ANKARA – HDP’li siyasetçilere yönelik 6 yıl evvel yaşanan 6-8 Ekim Kobani hadiseleri münasebet gösterilerek düzenlenen operasyon siyasetin değerli gündem hususlarından biri oldu. Operasyonla ilgili iktidar cephesinden “terörle mücadele” vurgulu “yargı kararıdır” açıklamaları gelirken muhalefet partilerinden “siyasi operasyon” değerlendirmeleri yapıldı. CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan ve hadiselerin yaşandığı periyot başbakan olan Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu’nun HDP Eş Genel Lideri Mithat Sancar’ı arayarak bilgi almaları, takviye ve dayanışma iletisi iletmeleri dikkat alımlı gelişmelerdi.
HDP Eş Genel Lideri Sancar’a nazaran muhalefeti tüm farklılıklarına karşın bu noktaya getiren, baskıların pervasız hale gelmesi, hukuksuzluğun tepe yapması oldu. Kelam konusu operasyonu, “seçimler öncesi muhalefetin demokratik çaba yürütebileceği tabanları ortadan kaldırmayı hedefleyen bütünsel bir planın birinci virajı” olarak kıymetlendiren Sancar, öbür muhalefet partilerinin de bunu gördüğünü söylüyor.
Sancar’ın “Kobani vakalarının iktidar tarafından propaganda ve istismar gereci olmaktan çıkarılması için” de bir daveti var. Muhalefet partilerinin gayri resmi bir araştırma soruşturma komitesi kurabileceğini ya da Vietnam’da ABD tarafından işlenen hataların araştırılması için kurulan Russell Duruşması üzere 6-8 Ekim hadiseleri için bir sivil hakikat komitesi kurulabileceğini söyleyen Sancar, “Bizim hakikatin ortaya çıkmasından tasamız, yüzleşmekten endişemiz yok” diyor.
HDP, operasyona reaksiyon olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konuşma yapacağı Meclis’in 1 Ekim açılış oturumuna katılmama kararı aldı. HDP Eş Genel Liderleri Mithat Sancar ve Pervin Buldan ile milletvekilleri Meclis bahçesinde tıpkı saatlerde basın toplantısı düzenleyerek yansılarını lisana getirirken sonraki Meclis çalışmalarında haftada en az bir kere Kobani hadiseleri için araştırma önergesi verecek.
HDP Genel Merkezinde ortalarında Gazete DuvaR’ın da bulunduğu bir küme gazeteci ile görüşen Sancar’ın sorularımıza karşılıkları şöyle oldu:
HDP’li siyasetçilere yönelik operasyonun akabinde öbür muhalefet partilerinden dayanışma bildirileri geldi, yeniden partinize çok sayıda ziyaret yapılıyor. Daha evvel yaşanan operasyonlarda takviye ve dayanışma bu türlü değildi. Bu kere neden farklı oldu?
2-3 gündür çok ağır ziyaretçi trafiği var, direkt telefonla gelen dayanak ve dayanışma bildirileri var. Bu hakikaten olumlu. 3 muhalefet partisinin genel liderleri (CHP, Gelecek ve DEVA) şahsen aradılar, Saadet Partisi ve başka partiler de toplumsal medya hesaplarından yahut basın açıklamaları ile bu operasyona yansılarını ortaya koydular. İktidarın bu araçları hoyratça kullanmasının yarattığı bir aşınma, yıpranma var. İnandırıcılık kaybı çok hızlandı. Bu vaka muhalefeti de dizayn etme kabiliyetinin önemli düşmüş olduğunu gösteriyor. Baskıların pervasız boyutta, hukuksuzluğun tepe noktasında olması da artık muhalefeti etkilemiştir.
‘ARTIK SU TÜKENİYOR’
Daha evvel HDP ile yan yana gelme, ortak hal konusunda çekinceler vardı, o kırıldı mı sizce?
Şu anki tabloya baktığımızda bunun önemli biçimde kırıldığını söyleyebiliriz. Biz yıllardır iktidarın oyunlarının farkına varmak gerektiği ikazını yapıyor ve herkesi demokratik prensipler etrafında davranmaya çağırıyorduk. Lakin iktidar da muhalefet partilerinin hassas istikrarlarına oynuyordu. Çoğunlukla da bu taktiğinde tesirli olabiliyordu. Artık su tükenmekte. Bunu herkes kendi hayatında ve kendi pratiğinde daha fazla deneyim ediyor. İktidar o kadar pervasız, hukuksuz, keyfi ve zalimce davranıyor ki bundan bütün bölümler nasibini aldı, alıyor. Sıkıntı akına uğrayan değil, saldıranın niteliği. Hayat şahsen birtakım hakikatleri öğretiyor.
‘KAPATMAK DEĞİL, FİİLEN ÇALIŞAMAZ DURUMA GETİRMEK İSTİYORLAR’
Pervasız, hukuksuz tavır olarak nitelendirdiğiniz bu durum parti kapatmaya kadar masraf mi?
Bu operasyon birinci değil, en kapsamlısı da değil. 4 Kasım operasyonunda Demirtaş ve Yüksekdağ’ın da olduğu milletvekili arkadaşlarımız alındı, hala tutuklular. O vakit da “bu kapatmaya masraf mi” diye soruldu. Parti kapatma davası açmak sıkıntı değil. Ancak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının iktidarın onayı yahut isteği dışında bu türlü bir dava açabileceğini düşünmek gerçekçi değil. Bence bu operasyonun gayesi öbür. Kapatma davası açmak muhtemelen iktidara bir kesim daha fazla siyasi maliyet çıkarır. Parti kapatmaya karşı olduğunu söyleyen, bunun için anayasa değişikliği yapmış bir iktidar var. İkincisi iyi-kötü milletlerarası çevrelerden de reaksiyon gelecek. Muhtaçlık duyarsa bunları da çok umursayacağını sanmıyorum lakin şu evrede bu türlü resmi bir kapatmaya gerek kalmadan, HDP’yi fiilen çalışamaz hale getirmek, bir tıp fiili kapatma rejimi yaratmak işlerine daha çok geliyor. O nedenle, son bir kaç yıldır, resmen kapatmadan fiilen kilitlemek üzere bir yol izliyorlar. Ancak dava açılırsa ne yapabileceğimizi, kapatılırsak buna karşı ne önlem alabileceğimizi alışılmış ki tartışıyor ona nazaran de hazırlıklarımızı yapıyor.
‘HDP OPERASYONUYLA BÜTÜNSEL YENİ BİR PLAN UYGULAMAYA GEÇTİ’
İktidar cephesinde bir de seçim yasası değişiklik hazırlığı var. Tahminen kapatma değil fakat sizi bölgeye sıkıştıracak bir seçim modeli olabilir deniyor, bu operasyon süreci bu türlü bir değişiklikle devam edebilir mi?
Medyaya, sol partilere, bayan örgütlerine, birçok alanda zati baskı var. Ancak daha bütünsel bir planın asıl artık bu operasyonla uygulanmaya başlandığını düşünüyoruz. Seçimler ne vakit yapılırsa yapılsın -ister baskın, ister vaktinde, ister vaktinde- muhalefetin demokratik uğraş yürütebileceği yerleri ortadan kaldırmayı hedefleyen bir plan var. Birincisi yasaklarla, polisiye ve yargısal önlemlerle, muhalefetin siyasal gayret imkanlarını en alt seviyeye indirmek istiyorlar. İkincisi şahsen muhalefet partilerini zayıflatmayı, kuşatmayı, etkisizleştirmeyi hedefliyorlar. Yani hem uğraş tabanını ve kurallarını tahrip edip ortadan kaldırmayı hedefliyorlar, hem de şahsen siyasi aktörleri kuşatıp etkisizleştirmeyi planlıyorlar. Bence bu türlü bir plan var ve bize yapılan operasyon, bunun birinci önemli virajıdır. İktidar seçime gittiğinde çoğunluğu kazanamayacağını gördüğü için muhalefetin başarılı olmasını engellemeye odaklanmış durumda. Bir çeşit sahayı temizlemek, biraz ülkeyi kendilerinin rahatça at koşturabilecekleri, muhalefetin iyice etkisizleştiği bir gül bahçesine çevirmeye çalışıyorlar anlaşılan. Bence bu yeni basamağın birinci kıymetli virajı bu operasyondur.
‘SEÇİM KANUNU DEĞİŞİKLİĞİ İLE OYLARININ DÜŞTÜĞÜNÜ İTİRAF EDİYORLAR’
Bahsettiğiniz yol paklığı içinde siyasi partiler, seçim kanunu değişikliği olur mu? Bu hususta sizin hazırlığınız, modeller üzerine yaptığınız simülasyonlar var mı?
Evet yapıyoruz. İçinde uzmanların da olduğu siyasi partiler ve seçim işleri komitesi kurduk, brifing toplantıları yaptık. Çalışma sürecek. Söylentiden ibaret argümanlar dolaşıyor. En çok üzerinde konuşulan Daraltılmış Bölge modelinin iktidar ortağı iki partiyi tıpkı oranda tatmin edeceği konusunda önemli kuşkularım var. İktidar ortakların hedefi kaybetmekte oldukları seçmen dayanağını hukuk ve siyaset mühendisliğiyle telafi etmek, seçim sistemiyle oynayarak, oyları düşse bile Meclis’teki sandalye sayılarını arttırmak, en azından mevcudu korumak. Hangi iktidar oylarının düştüğünü görüyorsa aklına gelen birinci dermanlardan biri seçim kanunlarıyla oynayıp kendine avantaj sağlayacak düzenlemeler yapmak. Artık bu seçim kanunlarında değişiklik yapma teşebbüsü esasen bir itiraftır. Yani iktidar ortakları geçmiş deneyimler ışığında baktığımızda oylarının düştüğünü itiraf ediyorlar. Alabilecekleri seçmen takviyesinden daha fazla sandalye kazanmanın yollarını aradıklarını itiraf ediyorlar. Aslında sandalye peşinde olduklarını açıkça itiraf ediyorlar.
Muhalefet partilerinin başkanlarıyla görüştünüz. Onların değerlendirmesi nasıl?
Görebildiğim kadarıyla öteki muhalefet partileri de tıpkı çerçevede kıymetlendirme yapıyorlar. Onların da iktidarın bu hesaplarının farkında olduğunu görüyoruz.
‘DEMOKRATİK SİYASET TABANINI TERK ETMEYECEĞİZ’
Bundan sonra hem Meclis hem de alanda neler yapacaksınız? Daha evvel sine-i millet tartışması yaşandı. Bu süreç seçmeninizi nasıl tesirler?
İktidarın neyi hedeflediğini tespit edersek neler yapmamız gerektiği konusunda da daha sağlıklı karar veririz. İktidarın hesabı HDP’yi hırçınlaştırıp, demokratik siyaset tabanından uzaklaştırmaya yöneltmek. Biz de açıkça söylüyoruz; ne çaba sınırımızda ne de siyasi amaçlarımızda demokratik siyaset tabanını terk etmeyeceğiz. Bu mevzuda kararımız nettir. İkincisi biz demokrasi ittifakı ve toplumsal gayret birlikteliği konusundaki çizgimizden taviz vermeyeceğiz. Bunu kararlı bir formda sürdüreceğiz.
‘HER HAFTA MECLİSE ‘6-8 EKİM HADISELERI ARAŞTIRILSIN’ ÖNERGESİ VERECEĞİZ’
Reaksiyon ne olacak?
Elbette basına açıklamalar yapacağız, Meclis açıldığında hazırlıklarımız var. Tepkiyi sokağa çıkarak, toplantı şov hakkımızı kullanarak da gösterebiliriz lakin bunun imkanları çok hudutlu. İktidar buna hiçbir halde tahammül etmiyor, Anayasayı bu açıdan bütünüyle rafa kaldırmış durumda. Biz de insanlara “haydi gelin şurada bir protesto mitingi yapalım” diye çağırıp ataklara açık hale getirmeyi gerçek bulmuyoruz. Lakin olabildiğince farklı kısımların temsilcileri ile ortak etkinlikler düzenliyoruz. En az bunun kadar değerli olan siyaseten faal bir şeyler yapmak.
‘6-8 EKİM İÇİN SİVİL HAKİKAT KOMITESI KURULABİLİR’
Meclis açıldığında görüşlerimizi, iktidarın siyasetlerini açıkça tartışacağız. Her hafta en az bir kez 6-8 Ekim hadiselerinin araştırılması için önerge vereceğiz. Nitekim bu hususta samimi iseler hazırız, her türlü araştırmanın objektif, tarafsız, samimi bir formda yapılmasına katkı da sunarız. İktidar araştırma önergelerini reddedecek, biliyoruz. Daha evvel 3 sefer araştırma önergesi verdik reddetti, 9 kere soru önergesi verdik gerçek dürüst yanıt vermedi. Şöyle bir çağrım var: Muhalefete, demokratik kamuoyu ya da demokrasi güçlerine seslenerek, diyorum ki; iktidar 6-8 Ekim günlerinde neler olduğunu, neler yaşandığını ortaya çıkarmaya yanaşmıyor. Orayı karanlıkta bırakarak istediği üzere kullanmaya devam etmek istiyor. Gereksinim duyduğunda bunu propaganda, istismar gereci olarak devreye sokuyor. Gelin bunu elinden alalım. Muhalefet partileri bir ortaya gelerek gayri resmi bir araştırma komitesi kurabilirler ya da bu türlü bir kurulun farklı bir formda kurulabileceğini müzakere edebilirler. Ülkenin sağduyulu, vicdanlı birikimli farklı etraflarını temsil eden isimlerinden bağımsız bir komite kurulabilir. Dünyada örnekleri var. Mesela Vietnam’da savaş cürümlerini araştırmak için sivil bir inisiyatifin eseri olarak kurulan Russell Duruşması bu türlü bir şey. İçinde dünyanın çok çeşitli ülkelerinden aydınlar, hukukçular, akademisyenler vardı. İstenirse biz bu bahiste teknik çalışma yapmaya hazırız. Yani 6-8 Ekim için bir sivil hakikat komitesi kurabiliriz. Bunun öncülüğünü muhalefet yapabilir. Muhalefet partileri bu bahiste uzlaşmazlarsa öteki demokratik güçler, sivil toplum örgütleri öncülüğü üstlenebilir. Onlar bu türlü bir teşebbüs başlatsınlar biz her türlü dayanağı sunarız. Kâfi ki 6-8 Ekim’de neler yaşandı ortaya çıkarabilelim. Bu iktidarın istismarını durdurmak ve yakın periyodun çok acılı bir sayfasını oluşturan 6-8 Ekim vakalarındaki acıyı onarmak, gelecekte demokratik kültür ve toplumsal barış açısından da çok önemli katkı sunacaktır. Bizim hakikatin ortaya çıkmasından derdimiz, yüzleşmekten endişemiz yok. Bu türlü bir yolun sonunda hissemize ne düşerse onun gereğini yerine getirmeye biz hazırız.
‘SIRRI SÜREYYA’YA NEYİ SORACAKLARINI MERAK EDİYORUM’
Operasyonda Kobani hadiselerinin yaşandığı periyot vazife yapan MYK üyelerinin alındığını biliyoruz. Fakat eski Milletvekili Sırrı Süreyya Lider, yeniden hakkında fezleke düzenleneceği açıklanan Pervin Buldan MYK üyesi değildi. Bu Dolmabahçe açıklaması ile de ilişkili bir operasyon olabilir mi?
Birinci andan itibaren biz de bu soruları sorduk. Devrin MYK üyeleri muhakkak. Sırrı Süreyya Önder’e neyi soracaklarını, ne hata isnat edeceklerini merak ediyorum. Pervin Buldan için hazırlanacak fezlekenin hangi münasebetlere dayanacağını merak ediyorum. Şayet sahiden bu o periyot tahlil sürecinin yürümesi için yapılan tüm çalışmaları direkt yahut dolaylı kriminalize etme emeline dönükse çok vahimdir. Bu devletin inandırıcılığına ve bundan sonra bu çeşit süreçlere itimat duyulmasına kökten bir darbe vurma emeline yönelik olacaktır. Esasen müzakere diyalog ile tahlil arayışlarına büyük bir gözdağı ve ağır bir tehdit oluşturur.
‘İNTİKAM İSTEĞİ, ÖFKE SİYASETİN YERİNE GEÇİRİLEMEZ’
Operasyon sonrası sizi arayan Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, 6-8 Ekim hadiselerinin yaşandığı devir başbakandı. “Kokteyl örgüt” kelamları, “Sur’u Toledo yapacağız” açıklamaları çok konuşuldu. Görüşmede bir siteminiz oldu mu? Neler konuştunuz?
Siyasette ve toplumda hesaplaşma, yüzleşme çok önemsediğim bir mevzudur. Üzerinde uzun uzun akademik olarak da çalıştığım bir sıkıntı. Bunun şahıslar ile sonlandırılması ya da şahıslara odaklanması, istenen etkiyi yaratmaya uygun bir metot değildir. Bizim tartışmamız gereken devirlerdir, süreçlerdir, vakalardır. Bunlarla yüzleşmeyi sağlayabilirsek, şahsi sorumlulukların da daha kolay konuşulabileceği bir taban yaratırız. Bu görüşmelerden bağımsız olarak söylüyorum. Şahsî görüşmelerde ‘Ben o vakit şöyle istemiştim, bu türlü oldu’ diyebilir birisi. Bu sohbettir ancak yüzleşme çok daha objektif bir faaliyet ve akıştır. Bizde yanlış bir algı ya da kültür var. Yüzleşme dendiğinde çabucak akla “hesap versin” manasında şahıslar gelir. Bu doğal çeşitli koşullarda haklı da olabilir lakin artık içinde bulunduğumuz koşullarda, yüzleşmeyi, hadiseler, süreçler ve kurumsal işleyişler üzerinden ele almayı tercih ederim. İkincisi, siyasette öfkenin, kızgınlığın hatta nefretin de bir yeri olur. Lakin siyaseti yalnızca öfke, kızgınlık, nefret üzerine kurarsanız hiçbir sonuç alamazsınız. O siyaset olmaktan da çıkar. Yani intikam isteği, öfke, siyasetin yerine geçirilemez. Şayet o denli olursa Türkiye’nin şu ağır kurallarında, herkesin birbirine söyleyeceği çok laf var. Demokratik olgunluk ne artık yapılanları, ne geçmişte yaşananları kayıtsız, koşulsuz sineye çekmek manasına gelmiyor lakin bunları ele alma konusunda demokratik kültüre, demokrasiyi yine kurmaya katkı sağlayacak yolları bulmamız lazım.
‘DEMİRTAŞ BİZE 2 AY EVVEL 6-8 EKİM BELGESINI AÇACAKLARINI SÖYLEMİŞTİ’
Kobani vakaları münasebet gösterilerek yapılan bu soruşturmada tek tutuklu isim şu an HDP eski eş genel lideri Selahattin Demirtaş. Demirtaş’ın avukatları aracılığıyla ilettiği bir kıymetlendirme oldu mu?
Demirtaş, tam vaktini hatırlamıyorum, 1.5-2 ay evvelce bize 6-8 Ekim evrakını tekrar açacaklarını söylemişti. Kendisine duruşmalardan gelen, çeşitli evraklarla ilgili bilgilerden kendi öngörüsünü de katarak, 6-8 Ekim’i tekrar çok ağır bir formda gündeme getirme hazırlıkları olduğunu söylemişti. Biz de yine çalışma yaptık. Yani hazırlıksız değildik. Avukat arkadaşlar, hukukçu arkadaşlar tarafından çalışma yürütüldü. 6-8 Ekim’i tekrar nasıl gündeme getirebileceklerine dair bir hazırlık çalışması tekrar yaptık. Operasyonun kendisine hazırlıklıydık lakin tutup da MYK üyelerini bir sabah baskınıyla, bu türlü vahşice, bu türlü barbarca gözaltına alabilecekleri, aklımıza gelmiyor, diyemem lakin temenni etmiyorduk, düşünmüyorduk. Kimsenin de, tırnak içerisinde söylüyorum, bununla ilgili bir diğer önlem düşüneceği de yoktu.
‘DEMOKRATİK GAYRET İLE BU BASKILARI DURDURABİLİRİZ’
İktidarın “dikensiz gül bahçesi” yaratmak istediğini söylediniz. Türkiye muhalefeti buna nasıl deva bulacak?
Türkiye’de, sıkıntılar çok ağırlaştı ve bu iktidarın idare biçimi sahiden insanların büyük bir kısmını hayatından bezdiriyor. Bu öfkenin, bu kızgınlığın akabileceği iki yer var. Ya bir şey olmuyor, hiçbir değişmiyor diyerek karamsarlığa ve büsbütün kendi hayatına çekilebilir ya da bu yapan siyasi güce dönüşebilir. Yapan siyasi güce dönüşmesinde en büyük sorumluluk siyasi parti idarelerine, meslek kuruluşları, sendikalar, derneklere düşüyor. Karamsarlığa gerek yok. Ümitsizliğe ise asla yer yok. O yüzden biz demokratik uğraşla bu baskıları durdurabiliriz. Seçimlerde de bu iktidarın gitmesini sağlayabiliriz, hatta sağlayacağız.
Meclis açılışında nasıl bir tavır alacaksınız, bir aksiyon bekleyebilir miyiz?
Beklemeyin diyemem. 1 Ekim için özel bir programımız var.
Gazete Duvar
