İsrail, genel seçimler için iki yıl içinde dördüncü defa sandık başına gidiyor. Uzmanlar, Başbakan Benyamin Netanyahu’nun sağcı partisi Likud’un son haftalarda elde ettiği kazanımlara karşın, yarın düzenlenecek seçimlerde güçlü bir hükümetin kurulmaması ihtimalini yüksek görüyor.
Netanyahu 23 Mart seçimlerine, pandemi cephesinde etkileyici bir ilerleme kaydetmiş olarak girecek. Kısa mühlet içinde nüfusun yaklaşık yüzde 50’sini aşılamayı başaran Likud, muhalefetin de zafer ivmesi geliştiremediği bir devirde birinciliğini koruyor. Geçtiğimiz süreçte Netanyahu’nun iktidarını tehdit eden ve bir müddetliğine iktidar ortağı olan eski genelkurmay lideri Benny Gantz liderliğindeki oluşumsa sözün tam manasıyla siyaset sahnesinden kayboluyor.
Lakin Netanyahu, elinde tuttuğu güçlü kartlara karşın yeni seçimler sonrasında güçlü bir hükümet kuramama problemiyle karşı karşıya kalabilir. Likud içerisinde son devirde gündeme gelen bölünmenin yanı sıra işsizlik ve pandeminin tetiklediği sosyoekonomik buhran Netanyahu’nun işini zorlaştırıyor. İsrail’de 24 ay içerisinde dördüncü kere gerçekleştirilecek olan Knesset seçimlerine bir gün kala, ülkenin önde gelen ulusal güvenlik araştırmaları merkezi Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nde (INSS) Türkiye dış siyaseti ve Doğu Akdeniz problemlerinde uzman olan kıdemli araştırmacı Gallia Lindensrauss’la konuştuk.
Lindensrauss, İsrail’deki son siyasi gelişmeler, diplomasi ve Türkiye-İsrail alakalarına dair değerlendirmesinde, “Seçimlerin sonunda istikrarlı bir hükümet ortaya çıkarsa, Ankara ve Tel Aviv’e büyükelçilerin geri dönmesinin önünde önemli bir mani olmayacağını varsayabiliriz. Lakin İsrail’de Türkiye’ye yönelik kuşku büyük” dedi.
‘SANDIKTAN SEÇİM BARAJI GALİP ÇIKABİLİR’
Lindensrauss, İsrail’deki kritik parlamento seçimlerinden çabucak evvel hâkim olan genel atmosfere dair soruya, “Yetişkin nüfusun yüzde 85’inden fazlasının Covid-19 aşısı olmasının tetiklediği, izafi bir iyileşme ve bir olağana dönüş hissi hâkim” karşılığını verdi. Kıdemli uzman, İsrail’de seçin öncesi siyasi istikrarları ise şöyle yorumladı:
“Önceki seçimlerde Başbakan tersi kampı mevcut Savunma Bakanı Benny Gantz yönetiyordu. Fakat (Gantz’ın partisinin) Netanyahu ile koalisyon hükümetine katılma kararının akabinde fonksiyonsuz bir hükümet ortaya çıktı ve bu parti artık seçim barajını aşamamanın eşiğinde. Yeni seçimlerin İsrail’e istikrarlı bir hükümet sağlaması beklenmiyor. Birtakım yorumcular yakında beşinci bir erken seçime gidileceğini öngörüyor lakin bu kere çok sayıda partinin [yüzde 3,25 oranındaki] seçim barajını geçmesi beklenmediği için bu seçimler sürprizle sonuçlanabilir. Bir manada, seçim barajının kendisi seçim gecesinin ‘kazananı’ olabilir.”
‘TÜRKİYE’DEN KUŞKU EDEN SİYASETE HALK DAYANAĞI GENİŞ’
Yeni bir seçim süreci ve İsrail’deki istikrarsızlığın uzaması, kuşkusuz Doğu Akdeniz’deki gelişmeleri de daha geniş bir çerçevede etkiliyor. Pekala İsrail seçimlerinin bölge üzerindeki tesiri ne olacak? Lindensrauss bu soruya “İsrail’de Netanyahu’nun bölgesel siyasetlerine -hem Kıbrıs ve Yunanistan’la alakaların ağırlaştırmasına, hem de Erdoğan’ın liderliğindeki Türkiye’ye kuşkuyla yaklaşılmasına- geniş bir kamuoyu takviyesi var” cevabını verdi.
İsrailli araştırmacı, şu noktalara dikkat çekti: “Şahsen seçimlerden sonra İsrail’in bölgesel siyasetlerinde büyük değişiklikler beklemiyorum. Biden idaresinin İsrail’e Filistinlilerle barış müzakerelerine geri dönmesi için baskı yapması durumunda değişiklikler gündeme gelebilir ve bölgede yeni iş birliği fırsatları ortaya çıkabilir. Lakin müzakerelere dönüş olumlu sonuç vermezse, yeni bir şiddet sarmalı gelişmeleri karmaşıklaştırabilir.”
‘TÜRKİYE’NİN TEŞEBBÜSLERİ ŞU AN İÇİN YAPAN GÖRÜLMÜYOR’
İsrail seçimlerinin ve son devirdeki gelişmelerin, İsrail-Türkiye bağlantılarına tesiri ne olacak? Lindensrauss, bu soruya “Türkiye son aylarda İsrail’le bağlantıları geliştirmeye çalıştı. Hem Suudi Arabistan’a hem de Mısır’a yönelik emsal atılımlar yaptı; bir dizi faktörün bileşimi İsrail’i Türkiye’nin tekliflerine daha az hassas hale getirdi” ihtarıyla cevap verdi.
İsrail-Türkiye bağlantılarının geleceğine yönelik olaraksa şunları vurguluyor: “Asıl soru, seçim sonuçlarının İsrail’de istikrarlı bir hükümet oluşturup oluşturmayacağıdır. Seçimlerin sonunda istikrarlı bir hükümet ortaya çıkarsa, Ankara ve Tel Aviv’e büyükelçilerin geri dönmesinin önünde önemli bir mahzur olmayacağını varsayabiliriz. Lakin İsrail’de Türkiye’ye yönelik kuşku büyük ve Ankara’nın İsrail, Yunanistan ve Kıbrıs ortasında sualtı Avrupa-Asya (elektrik) orta kontağını teşvik etmek için muahede imzalanmasına itiraz etmek üzere atılımları, Türkiye’nin tekliflerinin münasebetleri tekrar tesis etmek için gerçek bir teşebbüs teşkil etmediği, bilakis İsrail’in Helen ortaklarıyla alakalarına ziyan verme teşebbüsü olduğunun bir göstergesi olarak görülüyor.”
Gazete Duvar
