Halkların Demokratik Partisi (HDP) Umum Merkezi, DEDAŞ’ın faaliyet gösterdiği Urfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak’ta yaşanan elektrik kesintileri ve kesintilerin yarattığı sıkıntılara ait rapor hazırladı. Raporda, 2013 yılından bu yana elektrik dağıtımını sağlayan DEDAŞ’ın, ekonomik kasvetler yaşayan ortam halkı için başlı başına bir sorun haline geldiğini kaydetti. Raporda, kesim halkının DEDAŞ’a ait “Yüksek gelen elektrik faturaları, uzun vadeli elektrik kesintileri, altyapı sıkıntıları, çiftçilere yatırılan hibelere el konulması” üzere şikayetleri sıralandı.
YÜZDE 63 ARTIRIM YAPILDI
Kesim halkının elektriğe yüksek ölçüde artırım yapılması nedeniyle faturalarını ödemekte zorluk çektiğine dikkati çekilen raporda, bakım onarım çalışmalarının eksikliğinden kaynaklı oluşan kayıp ölçüsünün yurttaşların faturasına yansıtıldığı kaydedildi.
2019-2020 yılları içinde çiftçinin kullandığı elektriğe yüzde 63 artırım yapıldığı, eserlerden elde ettikleri gelirin neredeyse tamamının bu artırımları ödemeye yetmediği kaydedildi.
Raporda, yaklaşık on yıldan bu yana şahsi şirketlere devredilen elektrik gücü bölümünün, hizmet pahasını yitirdiği ve bir rant ortamına dönüştüğüne vurgu yapıldı.
FATURALAR 10 DAHA FAZLA
Raporda, yurttaşlara 8 bin TL ile 15 bin TL arasında cezalar kesildiği, bir hanenin kaçak tasarruftan ötürü ortalama aylık tüketimi maksimum 200 TL ile 300 TL civarında iken, haneye bir kezde kesilen cezaların bir yıllık elektrik tüketiminin dört katından fazla olduğu belirtildi.
Raporda, Kızıltepe Hububat ve Ticaret Merkezi Lideri Mehmet Şerif Öter’in, Mardin’de dönüm başına ödenen faturaların Türkiye’nin vesair ortamlarıyla kıyaslandığında yaklaşık 10 kat daha fazla olduğuna dair görüşlerine nokta verildi.
Yerde yaşayan yurttaşlar ve çiftçilerin yüksek ölçüde gelen elektrik faturalarından kaynaklı mağdur edildiklerine mekan verilen raporda, “Elektriğe yapılan artırımlar ve altyapı eksikliğinden kaynaklı olarak elektrik hatları üzerinde kaybolan kayıp elektrik ölçüsünün tüm abonelerin faturalarına yansıtılmasının kimi vakit ödenemeyecek seviyede faturaların gelmesine neden olmaktadır” sözlerine mekan verildi. Raporda, Derik’te 35 yıldır çiftçilik yapan Nurettin Kılıç’ın görüşlerine taraf verildi. Kılıç, çiftçiye yüksek ölçülerde elektrik faturası kesildiğini ve faturaları ödemekte zorlandıklarını belirterek, “100 dönümlük tarlaya 125 bin TL fatura geliyor çiftçi nasıl ödesin? Tarlayı satsak o kadar etmiyor” dedi.
‘KESİNTİ BULAŞICI HASTALIK DEMEKTİR’
Altyapı eksikliği ve değiştirilmesi gereken elektrik direklerinden kaynaklı olarak kimi vakit 10 günü de aşan uzun elektrik kesintilerinin sıhhat, ısınma ve hijyen üzere temel gereksinimlerin karşılanamamasına neden olduğu belirtilen raporda, “Bölgede yaşanan elektrik kesintileri sıhhat koşullarını direkt etkilemektedir. Elektriğe bağlı olarak yaşanan susuzluk hayvanların telef olmasına neden olmakta, pandemi sürecinde hijyen koşulları sağlanamamaktadır” denildi.
Raporda, Sıhhat ve Toplumsal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Mardin Büro Yöneticisi Özgür Bilek’in “Elektriksizlik demek susuzluk, susuzluk hijyensizlik de bulaşıcı hastalık demektir” görüşlerine nokta verildi.
HİBELERE EL KONULUYOR
Raporda, DEDAŞ’ın, yaz başında çiftçilere yatırılan hibelere el koyarak ziraî üretimi durma noktasına getirdiği de tabir edildi. Raporda, şöyle denildi: “Tarımsal üretimi teşvik etmek ve üretimi arttırmak maksadıyla bakanlık tarafından verilen sulama destekleri çiftçilerin banka hesabına yattığı üzere DEDAŞ tarafından çekilmektedir. DEDAŞ bunu mevcut elektrik borcuna mahsuben yapmaktadır fakat bu durum çiftçinin daha baştan üretim yapamamasına neden olmaktadır.”
Bölge’de 90’lı yıllardan kalma trafoların ve elektrik direklerinin kayıp nispetini artırdığına işaret edilen raporda, bu durumun insan hayatını tehlikeye atan iş cinayetlerine sebebiyet verdiği, altyapının eksik olması ve bakım onarım çalışmalarının gereğince iyi olmamasından kaynaklı oluşan yüksek voltajın münhasıran konutlarda beyaz eşyalara zarar verdiği ve kimi devir dükkanlarda yangınlara neden olduğu kaydedildi.
TAHLIL İÇİN ATILMASI GEREKEN ADIMLAR
Yer halkına dayatılan ve “insanlık dışı tutum” olarak nitelendirilen pratiğin bir an evvel son bulması gerektiğine dikkat çekilen raporda, tahlil teklifleri şu formda sıralandı:
-Çiftçinin hak ettiği destek, borçlarına mahsuben elektrik şirketlerine aktarılmamalı, hesaplar üzerindeki blokeler kaldırılmalıdır.
-Çiftçilerimizin DEDAŞ’a olan mevcut borçları ya kamu borcu olarak devletçe karşılanmalı ya da büyük nispette karşılandıktan sonra kalan ölçü ödenebilir makul seviyede taksitlendirilmelidir.
-Bağımsız kurumlardan oluşan bir kompetan heyet, DEDAŞ’ı denetledikten sonra süreci raporlaştırmalı ve bu raporu kamuoyuyla paylaşmalıdır.
-Çiftçiler indirimli elektrik tarifesinden faydalandırılmalıdır. Elektrik faturaları aylık değil, dönemsel öğrenim edilmelidir.
-Tarımda kullanılan elektrik faturalarında uygulanmakta olan Güç Fonu Hakkı, TRT behresi, KDV bedeli, dağıtım bedeli ve belediye behresi kaldırılmalıdır.
-Elektrik kesintilerinden yahut standart dışı (Yüksek, düşük voltaj vb) elektrik sunumlarından kaynaklı çiftçilerin yaşadığı zararın tazmin edilmesi gerekmektedir.
-Bölgede yenilenmesi gereken trafo, hat ve elektrik direklerinden kaynaklı önemli orantıda kayıp kaçak ölçüsü laf bahsidir. Bu da faturalara yansımaktadır. DEDAŞ, bunun en aza indirgenmesi için şahsileştirme protokolünde lafını verdiği bakım, onarım ve yenileme çalışmalarına daha fazla kaynak ayırmalıdır.” (HABER MERKEZİ)
Gazete Duvar
