği mütehassısı Aslı B. ise fabrikada gördüklerine ait sözünde fabrikada çok üretim talimatının Yaşar Coşkun tarafından verildiğini söylemişti. Fabrikada 3 tane patlama çukurunun bulunduğu tarafın, çalışanlar tarafından “Çin mahallesi” olarak isimlendirildiğini anlatan Aslı B., “Çin mahallesi denilmesinin nedeni Çin’den getirilen gereçlerin bulunması ve işlenip üretime verilmesidir” halinde konuşmuştu.

Sözünde bu kısımda ve öbür kısımlarda aksaklıklar gördüğünü anlatan iş güvenliği mütehassısı Aslı B., en değerli eksikliğin ‘üretim sahasında emekçilerin yanlarına yönetmelik kapsamında bulunması gerekenden fazla materyal almasıdır’ dedi.

Bu bahiste personellere ve sorumlulara umumi ihtarlarda bulunduğunu ama rastgele bir tespit tutanağı tutmadığını belirten Aslı B., personellerin daha fazla üretim yapmaları için fabrika yöneticisi Hasan Ali V., ile ustabaşı Erşan Ö.’nün basınç yaptığını sav etti. İşçileri her uyardığında, ‘Biz ne yapalım, bizden sayı istiyorlar, biz sayıyı yetiştirmek zorundayız’ dediklerini söyleyen Aslı B., her çalışanın mevzuat gereği yanına alması gereken gereç ölçüsünün en fazla 1 kg. olduğunu lakin yanlarında bundan daha fazla ölçüde patlayıcı bulundurduklarını söyledi.

Patlamada hayatını kaybeden emekçilerden Havva Çelik’in çalıştığı laboratuvarda günlük 40-50 tabak üretilmesi gerekirken 3 katına çıkılarak 120-150 tabak üretildiğini anlatan Aslı B., “İşçiler bu talimatı iş noktası sahibi Yaşar Coşkun’un buyrukları üzerine fabrika yöneticisi Hasan Ali V.,’den alıyordu” dedi.

Aslı B., bu hususta neden tutanak tutmamış olması konusunda ise şunları söylemişti: “Bu yapmış olduğum incelemeler sonucunda her şeyi İSG heyet içtima tutanaklarına yazmama müsaade verilmiyordu. Zira benim çalıştığım işletme de hususî işletme ve bu şirketle çalışmaya devam ediyordu. Benim gücüm de bir konuma kadardı. Bu işletmeyi inceleme ve denetlemeye geldiğimde hem fabrika yöneticisi hem de başkaları üzerinde yaptırım gücüm yoktu.”

Aslı B., sözünde fabrikadaki ihmalleri şöyle sıralamıştı:

• 6-7 ay evvel torpil makinesi üzerinde yangın çıktı. Elleri yananlar oldu lakin hadise SGK yahut adliyeye bildirilmedi.
• Olağanda tıpkı sahada ve birebir oda içerisinde bulunmamaması gereken ilaç ve kimyasal unsurlar tıpkı oda içerisine koyulabiliyordu.
• Koronadan ötürü düğünler olmaması nedeniyle depolarda fazla mal birikmesine neden oldu.
• Ana barut deposunun (yeşil renkli depo) depo olduğunu dahi bilmiyordum. Kimse bana buranın depo olduğunu söylemedi.
• Çalışanlar zatî kollayıcı donanım kullanmıyorlardı. Hiçbir formda şahsi ayakkabı antistatik kıyafet ve gayrı esas donanım üzerlerinde görmedim. Torpil kısmında terlikle çalışan personeller görüyordum.

Sitesinde çalışanı övüyordu

Büyük Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nın internet sitesinde patlama sonrası rastgele bir haberlendirme ya da açıklama nokta almadı. Lakin, “Hakkımızda” kısmında çalışanların övüldüğü şu kısım yan almaya devam ediyor: “Alanında eksper olan nitelikli teknikerlerimiz ve deneyimli çalışanımız ile müşterilerin talep ve istekleri doğrultusunda hazırlanan eserlerimiz sahip oldukları yüksek kalite ve makul fiyatlarından ötürü tercih sebebi olmuştur. Güvenilirlik ve kalitenin ön planda tutulduğu eserlerimiz, üretim sonrasında mütehassıs takımımız tarafından test edilip siz müşterilerimize sunulmaktadır.”

Önergeye AK Parti ve MHP oylarıyla ret

CHP’nin patlamaya ait Meclis’e verdiği önerge dün yapılan oylamada AK Parti ve MHP’nin oylarıyla reddedildi. Meclis Umum Kurulu’nda konuşan CHP Küme Başkanvekili Engin Özkoç, İçişleri Bakanı’nın açıklamasına nazaran, fabrikanın 3 ay evvel denetlendiğini hatırlatarak, İçişleri Bakanı’na “Denetim yapanları tutuklayın” daveti yaptı.

AK Parti ismine kelam alan Sakarya Milletvekili Çiğdem Erdoğan Atabek ise muhalefetin tenkitlerine karşılık vermeyerek, patlamadan sonra yapılan çalışmalar hakkında, “Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 11 kişilik meydanında eksper olan profesörler ve öğretmenlere tarafından bilirkişi heyeti oluşturulmuştur; soruşturma büyük bir hassasiyetle ve titizlikle yürütülmektedir. Şu ana kadar, vukuattan sorumlu olduğu düşünülen işletme sahibi dahil 5 kişi tutuklanmıştır. Bilirkişi heyeti alanda incelemelere ve çalışmaya devam etmektedir” diye konuştu.

Atabek’in laflarının akabinde konuşan Özkoç ise şu tabirleri kullandı:

“Burada ikimiz de Sakarya milletvekiliyiz, ikimiz de Sakarya’nın iyiliği için uğraşıyoruz, daha iyi olsun diye. Lakin kayıtlara geçmesi için söylüyorum: Sorun, kaza olduktan sonra yaptıklarımız değil, kaza olmadan evvel yapacaklarımızdır. Burada 7 sefer tıpkı fabrika sahibi, tekraren fabrika patlıyorsa ve tekraren kişilerimiz ölüyorsa yönetmelik durduğu hâlde, tüzük olduğu hâlde, ‘denetim yapıldı’ dendiği halde bu fabrika sahipleri buna hiç uymuyorsa demek ki bir mahalde bir eksiklik vardır; daima birlikte onun üzerine gitmeliyiz, mağdurları ve pakları koruyup neden olanları cezalandırmalıyız.” (HABER MERKEZİ)

Gazete Duvar