ANKARA – AK Parti ve MHP milletvekilleri, seçim barajının düşürülmesini de içeren 15 unsurluk kanun teklifini, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı’na sundu. Teklifte yer alan en kritik düzenlemelerden biri de, vilayet ve ilçe seçim heyetleriyle ilgili değişiklik olacak. Mevcut sistemde vilayet seçim şurası, vilayet merkezinde vazife yapan en kıdemli hâkimin başkanlığında ve merkez ilçe seçim konseyi liderlerinden sonra gelen en kıdemli iki asıl ve iki yedek hâkim üyeden oluşuyordu. Yeni getirilecek düzenlemede vilayet ve ilçe seçim şurası lider ve üyeleri, birinci sınıfa ayrılmış yargıçlar ortasından kurayla belirlenecek. Kura çekimine dâhil olmak istemeyen yargıçlar ise yazılı olarak komiteye başvurmaları durumunda kâfi sayıda hâkimin olması halinde listeden çıkarılacak.
CHP, İYİ Parti ve HDP’nin Yüksek Seçim Heyeti (YSK) temsilcileri, bu değişikliği, “Hâkimlere baskı, seçime müdahalede” olarak kıymetlendirdi.
CHP: SEÇİM HEYETLERİNİN OLUŞUMUNA MÜDAHALE AMAÇLANIYOR
CHP Ankara Milletvekili ve Anayasa Kurulu üyesi Murat Buyruk, iktidarın bu değişiklikle seçim konseylerinin oluşumuna müdahale etmeyi amaçladığını söyledi. Mevcut maddede il-ilçe seçim heyetlerinin en kıdemli hâkim başkanlığında oluştuğunu söz eden Buyruk, yeni düzenlemeyle birinci sınıf yargıçlar içinden kura çekilmesinin gündeme alındığını belirtti. İktidar ortaklarının vilayet, ilçe seçim heyetlerine ‘kendinden olan’ şahısları getirerek hâkim olmak istediklerini vurgulayan Buyruk, şu noktalara dikkat çekti:
“Bu düzenlemeyle ilçe seçim konseylerini, siyasi baskı altına alıp oradan sonuç almaya çalışacaklar. Bu seçimin ve sandığın güvenliğini tehlikeye atabilecek bir düzenleme olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıyeten isteyen hâkimin kuradan muaf olması da yargıçlara baskı uygulanmasının önünü açan bir düzenleme. Böylelikle kendi istedikleri bireyleri vilayet, ilçe seçim heyetlerinin başına getirecekler. Biz hem komitede hem de genel heyette gayretimizi vereceğiz. Sonrasında da ne yaparlarsa yapsınlar, biz sandıktaki çabamızı verip iktidarı değiştireceğiz.”
‘DEMOKRATİK ÜZERE GÖZÜKÜYOR ANCAK TUZAK DÜZENLEME’
İYİ Parti Yüksek Seçim Konseyi Temsilcisi Mustafa Tolga Öztürk’e nazaran de getirilmek istenen değişiklik demokratik üzere görünse de tuzak bir düzenleme. Getirilen teklifte vilayet ve ilçe seçim şuralarına yönelik iki değişiklik olduğunu vurgulayan Öztürk, “Kıdemli yargıçlar yerine birinci sınıf yargıçların kura ile belirlenmesi isteniyor. İkinci olarak da kuraya katılmak istemeyen yargıçlar listeden çıkartılıyor. Kura çekimi bakımından demokratik üzere görünen bu düzenleme aslında büsbütün tuzak düzenleme. Buradaki tehlikeli kısım o unsurun ekinde düzenlenen, ‘O kuraya katılmak istemeyen yargıçlar listeden çıkarılır’ tabiridir. Bu kısım yargıçlar üzerinde baskı oluşturabilir” biçiminde konuştu.
‘HÂKİMLERİN BU DÜZENLEME İLE KURA DIŞI KALMAK İÇİN DİLEKÇE VERECEĞİNİ DÜŞÜNÜYORUM’
Öztürk, bilhassa İstanbul seçimlerinden sonra vilayet ilçe seçim heyetlerinde belirlenecek yargıçların bu düzenleme ile kura dışı kalmak için dilekçe vereceğini düşündüğünü kaydederek, “Bu düzenleme kuraya katılacak yargıçlar üzerinde baskı yaratır. Yargıçlar kuraya katılmamaları için zorlanabilir, üzerlerinde baskı kurulabilir. Ya da ‘başıma bir şey gelir’ diyerek kendileri de çekilebilir. Bu da risk oluşturur ve seçime müdahale manasına gelebilir” dedi.
HDP: SEÇİM ŞURALARINDA KIDEMLİ HÂKİM İSTEMİYORLAR
İktidarın bu değişikliğe gereksinim duymasını, “Seçim heyetlerinde kıdemli hâkim istemiyorlar” diye açıklayan HDP Yüksek Seçim Şurası Temsilcisi Mehmet Rüştü Tiryaki de, düzenlemenin iktidar lehine olduğunu savundu. Tiryaki, “Kıdemli yargıçları denetim altına almak yahut üzerlerinde baskı kurmak zordur. Bunun yerine tesir altına alabileceklerini düşündükleri bireyleri bu durumlarda görevlendirmek istiyor olabilirler ya da yeni vazifeye başlayan kimi yargıçları de bu konumda görevlendirmek istiyor olabilirler. Lakin yaptıkları düzenlemenin, seçim güvenliğine, seçimin objektifliğine, hiçbir hukuk prensibine katkısı olmayacak” tabirlerine yer verdi.
‘İYİ NİYETLİ, OBJEKTİFLİĞİ SAĞLAYACAK BİR DÜZENLEME DEĞİL’
Kanun teklifinde yer alan il-ilçe seçim konseylerine ait düzenlemenin seçim güvenliğine müdahale manasına geldiğini söyleyen Tiryaki, şunları söyledi:
“HSK üyeliği seçimlerinde, Yargıtay üyeleri içerisindeki vazife dağılımında, Anayasa Mahkemesi üyeliği seçimlerinde kura çekimi oluyor mu? Hayır. Yargıçların kura ile belirlenmesi hiçbir alanda yok lakin bu düzenlemeyle kura getiriliyor. Bu düzenlemenin iyi niyetli, objektifliği sağlayacak bir düzenleme olmadığı çok açık. Birebir vakitte birinci sınıf yargıçlar ortasında kuraya katılmak istemeyen yargıçların yazılı dilekçe ile çekilme hakları da var. Bu unsur yargıçlar üzerinde baskı kurulabileceği manasına da geliyor. Tartışmasız bir halde seçime müdahale manasına da geliyor.”
‘HAKİMLERİN HAKLARI ELLERİNDEN ALINACAK’
Yeni düzenlemeyle Ocak 2022’de vilayet ve ilçe seçim şuralarında görevlendirilen yargıçların de kazanılmış haklarının elinden alınacağına dikkat çeken Tiryaki, “Bu yargıçlar Ocak 2024’e kadar misyon yapacak yargıçlar. Artık yeni düzenleme ile 2024’e kadar vazife yapacak yargıçların hepsi misyondan alınacak ve önümüzdeki seçimlere yeni yargıçlar belirlensin istiyorlar. Ocak 2022’de vazife yerleri belirlenen yargıçların mevcut maddeyle kazanmış oldukları haklarını da ellerinden alacaklar” diye konuştu.
Gazete Duvar
