Yedi aylık seyahatin akabinde Mars’a başarılı bir iniş yapan Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) uzay aracı Perseverance, kendinden evvelki robotların bilgileri ışığında, ilkel hayat formalarının izini arayacak. Perseverance, bunun için de bir vakitler devasa bir göl olan Jezero’ya indirildi. Kraterde milyarlarca yıl evvel dev bir göl olduğu iddia ediliyor. Bu kurumuş krater gölünün Burdur’daki Salda Gölü ile benzeri nitelikler taşıdığı düşünülüyor.
Perseverance’tan evvelki Mars misyonlarında, daha çok gezegenin yaşanabilirliği üzerine araştırmalar yapıldı. Biyolojik yaşantının varlığı için geçmişteki kuralların uygun olup olmadığına bakıldı. Bu soruya artık olumlu cevap alınmış durumda. 2000’li yıllarda gezegende araştırmalar yapan Spirit ve Opportunity ile yakın vakit evvel Curiosity, Mars’ın bir vakitler daha sıcak ve ıslak bir gezegen olduğunu, daha kalın bir atmosfere sahip olduğunu ortaya koydu.
SALDA GÖLÜ’YLE BENZERLİKLERİ
Bu kurumuş krater gölünün, bilhassa minerolojileri açısından Salga Gölü’yle benzerlik taşıdığı kestirim ediliyor. Salda’daki hidromagnezit tortular, mikroplar tarafından aşındırılarak şu anki halini almış kayalar. Okyanuslardaki resif yahut mercan kayalıklarına benzeyen bu oluşumlara mikrobiyalit deniyor. Bilim insanları, Jezero kraterinde misal bir oluşumun kalıntılarına rastlamanın, gezegendeki geçmiş hayat ismine ‘dev’ bir haber olacağını lisana getiriyor. NASA’nın mevzu ile ilgili makalesinde “Jezero kraterine seyahat edemeyebilirsiniz ancak ona en yakın yeri görmeye gidebilirsiniz: Salda Gölü, Türkiye” tabiri yer alıyor.
Jezero Krateri ismini Bosna-Hersek’teki tıpkı isimli kentten alıyor. Slav lisanlarında ‘jezero’ birebir vakitte ‘göl’ manasına geliyor. 45 kilometre çapındaki kraterde kil ve karbonat dahil birçok kaya tipi bulunuyor. Bunların içinde bulunacak organik moleküller geçmişe dair ömür belirtisi manasına gelecek.
BİYOLOJİK HAYAT KALINTISI ARAYACAK
BBC’ye konuşan Kaliforniya Üniversitesi’nden gezegen bilimci Bethany Ehlmann, tıpkı Dünya’nın birinci ömür formlarının araştırıldığı üzere Mars’ta mikrobiyolojik ömür kalıntısı araştıracaklarını söyledi. Ehlmann, “Bu ömür formlarının Dünya’da 3.5 milyar yıl evvel yaşadığını biliyoruz. Karşılığını aradığımız soru; bunların Mars’ta da 3.5 milyar yıl evvel, göl tabanlarında yaşayıp yaşamadığı” dedi. Beklenti, Perseverance’ın yapacağı araştırmaların sonuçlarının Dünya’da alınacağı istikametinde. Aracın, elde ettiği kaya örnekleri, öteki bir araçla Dünya’ya geri getirilecek.
NASA ve Avrupa Uzay Ajansı’nın milyarlarca dolar maliyetli ortak projesi ile daha küçük bir aracın 2026 yılında Jezero kraterine gönderilerek, Perseverance’ın bıraktığı tüpler içindeki kaya örneklerini toplaması planlanıyor. Araç daha sonra yörüngeye çıkacak ve burada bir uydu tarafından yakalanarak, ileri araştırmalar için Dünya’ya geri getirilecek. SpaceX hali hazırda Mars’a gidecek uzay aracının roket testlerini yapıyor. Emel öngörülebilir bir gelecekte Mars’a beşerli uçuş gerçekleştirmek.
Perseverance da bu araştırmalar kapsamında, “Mars’ın karbondioksit yüklü atmosferinden, solunabilir oksijen elde edilebilir mi?” sorusuna cevap arayacak. NASA’nın bilim araştırmaları sorumlusu Dr Thomas Zurbuchen, “Eğer Himalayalar ve Alpler’deki bir jeolojik örneğin niteliğini nitekim anlamak istiyorsak, insanları oraya götürmeliyiz. Bu Mars’ta da aynı” dedi. (BBC Türkçe)
Gazete Duvar
