Cihan Başakçıoğlu
İZMİR – Depremzedeler için inşa edilecek konutlar için hazırlanan plan notunu yargıya taşıyacağını açıklayan TMMOB Kent Plancıları Odası (ŞPO) İzmir Şubesi, İzmir Depremzedeleri Dayanışma Derneği’nin yansısının akabinde biz açıklama daha yaptı.
‘Deprem nedeniyle yaşanan mağduriyetlerde gerçek sorumlu km? Mağduriyetler nasıl giderilmeli?’ başlıklı açıklamada, birinci olarak “Amacımız; meslek odası sorumluluğu çerçevesinde, sarsıntıdan ziyan gören vatandaşların kayıplarının devletin sorumluluğunda gerçekçi bir formda giderilmesi davetinde bulunmak ve yaşanan bu felaketten dersler çıkararak, bir sonraki zelzelede yahut öteki doğal afette beklenen can ve mal kayıplarını önlemeye yönelik süreçler tesis edilmesini sağlamaktır” denildi.
’30 İLÇENİN TIPKI ÖZELLİKLERE SAHİP OLDUĞU KABULÜYLE…’
Kamu kaynaklarının halkın sağlıklı ve yaşanabilir bir kent için kullanılmasını talep etmenin herkesin ortak sorumluluğu olduğu vurgulanan açıklamada, devletin, kamu kaynaklarının tekrar kamu için kullanılacağı uygulamalar yaparak, zelzeleden etkilenen yurttaşların ve kentin problemlerini giderebilmesi gerektiği tabir edildi. Aktüel durumda ise zelzeleden ziyan gören yapılar özelinde değil, vilayet genelinde yoğunluk artışı yaratan, bu yoğunluğun toplumsal ve teknik donatı gereksinimlerine yanıt vermeyen, yeniden vatandaşın değil sermayenin faydasına olacak uygulamaların tercih edildiği belirtilen açıklamada şu sözlere yer verildi:
“Deprem sonrasında şehircilik unsurları, kamu faydası temel alınarak başta Bayraklı ilçesi olmak üzere İzmir kentine müdahale edilmesi gerekirken; kapsamlı bir bilimsel çalışma yapılmadan 30 ilçenin de tıpkı özelliklere sahip olduğu kabulüyle, imar mevzuatına muhalif olacak biçimde hazırlanan “usul ve esaslar”, İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisinin 01.03.2021 tarihli ve 05.196 sayılı kararıyla onaylanarak yürürlüğe girmiştir.”
YAŞANANLAR VE YAPILMASI GEREKENLER 6 UNSURDA SIRALANDI
Açıklamada yaşananlar ve yapılması gerekenler 6 husus de şu biçimde sıralandı:
* Ülkemizin zelzele jenerasyonunda olduğu açıktır. Lakin devlet, evvelki sarsıntılardan ders almayarak, can ve mal kayıplarını önlemek için aktif ve kâfi bir sistem geliştirmemekte ve şehircilik faaliyetlerini zelzele riskini göz önünde bulundurarak yürütmemekte, binaların yer seçiminde, üretiminde, kontrolünde etkin rol almamaktadır. Bu nedenle, her afette tıpkı ölçekte can ve mal kayıpları yaşanmaktadır. Yaşanan mağduriyetlerin giderilmesinde birinci derece sorumluluk devlete aittir.
* Vatandaşlar, ilgili kurumlar tarafından ruhsatlandırılan binalarda, devlet sistemlerine güvenerek barınmakta iken afet nedeniyle ziyan görmüşlerdir. Vatandaşların, sorumlusu olmadıkları bir durumdan yaşadıkları mağduriyet nedeniyle borçlandırılmaları hakkaniyete karşıttır. Halbuki ki, basın açıklamamıza husus süreçte vatandaş, yaşadığı ziyan ile başbaşa bırakılmaktadır. Kaldı ki, yine borçlanma imkanı bulunmayan vatandaşlar yahut sermaye için cazibeli olmayan bir bölgede yer alan taşınmazların malikleri açısından bu uygulamaların hiçbir manası olmayacaktır. Hiçbir vatandaşımızın mağdur olmasını kabul edemeyiz. Bu nedenle vatandaşları fırsatçı sermaye ile baş başa bırakan bu anlayışı savunmak yerine mağdur olan vatandaşların her türlü ziyan tazmininin ilgili sorumlular tarafından karşılanması gerektiği tarafında uğraş edilmelidir.
* Sarsıntı sonrası oluşan tablodan; İzmir’de; toplanma alanlarının yetersiz olduğu, yaşanacak zelzelelerde “imar barışı” nedeniyle çok daha ağır bir tablonun oluşabileceği görülmüş, bilhassa kent merkezlerinde makul nüfus ve yapı yoğunluk bedellerinin aşılmaması, ulaşım altyapısının tekrar ele alınması gerektiği anlaşılmıştır. Basın açıklamasına bahis süreç ise tam zıddı istikamettedir. Bu uygulamalar gerçek bir “çözüm” olmadığı üzere, mağduriyetin giderilmesine değil, devletin temel sorumluluklarını yerine getirmemesine hizmet etmektedir.
* Toplumun her bölümünden mülkiyet sahiplerince, taşınmazlarına yönelik imar hakkı yahut kat artışı talep edilmektedir. Bu yaklaşım, fırsatçı sermaye için kentlere saldırma imkanı tanımaktadır. Toplumcu ve kamucu tahliller yaratılmadığı sürece vatandaşın müteahhitle başbaşa bırakıldığı hiçbir “çözüm”, afetler karşısında dirençli kentler oluşturamaz. Bu nedenle kat artışı talebi toplumun faydasına değil sermayenin faydasına olacaktır.
* Zelzele sonrasında İzmir Büyükşehir Belediyesi ve ilçe Belediyelerince düzenlenen toplantılarda mevzunun tahlili için tekliflerimiz hem kelamlı hem de yazılı olarak iletilmiştir. Fakat tüm ikazlarımıza karşın, “çözüm” diye sunulan “usul ve esaslar” ve kesimci plan değişiklikleri var olan sıkıntıları derinleştirmekten ibarettir.
* Kentlerimizin toplum ve tabiat faydası dikkate alınarak planlanması mümkündür! Sermayeye sunulan Kent Hastaneleri, Yeni Otoyol Projesi, Çeşme Projesi, büyük ölçekli kentsel projelere ayrılan kamu kaynakları ile kentlerimizde var olan sıkıntıların değerli bir kısmının çözülebileceği tartışmasız bir gerçektir.
Gazete Duvar
