İZMİR- Korona virüsü sınırlamaları tüm dünyayı tesiri altına alırken kuşkusuz en çok etkilenen bölümlerden birisi de sanat bölümü oldu. Kısıtlamaların uygulandığı devirde de sanatsal çalışmalarını sürdüren Ressam Nuri Aslan, “KoronArt” serisi ismini verdiği fotoğraflarını toplumsal medyada paylaştı.
Dersim’de doğan Nuri Aslan, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi, Şık Sanatlar Fakültesi, Fotoğraf Ana Sanat Dalı’nı bitirdi. Yurtiçinde ve yurtdışında çok sayıda şahsî ve karma stantlar açan Aslan, 2013 yılından beri İzmir Fotoğraf Heykel Müzesi’nde fotoğraf dersleri veriyor.
Kendilerini, aniden zarurî izolasyon ve toplumsal kopukluk içerisinde gören sanatkarların herkes üzere yeni ruhsal bir atmosfere mahkum olduğunu tabir eden Aslan, “Bu durumda, onları ayakta tutan tek şey üretme tutkuları olacaktır. En azından kendim bunu yaptığım için, daha derin bir ruhsal çöküntüye karşı, en iyi deva üretmektir” diyor.
Ressam Nuri Aslan’la pandemi sürecinin sanata olan tesirini ve “KoronArt” serisini konuştuk.
YENİ ÖMRÜN ŞEKİLLENMESİNE SANATKARLAR DA DAHİL OLACAK
Bir sanatçı olarak, yaşadığımız sürece yaklaşımınız nedir?
Covid-19 salgınının ani yayılışıyla birlikte hazırlıksız yakalanan dünyamız, adeta şoka girdi diyebiliriz. Münasebetiyle, global bir meseleye dönüşmüş durumda olan salgın, hala tesirini sürdürüyor. Nereye varacağı konusunda ise bir belirsizlik var. Görünen odur ki tarih, “salgın öncesi; salgın sonrası” diye yeni bir global sisteme evrilişi sahifelerine not düşecektir. Gözle görünmeyen bir varlığın, global çapta oluşturduğu tehdit, zengin-yoksul demeden topluluğun bütün kesitlerini etkiledi. Süratli bir formda yayılan salgının yarattığı endişe iklimi, beraberinde büyük ekonomik, toplumsal ve ruhsal problemleri da ortaya çıkardı.
Bundan bu türlü kapitalist sistemin kendisi de dahil ve yeniden kendisinden kaynaklı bu problemler bütün kısımlar tarafından sorgulanıp tartışılacaktır. Geçmişte vahşi kapitalizmin yarattığı savaş felaketleri, nasıl sorgulandıysa, bugün de yarattığı yeni problemler sorgulanacaktır. Mikro bir varlıktan kaynaklanan salgın önünde, çaresiz bırakılan milyarlarca beşere, “ izolasyon”, “sosyal mesafe”, ”sokağa çıkma yasağı” üzere önlemleri deva olarak sunan kapitalist sistem, elbette sorgulanmayı hak ediyor. Münhasıran bugüne kadar, doğayı ve canlıları yok eden nükleer silahlara, savaş aygıtlarına yapılan harcamaların neden tüm canlıların sıhhati için yapılmadığı sorgulanmalıdır. Böylesi bir gidişatı kritize edecek olan bölümlerden biri de kuşkusuz sanatkarlar olacak ve yeni hayatın şekillenmesine, onlar da dahil olacaklar. Ve alışılmış ki bu dahil oluşlarını, gerek sistem kritiği yapma ismine gerekse sanatsal gelişim ismine üretimlerine yansıtacaklardır.
SANATKARLARI AYAKTA TUTAN ÜRETME TUTKULARI OLACAK
Pandemi sürecinin sanata tesiri nasıl oldu? Sizce, online sanat olabilir mi?
Pandemi boyunca devam eden ve hala sürmekte olan izolasyon sürecinde, toplumsal medyanın çok kullanılır olduğunu söyleyebiliriz. Sanatın değişik meydanlarında üreten sanatkarlar, yaptıklarını toplumsal medya üzerinden daha sık paylaşma yoluna gidiyorlar. Bunun şimdilik bir zorunluluktan kaynaklandığını söylesek de, ilerde sıradan bir gerekliliğe dönüşeceğinin işaretlerini görmekteyiz. Halbuki salgından evvel, stant, konser, temaşa salonlarında izleyicileriyle buluşup yapıtlarını gösteren sanatkarlar, mevcut aktiflik metotlarına alışmış ve velev onları severek yapıyorlardı. Bu durum, salgın sonrasında altüst oldu diyebiliriz. Kendilerini, aniden mecburî izolasyon ve toplumsal kopukluk içerisinde gören sanatkarlar, herkes üzere yeni ruhsal bir atmosfere mahkum oldular. Bu durumda, onları ayakta tutan tek şey üretme tutkuları olacaktır. En azından kendim bunu yaptığım için, daha derin bir ruhsal çöküntüye karşı, en iyi deva üretmektir diyebilirim.
Mevcut durum bize gösteriyor ki hiçbir şey artık eskisi üzere olmayacak! Gelecek devir dilimlerinde, daha nelerin olacağını tam bilmiyor olsak da, salgından kaynaklı ortaya çıkan yeni zorunluluklar, az çok nasıl bir yaşama hazır olmamız gerektiğine dair işaretler barındırıyor. Başkaca sanatkarların yeni bir konuma endeksli olarak, üretmek zorunda kalacaklarını söyleyebiliriz. Bu nedenle sanatın yeni aksiyon, söylem ve eserlerle kendini yapılandırması olasıdır. Binaenaleyh, dijital ortamdaki paylaşımların kıymeti daha da artabilir. Bu yeni durum, sanatkarlar açısından bir mecburilik oluşum ederken; medya teknolojisini elinde bulunduran kapitalist monopoller için daha fazla çıkar mealine gelecektir. Bu manada tahminen de dünyaya dehşet salan salgın, onların kurtarıcısı olan bir oyuna dönüşmüştür. Tüm bölümleri ve hasebiyle sanatkarları alışıla gelmiş sıradanın dışına çıkaran ve onlara dijital muhabere dışında alternatif bırakmayan yeni olağan, elbette sanatkarlar tarafından sorgulanıp tartışılacaktır. Şimdi işin başındayız. Emin olmamız gereken tek şeyin yeni olağanın kesin olarak başladığıdır. Tarihi geçmişe saramayacağımıza nazaran, başlamış olan yeni süreci, vahşi kapitalizmin insafına mı bırakacağız, yoksa daima birlikte, bu köhnemiş, adaletsiz sistemi artık istemiyoruz diye haykıracak mıyız. Tüm sorun burada…
HERKES ÜZERE BEN DE TRAVMATİK BİR DURUM YAŞIYORUM
Pandemi süreci sizin üretiminizi nasıl etkiledi? Bu süreçte neler yaptınız?
Aslında her insanın, bu süreçte yaşadığı travmatik denebilecek durumu, ben de yaşadım, yaşıyorum. Lakin biz sanatkarlar, yazar-çizer grubunun tahminen de, bu süreci en az ruhsal hasarla atlatabilecek kesim olduğumuza inanıyorum. Zira daima üretme dürtüleri olan kişiler, böylesi vakitlerde bunu kullanarak ve tahminen de daha çok üreterek, işin içinden çıkabilirler. Ben de bunlardan birisiyim. Salgın öncesinde, İzmir Fotoğraf Heykel Müzesi’nde ders verirken, üretmeye çok vaktim olmuyordu. Salgınla birlikte, zarurî bir izolasyon sürecine girince, kaybettiklerime karşılık, güçlü bir yanıt vermeliyim moduna girdim. Neyi kaybettik? Toplumsal muhabere, stant buluşmaları, ders ortamları… Bunlara tekrar kavuşacak mıyız? Şimdi belirsiz…
Üretme konusuna dönecek olursak; Evet, bu salgın bana güya “Seni konuta hapsediyorum, otur ve üret” demiş üzere oturdum ve işe koyuldum. Birinci olarak yarım kalan 2. romanımı yazmaya başladım. Onu bitirince elbette fotoğrafla devam etmeliyim dedim. Gerçek olan şu ki, benim fotoğraf üretme serüvenim her devir uzun ara vermelerle sürmüştür. Her yeni başlamalar, yeni serilerle devam edegelmiştir. Uzun aralar vererek ancak istikrarlı bir üretim yapıyorum. “Mitolojik İzdüşümler”, “Doğadan Dokular”, “Yer ve Gök” ve son olarak “KoronArt” serisi diyerek isimlendirdiğim fotoğraf serileri gibi…
ÇALIŞMALARIM, YARATMA DÜRTÜLERİMİN YANSIMASIDIR
KoronArt serisini oluştururken emeliniz neydi?
“KoronArt” serisini yaparken, olağan ara vermelerin dışına çıktım. Bunun nedeni, gezegenimizi sarsan bu vakaya tanıklık yapmış bir sanatçı olarak, ilerde kişilerin, bu salgının, plastik sanatlar sahasındaki yansımalarından örnek görmelerine katkım olsun istedim. Bizler, nasıl ki geçmişte yaşanmış ve milyonlarca beşerinin vefatına neden olmanın yanında, gerisinde büyük toplumsal trajediler bırakan cüzzam, veba, verem, üzere salgınları, tarih, sanat ve edebiyat’tan öğreniyorsak; Covid-19 salgınının yarattığı toplumsal, ekonomik, ruhsal tahribatlar da sanat ve edebiyatta işleniyor ve işlenecektir. Bu cepheli bir katkım olsun istedim.
Natürel ki tek ve asıl gayem bu değildi. Bütün çalışmalarım, aslında yaratma dürtülerimin birer yansımalarıdır. Tesadüfe bakınız ki, bugüne kadar yaptığım fotoğraflarımda, kullandığım kimi formlar, salgın sebebi olan Covid-19 virüsünün büyütülmüş hallerine benzerlik gösteriyor. İşin farklı tarafı, fotoğraflarımda soyut mealde da olsa, kullandığım formlar, izleyicide iyi hislere yol açarken; dünyayı tehdit eden mikro bir varlığın da tıpkı raddede sevimli olarak algılanmasıdır. Acep “çirkini sıklaştırmak sanatın işi midir” sorusunu tekrar mi sorsak kendimize!
MEŞAKKATLERI AŞMANIN YOLU ÜRETMEK
Son olarak konutta kalmaktan sıkılanlara neler söylemek istersiniz?
Herkesin kendini çaresiz hissettiği bu periyotta, sorduğunuz sorunun karşılığını bulmak nispeten zorlar beni. İşin reçete boyutuna girecek olursak, medya üzerinden deva önermeler havalarda uçuşuyor zati. Her vakit ezaları aşmanın yolunun üretmek olduğuna inandım. Buna hala inanıyor olsam da; yeniden de süreç, benim için de çok sıkıcı geçiyor. Lakin insan, “evde kalmaktan çok sıkılıyorum” deyip yanında oturdukça, daha da sıkılır. Bunu bildiğim için, gerek fizikî bazda hareket gerek okuma, yazma, dinleme üzere dimağ egzersizleri, bunu azaltabilir…
Bu salgın sürecinde dünyada olup bitenleri takip ederken, olağanın dışında çeşitli insan davranışları, önlemlere karşı kitlelerin refleksleri, komik, traji komik, bir güruh hikayelere tanık oldum-olduk. Tam da bu ortamda ve problemlerimin tavan yaptığı devirde Albert Camus’un Veba’sını okudum. Romandan anladığımı önereceğim: “En güçlü, korkutucu ve yok edici bir güç önünde bile, haber ve yürekle mücadeleyi kazanmaya inanmak gerekir.”
Sorunuza vereceğim tek yanıtım budur: Umutlu olmak kazanmanın yarısıdır.
Gazete Duvar
