Mikis Theodorakis, 29 Temmuz 1925’te Yunanistan’ın Sakız Adası’nda, Giritli avukat bir baba ve Çeşme, İzmirli Yunan bir annenin oğlu olarak dünyaya geldi. Mikis, şimdi hiçbir müzik eğitimi almadan çocuk yaşta kendi kendisine müzik yazmaya çalışmıştı. Birinci müzik derslerini Pirgos ve Patra’da aldıktan sonra, kurduğu bir koro ile birlikte Bizans dinî müzikleriyle birinci konserlerini verdiğinde şimdi 17 yaşındaydı.
İtalya’nın Yunanistan’a savaş açmasıyla birlikte Theodorakis de 17 yaşında direniş hareketine katıldı. Esir düşen Theodorakis bir müddet sonra hür bırakıldı. Lakin Yunanistan’ın Naziler tarafından işgal edilmesiyle birlikte yine direnişçilerin saflarına katıldı. Tekrar esir düşen Mikis, ağır azaplara maruz kaldı ve akabinde vefat cezasına çarptırıldı. Cezası infaz edilmek üzere kurşuna dizilen Mikis büyük bir tesadüf sonucu ölmedi. İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden sonra başlayan Yunan İç Savaşı boyunca (1946-1952 arası) yeniden birçok defa mahpusa girip çıktı ve bu periyodun sonunda ülkeden sürgün edildi. Paris’e giden Mikis burada burslu olarak müzik eğitimine devam etti.
Theodorakis 1961 yılında Yunanistan’a döndü ve kurduğu Lambrakis Gençlik Örgütü’nün başkanlığına seçildi. Kısa bir müddet sonra da Pire’den milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. 1967 Albaylar darbesinin çabucak sonraki günü Theodorakis’e yönelik önemli bir baskı kampanyası başlatıldı. Albaylar Cuntası 13 nolu ordu kararnamesiyle Mikis Theodorakis’in müziklerinin çalınmasını ve dinlenmesini yasakladı. Yeraltına çekilen Theodorakis, Yurtsever Cephe’yi kurarak cunta rejimine karşı uğraşını sürdürdü. Lakin kısa bir mühlet sonra yakalandı. Evvel cezaevine konuldu, akabinde Oropo toplama kampına götürüldü. Dünya çapında sürdürülen bir dayanışma kampanyası sayesinde cezası sürgüne çevrildi ve böylelikle 1970 yılında kamptan alınıp sürgüne gönderildi.
Mikis Theodorakis sürgünde de Albaylar Cuntası’na karşı uğraş etti; dünya çapında çıktığı turnelerde bin kadar konser vererek ülkesindeki baskı rejimini teşhir etti. Bu konserlerde bilhassa Maria Farantouri üzere yeteneklerle dinleyici önüne çıktı. Ve Albayların iktidardan düşmesinden sonra zafer kazanmış olarak yine Yunanistan’a döndü. 1974 yılında tekrar milletvekili seçilerek meclise girdi.
Zülfü Livaneli ve başka dostlarıyla birlikte 1986 yılında Türk-Yunan Dostluk Derneğini kurdu; tıpkı devirde İstanbul’da verdiği konserler büyük ilgi topladı. 1988 seçimlerinde yine milletvekili seçildi. 1990-1992 yılları ortasında Konstantin Mitçotakis hükûmetinde iki yıl bakanlık yaptı. Daha sonra iki yıllığına Yunan radyo ve televizyon kurumu ERT’nin Senfoni Orkestrası ve Korosu’nun Genel Müzik Yöneticiliği’ne atandı.
Klasik müzik alanında yaptığı başarılı çalışmaların akabinde klasik ve ulusal çalgılara, ritimlere ve ezgilere yönelen Theodorakis, “Epitafios” Mezartaşı yazıtı beste dizisiyle Yunanistan’da büyük bir kültür ihtilali başlattı. Theodorakis 1000 dolayında müzik yazdı. Çok sayıda senfoni, bale, opera ve oratoryo besteledi. Birçok tragedya ve çağdaş tiyatro oyununun müziğini yazdı. 12 sinema sinemasının müziğini yaptı. Yazdığı sinema müzikleri ortasında “Z” sinemasının müziği bilhassa ses getirirken, “Zorba” sineması için bestelediği müzik de Sirtaki dansının dünyaya yayılmasını sağladı. Theodorakis siyasal uğraşını ve sanata ait görüşlerini, yazdığı iki kitapta topladı. Altmış yılı aşkın bir vakit dilimine yayılan çalışmalarından dolayı birçok ulusal ve memleketler arası ödül aldı.
Sanatsal aktifliklerine daima siyasal çabası eşlik etti. Bilhassa Albaylar Cuntası’na karşı verdiği çaba onu dünya çapında diktatörlük aksisi direnişin sembolü hâline getirdi. Ayrıyeten dünya çapında insan hakları ihlallerine karşı verilen çabanın daima içinde oldu, çevresel problemlerden tutun da kozmik bir barışa ulaşılmasına dek pek çok alanda çalışmalar yaptı.
Gazete Duvar
