Müzik, beşere dair en önemli duygusal tetikleyicilerden. Bence ise birincisi. En hoşu. En özeli. En inanılmazı. En sihirlisi. O kadar ki, müziği yaratanın, daha doğrusu (bana göre) bir yerlerde olanları bulup getirerek icra edenin insan olmasına içerleyebiliyor insan. İnsanın içine karıştığı birçok şey üzere, insanın müsaadeden, kelamından, özünden besleniyor olma ihtimali dahi dehşet verici olabiliyor bazen. Gezegenin göz nazaran göre mümkün büyük felaketlere sürüklendiği şu çağda dahi daha fazla insan dünyaya getirmenin aşikâr iradelerce daima pompalanması sırf insanın en beter damarını besliyor. Kaynakların kısıtlılığı her geçen gün daha fazla hissedilir hale geliyor ve beşere dair zaafları sömürerek beslenen kapitalist sistemin şahdamarı şiştikçe şişiyor. Kimselerin de gücü o damarı kesmeye yetmiyor. Bu kısır döngü içerisinde, yaklaşık yüz yıl evvel, kaydedilebilerek birebir kopyaları çoğaltılıp satılabilir hale geldiği günlerden beri amansız ticaretlere taban sunmuş olan müzik, bugünün şişmiş ve sıkışmış dünyasında güzelce emtialaşarak niceliğin körelmiş bıçkısına maruz kalıyor.
Üç hafta ortayla meydana gelen ve arka arda haberdar olduğum iki hüzünlü olay yukardaki karanlık girizgâhı biraz daha açıklayabilir. Birincisi, yalnızca Amerika’nın değil, dünyanın en itibarlı müzik okullarından The Juilliard School eğitimli, kendine ilişkin web sitesinde misyonunun “dünyayı hayat uzunluğu hayranı olduğu favori bestekarının (Ludwig van Beethoven) müziğiyle doldurmak“ olduğunu beyan eden 29 yaşında bir piyanistin ekim ayında kendisinden 12 yaş büyük bir veteriner teknisyeni bayanı bıçaklayarak öldürdüğü haberiydi. Zachary Hughes isimli melek yüzlü, seçkin, ışıldayan piyanistin hunharca katlettiği bayanla olan bağının tabiatı ve cinayetin ardındaki neden bilinmiyor fakat Hughes’un dünyayı müziğiyle doldurmayı misyon edindiği bestekarın yapıtlarını icra ettiği görüntüleri biliniyor. İkincisiyse, Texas’ın Houston kentinde gerçekleştirilen Astroworld isimli müzik şenliğinin birinci günü olan Kasım’da yaşanan akılalmaz izdiham sonucu yaşları 14 ile 27 ortasında değişen 8 kişinin vefatının haberiydi. Travis Scott isimli Amerikalı ve çok tanınan rap sanatkarının tıpkı vakitte sahibi ve yöneticisi olduğu şenlik, müzikçinin 2018 tarihli albümüyle birebir ismi taşıyor.
Birinci ve münferit olayın gerisindeki nedenler şimdi bilinmediğinden yahut bir çırpıda kolaycı bir muhabir refleksiyle anlaşılamayacak olmasından dolayı, bu cinayetle ilgili kısmı failin profilinin beklenenden ve tasavvur edilenden ne kadar uzak, tam bilakis, kimliği ve mesleği bakımından ne kadar şaşırtan ve ürpertici olduğunu hatırlatarak kapatmak daha hakikat.
İkinci olaysa ne cinsinin birinci örneği, ne de sonuncusu olacaktır. Birbirinden ayırt etmeye gerek olmaksızın, organizatöründen sanatkarına, tedarikçisinden sponsoruna kadar uzanan bir kâr hırsıyla düzenlenerek gerçekleştirilen onca şenlikten biri bu. Rastgele bir büyük facia yaşanmadıkça en büyük kredi ve alkışı şenliğin organizatörleri ve başat (headliner) sanatkarlarının aldığı üzere, bu boyutta bir felaket yaşandığında da hesap sorulacak olanlar kendileridir. Balık baştan kokar ve gözler üste çevrilir. Bu şenlikte yaşananları özel kılansa, olayların, tam da ismindeki “s” harfini yakın vakte kadar dolar işaretiyle resmi sanatçı ismi olarak ‘Travi$ Scott’ halinde yazan ve tıpkı vakitte şenliğin sahibi olan müzikçinin performansı esnasında meydana gelmiş olması. Şimdi günün erken saatlerinde, kapıların daha açılmadan seyirciler tarafından kırılmasıyla şu manzaralara sahne olan, biletlerinin tamamı, ki birtakım savlara nazaran resmi kapasite 50.000 olarak belirlenmesine karşın 100.000 bilet satılmış bu aktifliğin hiçbir müdahale olmadan planlandığı üzere ilerlemesine göz yummak, hatta tahminen tercih etmek ziyadesiyle problemli bir yaklaşım. Diyelim birtakım acil tedbir alındı, bu doğrultuda güvenlik onayı verildi ve konserler başlatıldı. Lakin, türlü iştirakçi sözlerinden anlaşıldığı üzere, Travis Scott’un performansının çabucak öncesinde son derece tehditkâr bir ortamın hissedilmesine karşın ve performans esnasında insanların güvenlik araçlarının üstünde tepindiği durumda dahi, bu çerçevede neye dayandırıldığı meçhul ‘show must go on’ (‘gösteri devam etmeli’) düsturuna sığınmak yalnızca izansızlık ve sorumsuzluk değil, vahim bir hırsın ve güç zehirlenmesinin tezahürüdür kanımca. Hariçten gazel okumanın kolaylığıyla meydan okunabilecek bu yaklaşımımın sebebi, Scott’un gözünün önünde cereyan eden ezilme, kötüleşme ve bayılma olaylarına, kalabalığın içindeki ambulans sirenlerine, sahne önündeki seyircilerin canhıraş yardım taleplerine, hatta kameraman standında kadar çıkılarak yapılan imdat davetlerine karşın kısacık ve bir tanesi pek anlaşılmayan iki konuşma yapıp çabucak akabinde konserin sonuna kadar 45 dakikadan fazla mühletle performansına devam etmesi rezilliğidir. Ayrıyeten, daha evvelki birçok konserinde emsal olaylar yaşanan Scott’un, konser sonrası olaylardan haberdar olunca “bilmiyordum, farkında değildim, yoksa hayatta bu türlü bir şeye müsaade vermezdim, çok üzgünüm” minvalindeki yazılı ve 44 milyon takipçisi olan Instagram hesabından yayınladığı görüntülü açıklaması, kurbanların yakınlarını ve olaydan etkilenenleri teselli edebilmişe benzemiyor. Sanatkara peşi sıra açılmaya başlayan davaları da düşününce bu keder ve pişmanlık sözü hukuken de pek yararlı olacak üzere görünmüyor.
Bu olay başlı başına müzik ve canlı aktiflik dalının Pamukova’sı, Soma’sıdır bence. Coğrafyası, can kaybı ve yaralı bilançosu ile dramatik boyutu farklı olsa da meydana geliş nedenleri, takip eden süreçler, beyanlar, sonuçlar açısından birçok benzerlik taşımaktadırlar. Göz nazaran göre, bağıra çağıra geliyorum diyen bir felaketin önüne geçecek gerekli müdahale yapılabilecekken ne olduğu çok belirli ve hiç şaşmayan saiklerle bunu yapmamayı seçmek bütün “tek ve çok güçlü adam” idarelerinin alametifarikasıdır. Farklı olan, bu olayla ilgili isimli sürecin muhtemelen sağlıklı ve gerçek dürüst bir formda ilerleyecek ve sorumluların hesap verecek olmalardır. Bu yazıda etraflıca irdelemeye gerek görmediğim lakin bu olayın baş aktörlerinden birinin de, şenliğin tertibinden, münasebetiyle güvenliğinden ve güvenlik uygulamalarından mesul Live Nation isimli dünyanın en büyük konser ve tertip şirketi olması bir öbür kepazeliktir fakat yukardaki nedenlerden dolayı şaşırtmamaktadır.
Aslında buradaki sorun ne Travis Scott, ne Live Nation. Problem, farklı Türkçe tarifleri ortasında tercih ettiğim ‘sahte gerçeklik’ de bulunan ‘post-truth’ devrinin artık daima orada olan ahvali ve onun dikte ettiği doğrultuda, her gün türlü biçimlerde, onlarca kılığa bürünerek güç, nüfuz ve para hırslarının kurbanı oluşlarını büyük bir coşkuyla lakin kendilerine has sanatsal tabirlerle ve cici üsluplarla bezeyerek gözümüze sokanlar ve onlara adeta tapan kitleler. Bir bakıma, ‘süper’ değil, ‘mega’ değil, ultra-starların çağında, her zamankinden fazla altta kalanın canının çıktığı, üsttekinin de şişindikçe şişindiği, sonunda şişmekten gözlerinin kapandığı, kitlelerin öne hakikat bir kolay ivmelenmeyle diğerlerini hem ruhen hem nitekim öldürebildiği ortamı doğuran, besleyen, büyüten ve kötü halde eşitsiz nizam.
İlla tapılacak bir şey bulmaksa mevzu, müziği icra edene, yani en yüceltici nitelendirmeyle dahi en fazla bir elçi, vasıta olabilecek garip beşer yerine müziğin kendisi var. Kusursuz, tarafsız, vakitsiz, ölümsüz. Buyrun gelin, daima birlikte ona tapalım.
Not: Bu faciayla ilgili şimdiki ve etraflı İngilizce bilgiye bu URL adresi üzerinden ulaşılabilir.
Gazete Duvar
