İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Kasım 2021 devri sonuçları açıklandı. Ekimde 51,2 olarak ölçülen manşet PMI, kasımda 52 kıymetini aldı.
Endekste 50’nin üzeri düzeyler büyüme, altı ise daralma sinyali olarak bedellendiriliyor.
İSO’nun değerlendirmesine nazaran ekimdeki yavaşlamanın akabinde kasımda üretim hafif bir artış gösterdi. Faaliyet şartlarındaki güzelleşmede üretimin tekrar büyümeye geçmesi tesirli oldu.
YENİ SİPARİŞLERDE ZAYIFLAMA
Ankete nazaran yeni alınan ihracat siparişlerinde devam eden büyümeye karşın toplam yeni siparişlerde zayıflık belirtileri arttı. Arka arda ikinci ay yavaşlama kaydeden toplam yeni siparişlerde düşüş bildiren anket iştirakçileri bu durumu fiyat artışlarına, elektronik kesim eksikliklerine ve otomotiv dalında yaşanan meselelere bağladı. Kasımda girdi maliyetlerinin kaydettiği sert artışa bağlı olarak girdi fiyatları enflasyonu keskin bir formda hızlanarak Eylül 2018’den beri en yüksek seviyeye çıktı.
TL’DEKİ KIYMET KAYBI REKOR ARTIRIM GETİRDİ
Anekdot temelli bilgiler, maliyetlerde görülen artışın Türk lirasındaki bedel kaybından kaynaklandığına işaret etti. Bunun sonucunda imalatçı firmalar kendi satış fiyatlarını 16,5 yıllık anket geçmişinin en yüksek oranında artırdı.
Hammadde temininde süregelen zahmetler ve nakliye konusunda yaşanan problemler nedeniyle tedarikçilerin teslimat mühletleri Nisan 2020’den beri en yüksek oranda arttı.
Firmalar, fiyat artışlarının ve tedarik zincirlerinde devam eden aksamaların tesirlerini azaltmak maksadıyla girdi alım ve stoklarını genişletmeye yönelik eforlarını ağırlaştırdı. Bununla birlikte, yeni siparişlerdeki yavaşlamaya bağlı olarak kelam konusu kalemlerde artışlar ivme kaybetti. İSO bülteninde bu duruma ait şu değerlendirmeye yer verildi:
“Kasım ayında Türk imalat kesiminin genel olarak büyüme bölgesinde kaldı. Buna karşın, kur artışının zati yüksek seyreden ham husus fiyatlarını daha da artırması nedeniyle firmalar maliyet baskısını giderek daha fazla hissediyor. Bu durum fabrika çıkış fiyatlarında anket geçmişinin en yüksek oranlı artışına yol açarken yeni siparişlerin yavaşlamasına da katkı yapmış durumda. Firmalar üzerindeki bu baskının önümüzdeki aylarda hafifleyebilmesi için liranın istikrar kazanması kıymetli.”
10 BÖLÜMÜN TAMAMINDA FİYAT ARTIŞLARI OLDU
Türk lirasındaki bedel kaybı ve tedarik zincirlerindeki aksamalar sonucu Türkiye Sektörel PMI raporunda takip edilen 10 kesimin tamamında bariz fiyat artışları gözlendi.
Dalların çabucak hemen hepsinde girdi fiyatları daha süratli artarken sonuncu eser satış fiyatları enflasyonu ise tüm dallarda ivme kazandı. Hem üretim hem de yeni siparişler bölümlerin çoğunluğunda yavaşlarken, raporun olumlu gelişmeleri tekrar istihdam tarafında gerçekleşti.
Kasımda en yüksek girdi maliyeti artışlarının yaşandığı iki kesim sırasıyla dokumacılık eserleri ile kara ve deniz taşıtları oldu. Maliyet enflasyonunda artış gerçekleşmeyen tek kesim olan ana metal sanayiinde dahi girdi fiyatları sert biçimde yükseldi. Girdi maliyetlerindeki yükselişin müşterilere yansıtılması satış fiyatlarında da süratli artışlara yol açtı ve tüm bölümlerde enflasyon ivme kazandı. Satış fiyatlardaki en süratli artış makine ve metal eserleri bölümünde gerçekleşti. Fiyat baskılarındaki güçlenme, döviz kurlarındaki artış ve arz kısıtlarından kaynaklandı.
TESLİMATLARDA GECİKMELER ARTARAK SÜRÜYOR
Arz istikametli ıstıraplar, tedarikçilerin girdi teslimatlarındaki gecikmelerin artması ile daha da bariz hale geldi. En uzun gecikmeler, bilhassa elektronik kesimlerde yaşanan global darboğazdan etkilenen elektrikli ve elektronik eserler kesiminde yaşandı.
Tüm bu zorluklar kasım ayında talep şartlarını olumsuz etkiledi. Yeni siparişler giysi ve deri eserleri ile ağaç ve kağıt eserleri olmak üzere yalnızca iki bölümde artış gösterdi.
Yeni siparişlerdeki en besbelli yavaşlama kimyasal, plastik ve kauçuk eserler kümesinde kaydedildi ve böylelikle kesimin altı aylık genişleme süreci sona erdi.
Daha olumlu bir tablonun gözlendiği yeni ihracat siparişleri, bölümlerin yarısında artış gösterdi. Yeni siparişlere misal biçimde üretim de bölümlerin çoğunluğunda yavaşladı.
En keskin düşüş ana metal sanayi dalında gerçekleşti. Yeni siparişlerin büyüme kaydettiği iki bölümün yanı sıra dokumacılık ve besin eserlerinde de üretim artışı gözlendi.
Kasım ayında en olumlu tablo yeniden işgücü piyasasında ortaya çıktı. Takip edilen on dalın altısı işçi sayılarını artırdı. İstihdam hacminde en süratli genişleme kimyasal, plastik ve kauçuk dalında kaydedildi. İşgücü sayılarını azaltan bölümlerde düşüşler ekseriyetle ölçülü seyretti. Bu gelişmenin istisnası olan elektrikli ve elektronik eserler dalında istihdam kaybı besbelli gerçekleşti. (EKONOMİ SERVİSİ)
Gazete Duvar
