ANKARA- Türkiye’de kripto para ünitelerini alıp satmak için kullanılan borsalardan Thodex’in kurucusu Faruk Fatih Özer’in, yaklaşık 2 milyar dolarla yurt dışına kaçtığı tez edildi. İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı, Özer hakkında ‘nitelikli dolandırıcılık’ ve “suç örgütü kurmak” kabahatlerinden soruşturma başlatırken, soruşturmaya ait de saklılık kararı getirildi. Öte yandan Mali Hataları Araştırma Şurası (MASAK) da Thodex’in hesaplarına bloke koyduğunu duyurdu.
Cumhuriyet tarihinin en büyük dolandırıcılığı olduğu belirtilen olaya karşı muhalefet partileri ise bu alanın kontrolsüz bırakılmasına yansılı. Kripto para ünitesi Bitcoin uygulamasına ait hiçbir yasal düzenlemenin olmadığına dikkat çeken siyasi parti temsilcileri, bu durumun “Türkiye’de yaşanan 128 milyar dolarlık skandaldan sonra en büyük vurgun olduğunu” savundu.
CHP: TÜZEL ALT YAPI VE KONTROLÜN OLMADIĞI ALAN
Cumhuriyet Halk Partisi İktisat Masası Koordinatörü ve Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak’a nazaran; tüzel alt yapı ve kontrol düzeneğinin olmadığı bir alan, büyük riskleri de içinde barındırır. Bitcoin’deki kripto para ölçüsünün birçok ülkenin ulusal gelirlerini aştığını belirterek “ülkelerin bu gelişme karşısında harekete geçtiğini” söyleyen Budak, bu hususla ilgili geçmiş yıllarda Meclis Araştırma önergesi verdiklerini lakin sonuç alamadıklarını kaydetti.
Çetin Osman BudakBudak, şöyle devam etti: “2018’deki tepe pahasında kripto para ölçüsü, dünya dolar rezervinin yüzde 7’si, Euro rezervinin yüzde 39’u ve altın rezervinin yüzde 10’u kadardır. Dünya iktisadında kıymetli yer tutan ülkeler bu gelişmeler karşısında harekete geçmiştir. Evvelki yıllarda Japonya’da yapılan G20 tepesinde finansal başkanlar kripto para ünitelerine ait risklerin daha iyi incelenmesi ve gerekirse çok taraflı tedbirler alınmasını kararlaştırmıştır. Gelişen teknoloji, finansal sisteme değerli katkılar sağlayabileceği üzere tüketici ve yatırımcılar açısından riskler de taşımaktadır. Vergi kaçakçılığı, kara para aklama, terörizmin finansmanı ve yatırımcıların korunması açısından hükümetler ve parlamentolar bu mevzuda proaktif tavır almalıdır.”
‘KRİPTO PARA BORSASININ KONTROLÜNÜN NE KADAR KIYMETLİ OLDUĞUNU GÖSTERDİ’
“Benzer skandallar gösteriyor ki kripto para alanıyla ilgili hemen bir denetleme ve düzenleme yapılması gerekiyor” sözlerini kullanan CHP’li Budak, “Global dünya üzerinde de büyük bir tesiri bulunan kripto para ve bu paralarla süreç yapan borsaların takibinin ve denetlenmesinin ne kadar değerli olduğunu Thodex skandalı göstermiştir. Bir kere daha uyarıyoruz; bu mevzuyla ilgili yasal boşlukları doldurmak ve yasal yer hazırlamak TBMM’nin işidir. Gelin derhal bu alandaki boşlukları giderelim ve yeni mağduriyetlerin yaşanmasına imkân vermeyelim” halinde konuştu.
‘ÖNGÖRÜLERİMİZ YANLIŞSIZ ÇIKTI’
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu ise, 2018 yılında Meclis’e verdiği soru önergesini hatırlattı. Tanrıkulu, önergede “Hükümet kripto para dolandırıcılığını engellemek yahut yatırımlar sebebiyle doğabilecek mağduriyetlerin için rastgele bir yasal düzenleme çalışası yapmakta mıdır” üzere sorular yönelttiklerini belirtti: “3 yıl sonra Cumhuriyet tarihinin en büyük dolandırıcılığına bir yer hazırlandı. O vakit bununla ilgili kesinlikle düzenleme yapılması lazım dedik. Herkesin başıboş halde şirket kurarak elektronik ortamda insanların beklentilerini sömürmemesi lazım demiştik. 3 yıl sonra bütün öngörülerimiz maalesef gerçek çıktı.”
Sezgin Tanrıkulu‘KİŞİLER DİKKATLİ OLMALARI İÇİN UYARILDI’
Devrin Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, bahse ait CHP’li Sezgin Tanrıkulu’nun verdiği soru önergesini şu biçimde cevaplamıştı: “Değerlendirmeler sonrasında kripto paralarla süreç yapan bireylerin rastgele bir ziyana uğramamaları için dikkatli olmaları gerektiği vurgulanarak kripto paralar ile ilgili süreç yaptıklarında aksiliklerle karşılaşabileceklerinin farkında olmaları gerektiği belirtilmiştir.”
‘MESELE YASAKLA ÇÖZÜLMEZ, YASAL REGÜLASYONLARI YARATILMALI’
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan ise, Resmi Gazete’de yayımlanan Merkez Bankası yönetmeliğiyle kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılmasına getirilen yasağa dikkat çekti: “Mesele yasaklarla çözülemez. Dijital Varlık Yasası’nın hazırlanması ve yasal regülasyonların (yönetmelik) yaratılması gerekiyor.
Türkiye’de yıllardır Menkul Değerler Borsası açık ve yalnızca 2 milyon müşterisi var. Lakin şu anda 4 milyona yakın vatandaşımız kripto para alıp satmakta. Burada vatandaşlar 10 milyarlarca dolarlık varlıklarını bu yatırımlara aktarıyor. Bu talebe karşın bu alanda ilgili hiçbir yasal düzenleme ve denetleme yok. Yani vatandaşın yatırdığı paraların teminatı olabilecek hiçbir regülasyon yok; bu tam bir skandal. Bu şirketler kesinlikle belirli teminatlarla donatılmalı, muhakkak sermaye zorunlulukları getirilmeli ve sıkı denetlenmeli. Nasıl ki bankaları denetleyen Bankacılık Denetleme Düzenleme Şurası var; birebir formda burada kurulacak şirketlerin de lisanslama etabında kesinlikle denetlenmesi, teminat altına alınması lazım. Birebir vakitte vatandaşların da finansal okuryazarlığa ulaşması lazım. Yoksa bu 2 milyar dolarla başlar, zincirleme soygunlarla milyonlarca vatandaşımız yüz yüze kalabilir. Türkiye de bu döviz yokluğunda çok daha büyük soygunlarla karşılaşabilir.”
Garo Paylan‘BİR KAYNAK, YÜZBİNLERCE VATANDAŞIN VARLIĞINDAN ÇALINMIŞ DURUMDA’
Mağdurların yatırdıkları paralara artık ulaşamayacaklarını belirten Paylan’a nazaran, bu olay Türkiye’nin 128 milyar dolarlık skandalından sonra 2 milyonluk ek bir kaybı demek. Bitcoin üzere elektronik paraların denetiminin yatırımcı şirkette olduğunu belirten Paylan şöyle devam etti: “Bu tip denetlenmeyen bir alandan kasa aldığınızda ve anahtarı da şirketlere verdiğinizde, o şirketler istedikleri vakit o kasayı boşaltabilir. Kripto para cüzdanlarını da aşikâr ki şirket boşaltmış ve yurt dışına kaçırmış. Yani buna 128 milyar dolardan sonra en büyük vurgun diyebiliriz. Bu döviz yokluğunda bir kaynak, yüzbinlerce Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının varlığından çalınmış durumda.
İnsanların bu alana teşvik edilmemesi gerekiyor. Bu alana hakikat paralar aktıkça aslında üretimden, yatırımdan çekilen kaynaklar kelam konusu olacaktır. Zira bu alana giden yatırımlar, Türkiye iktisadından koparılan kaynaklarıdır. Merkez Bankası yasaklarına bir kere daha değinirsek yasaklama yapıldığı an paralar yurt dışına kaçıp, yurtdışındaki öbür şirketler üzerinden alışveriş yapılabilir.”
İbrahim Çanakcı‘FİNANSAL TEKNOLOJİ TEŞEBBÜSLERİNİN ÖNÜNÜ KESMEYECEK DÜZENLEME GEREK’
Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) İktisat ve Finans Siyasetleri Lideri İbrahim Çanakcı da Türkiye’de kripto paralarla ilgili oturmuş bir düzenleme ve kontrol çerçevesi olmadığını söyledi. Bütüncül yasal bir düzenleme olmadığı için bu türlü mağduriyetlerin yaşanabileceğini belirten Çanakçı ise şunları söyledi: “Kripto paralar hem ödeme hem de yatırım emelli kullanılabiliyor. Gerçekten Merkez Bankası tarafından son yayınlanan yönetmelikte de kripto varlıkların ödeme aracı olarak kullanılması yasaklandı. Kripto varlıklara yatırımla ilgili süreçlerin ve transferlerin bankalar üzerinden yapılmasına devam edilirken, ödeme ve elektronik para kuruluşlarının bu süreçler için kullanımı yasaklandı. Daha evvel kripto varlıklara yatırım konusunda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Heyeti ve Hazine’nin yapmış olduğu kimi ikazlar oldu ve bunlar çok zayıf ihtardan ibaret kaldı. Somut adımlar atılmadı. Nasıl bankacılık, banka dışı mali kuruluşlar, sermaye piyasaları, sigortacılık üzere alanlardaki kurumların faaliyetleri ile ilgili bir düzenleme ve denetleme çerçevesi kelam konusu ise kripto varlıklarla ilgili de sağlam bir düzenlenme ve denetleme altyapısı kurmak gerekiyor. Bu düzenleme ve kontrolün bir yandan küçük yatırımcıları koruyacak başka yandan bilhassa finansal teknoloji alanındaki teşebbüslerin önünü kesmeyecek bir anlayışla tasarlanması lazım.”
Gazete Duvar
