Donald Trump idaresinin nükleer muahededen tek taraflı olarak çekilmesine misilleme olarak muahede kapsamındaki yükümlülüklerinden etaplı biçimde vazgeçeceğini açıklamış olan İran, nükleer fizikçi Muhsin Fahrizade’nin öldürülmesi sonrası parlamentoda kabul edilen yasa uyarınca ve Memleketler arası Atom Gücü Kurumu’na (UAEK) geçtiğimiz hafta bildirdiği üzere, uranyum zenginleştirme oranını tekrar yüzde 20’ye çıkardı. İran’ın bu adımının, nükleer muahedenin tekrar yürürlüğe konması için müzakere başlatacağını açıklamış olan seçilmiş ABD lideri Joe Biden’la muhtemel görüşmelerde baskı ögesi olacağı belirtiliyor.

‘UAEK’YA BİLDİREREK YAPTIK’

İran hükümetinden yapılan açıklamada, Fordo yeraltı nükleer tesislerinde yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirme süreçlerine başlandığı belirtildi. İran hükümet sözcüsü Ali Rebii, uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirme faaliyetlerinin İran meclisinde yeni kabul edilen nükleer maddeyle uyumlu olduğuna ve UAEK’ya geçtiğimiz hafta bildirimde bulunduklarına dikkat çekti. Tahran’ın İsrail’i sorumlu tuttuğu Fahrizade suikastına misilleme olarak İran meclisinde geçtiğimiz kabul edilen yeni nükleer yasa, yılda yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş 120 kilo uranyum üretimine müsaade veriyordu.

MUAHEDE NEYİ ÖNGÖRÜYORDU?

İran’ın ABD dahil Batılı ülkelerle, Biden’ın ABD lider yardımcısı olduğu 2015’ye imzaladığı nükleer mutabakatta uranyum zenginleştirme limiti yüzde 3,67, depolama sonu 300 kilo olarak belirlenmişti. Mutabakat kapsamında İran’ın nükleer silah geliştirme kapasitesine sahip olmaması için uranyumun düşük oranda zenginleştirilmesi, bunun karşılığında da Tahran’a karşı nükleer programı nedeniyle dayatılan ekonomik yaptırımların kaldırılması öngörülüyordu.

Lakin ABD Lideri Donald Trump, İngiltere, Rusya, Fransa, Çin, Avrupa Birliği ve Almanya’nın da taraf olduğu mutabakattan 2018 yılında tek taraflı olarak çekilmiş, 2019’da da yaptırımları tekrar devreye sokmuştu. İran ise mutabakatın öteki taraflarıyla görüşmelerini sürdürürken, Avrupa’nın yaptırımları kaldırmaması üzerine mutabakat kapsamında kabul ettiği uranyum zenginleştirme sonunu evreli biçimde artıracağını açıklamıştı.

Tahran, muahede kapsamındaki limiti birinci olarak Temmuz 2019’da geçerek uranyum zenginleştirme oranını yüzde 4,5’e yükseltti. Nükleer silah üretimi için uranyumun yüzde 90 oranında zenginleştirilmesi gerekirken, Tahran bugün muahedenin limitini birinci sefer yüzde 20 oranında aştı.

İSRAİL’DEN ‘SİLAH PROGRAMI’ ARGÜMANI

İran’ın bu adımı, Ortadoğu’daki baş düşmanı İsrail’in reaksiyonunu çekti. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Tahran’ın ‘askeri nükleer program geliştirmek istediği’ tezini yineledi. İran, nükleer silah geliştirmek istediği istikametindeki savları yıllardır reddediyor, nükleer programının nükleer güç maksatlı olduğunu vurguluyor. (DIŞ HABERLER)

İran, uranyum zenginleştirme oranını yüzde 20 artıracakDÜNYA

Gazete Duvar