ANKARA – TBMM Adalet Komitesi’nde, 1932 yılından bu yana ihtilaflı boşanma ve velayet davalarında uygulanan ‘çocuk haczi’ uygulamasını sonlandıran düzenleme görüşüldü.

5’inci Yargı Paketi’ni içeren İcra ve İflas Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’nin sahibi AK Parti Tokat Milletvekili Mustafa Arslan, öngördükleri değişikliğe ait kurul üyelerine bilgi verdi.

‘ÇOCUK TESLİMİ, UZMANLAR VE ÖĞRETMENLER MARİFETİYLE YAPILACAK’’

AK Partili Arslan’ın yeni düzenlemeye ait verdiği bilgiye nazaran; Çocuk Muhafaza Kanunu’nda değişikliğe gidilecek. Teklifle, çocuk teslimine ait süreçler, Adalet Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren isimli takviye ve mağdur hizmetleri müdürlüklerince yapılacak.

Süreçler, çocuğun üstün faydası gözetilerek psikolog, pedagog toplumsal çalışmacı, çocuk gelişimci ve rehber öğretmen üzere uzmanlar yahut öğretmenler marifetiyle gerçekleşecek. Çocuk teslimi, okul ve kreş üzere toplumsal yerlerde yapılacak. Tüm süreçler fiyatsız olacak, bu kapsamda harç alınmayacak ve yapılacak tüm masraflar Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanacak. Çocukla ferdî alaka kurulması süreçlerinde uygulanan sıkıntı kullanma yordamı de kaldırılacak.

‘ÇOCUK TESLİMİNE MUHALEFETTE 3 AYA KADAR CEZA’

Çocukla şahsî ilgi kurulması süreçlerinin yerine getirilebilmesini sağlamak gayesiyle, müdürlüğün önerisi üzerine, aile mahkemesince çocuk, hak sahibi yahut yükümlü hakkında danışmanlık önlemi uygulanmasına karar verilebilecek.

Yükümlünün teslim buyruğuna birinci alışılmamış hareketinde müdürlük, yükümlü hakkında danışmanlık önlemi uygulanmasını aile mahkemesinden resen talep edecek.

Çocuk teslimine dair ilam yahut önlem kararları yükümlü tarafından rızaen yerine getirilmezse, çocuk nerede bulunursa bulunsun müdürlük tarafından alıkonarak hak sahibine teslim edilecek. Bu hâlde, kolluktan yardım istenecek, kolluk üniteleri güç kullanma dâhil bu husustaki talepleri derhâl yerine getirilecek.

Çocuk teslimi yahut çocukla ferdî münasebet kurulmasına dair ilam yahut önlem kararının yerine getirilmesini engelleyenler, ilgilinin şikâyeti üzerine disiplin hapsiyle cezalandırılacak. Disiplin cezasının müddeti, çocuk teslimine muhalefette 3 aya kadar, ferdî bağlantı kurulmasına muhalefette 3 günden 10 güne kadar olacak. Ferdî bağlantı kurulmasına dair kararın gerekleri yerine getirilmezse, çocuğun menfaatine muhalif olmamak kaydıyla velayet hakkı değiştirilebilecek.

CHP’NİN ‘ÇOCUK TESLİMİ’ İTİRAZLARI: BİRÇOK VİLAYETTE ADM’LER YOK

CHP’ye nazaran kelam konusu teklif; çocuğun üstün faydasını değil, annelik ve babalık hissinin tatmini gözeten, cinsiyetçi yaklaşımı aktif kılan, sürekliliği olmayan birçok eksiklik içeriyor.

CHP, öncelikli itiraz noktalarının yeni düzenlemeyle çocuk tesliminin bırakıldığı isimli takviye ve mağdur hizmetleri müdürlüklerinin (ADM) Türkiye’nin birçok vilayetinde bulunmaması olduğunu söylüyor. Tıpkı vakitte bu ünitelerde çalışan işçi sayısındaki yetersizliğine de dikkat çekiliyor.

‘DÜZENLEMEDE BAYANA YÖNELİK CİNSİYETÇİ BİR TAARRUZ YOK MU?’

CHP’nin bir öteki itiraz noktası ise ilam yahut önlem kararının yerine getirilmesini engelleyen taraflara öngörülen ‘zorlama hapis’ yahut velayet değişikliği’ yaptırımları.

Adalet Bakanlığı’nın geçen yılki bilgilerine nazaran mahkemelerce çocukların yüzde 74,5’inin velayeti anneye verildi. Bu noktadan bakıldığında 2021 yılının birinci on ayında kayıtlara geçen 256 bayan cinayeti olduğu da hatırlatan CHP’ye nazaran, bu unsurdan en çok bayanlar etkilenecek.

CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, parti olarak bu taraftaki itirazlarını şu biçimde açıkladı:

“Erkek şiddetinden kaçarak sığınma konutunda çocuğuyla kalan bir bayan düşünün. Mahkeme, babayla çocuğun ferdî münasebetini kuruyor. Baba da hafta sonu çocukla geçirdiği vakitlerde sığınma meskeninin yerini tespit edebilmek için çocuğu âdeta esir alıyor. Bayan da yaşamaya çalıştığı sığınma meskeninde çocuğunu daha fazla göstermek istemiyor. Artık bu durumda yeni düzenlemeye nazaran bayana disiplin mahpusunu reva görüyor. Ondan sonra da velayet hakkını değiştirme kırbacıyla ortaya çıkıyor. Artık, bu hususun düzenlenmesinde, çocuğunu göstermeme konusunda yükümlülüğünü yerine getirmeyen ya da çocuğu kaçıran anneye yönelik, bayana yönelik cinsiyetçi bir akın yok mu?”

HDP: KANUN TEKLİFİNİ GERİ ÇEKİN

HDP de kelam konusu kanun teklifinin, 5’inci Yargı Paketi’nden çıkarılmasını, çocuk hakları örgütleri ve uzmanlarla ‘çocuğun yüksek yararını’ gözeten yeni bir metinde mutabakata varılması için diğer bir düzenleme yapılmasını istedi.

Düzenlemenin, “Acaba erkekleri sıkıntılarından nasıl kurtarırız?” üzerinden bir anlayışla önlerine geldiğini savunan HDP’ye nazaran; teslim yerlerinde bayanın can güvenliğinin sağlanmasına yönelik bir tedbir düzenlemede yer almıyor.

HDP İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm, itiraz noktalarına ait şu bahislere dikkat çekti:

“Kadınlar, boşanma davalarında erkeğin, boşanma kademesinde ve boşanma sonrasında bilhassa erkekler, bayana yönelik şiddet, çocuklara yönelik şiddet uygulama kederinde olduklarında en çok kullandıkları noktalar çocuklarla ferdî münasebet kurma noktaları. Tam da bayanlar bu noktalarda, bu mazeretle erkeklerin şiddetine maruz kalıyor, bayan cinayetleri işleniyor. Ülkemizde her gün en az 3 bayanın öldürüldüğü; adliye kapılarında, okul önlerinde erkek şiddetine maruz kaldığı gerçeğine karşı, kanun teklifinde, teslim yerlerinde bayanın can güvenliğinin sağlanmasına yönelik hangi tedbirlerin alınacağına dair hiçbir düzenleme yapılmadığını görüyoruz. Teslim noktasında bayanı ve çocuğu erkek şiddetinden koruyacak tedbirlerin ayrıntılıca belirtildiği, kolluğun daima hazır bulunduğu bir düzenlemenin yapılması zorunludur.”

‘KANUNDA İŞLEYİŞ DEĞİŞMİYOR, BİÇİMİ BİR DÜZENLEME’

HDP’ye nazaran, çocukla ferdî münasebet kurulmaması halinde ‘zorla çocuğun alınacağı’ hususu de yanlış. Şahsî alaka kurmanın son derece şahsa bağlı bir hak olduğunu belirten HDP, çocuğun fikrinin belirleyici olması gerektiği görüşünde. Partiye nazaran; şayet çocuğun ‘görüşmek istememe’ kararı varsa, velayet sahibine uygulanması öngörülen ‘zorlama hapis’ yahut ‘velayet değişimi’ icra edilmemeli.

HDP’nin kanun teklifi için bir başka önerisi ise çocukla ferdî bağ kurulması noktasında Adalet Bakanlığı’nın değil, Aile Bakanlığı’nın sürece dâhil olması.

HDP’li Gülüm, bu bahisle ilgili olarak da, “Teklif metni bütünüyle incelendiğinde mevzu icra müdürlüklerinin misyonundan çıkarılıyor üzere görünse de kararın yerine getirilmesinde, işleyiş biçiminin değişmediği, uygulamanın çocuk odaklı hâle gelmediği, hasebiyle sadece göstermelik ve hali bir düzenleme yapıldığı anlaşılmaktadır” dedi.

Gazete Duvar