Akademisyen ve müellif Soli Özel, ABD’de resmen başlayan Joe Biden devrini, bu yeni periyodun Türkiye-ABD alakalarına yansımasını, Donald Trump’ın gidişinin dünyadaki sağ-otoriter idarelere nasıl tesir edeceğini tekrar tv’de Ayşegül Doğan’a kıymetlendirdi. Özel, Trump’ın gidişiyle sağcı ve popülist önderlerin onun maddi ve manevi dayanağından yoksun kalacağına, lakin Trump gitti diye başkalarının gerileyeceğini zannetmenin yanılgı olacağına dikkat çekti.
‘HOŞGÖRÜSÜNDEN PUTİN VE ERDOĞAN YOKSUN KALACAK’
Özel, şöyle konuştu: “Ancak, şurası kesinlikle ki, Trump’ın sağladığı muhafazadan, verdiği maddi ve manevi dayanaktan, örneğin Macaristan Başbakanı Orban yoksun kalacak, Polonya’dakiler yoksun kalacaklar, onun gösterdiği müsamahadan Putin, Erdoğan, Duterte ve Bolsonaro üzere siyasetçiler yoksun kalacaklar. Lakin bu onların kendi ülkelerindeki dinamiklerin aleyhlerine dönmesine yol açar mı, o kadarını şimdiden söyleyemiyorum ben kendi hesabıma.”
Özel’e nazaran Biden periyodunun Türkiye-ABD ilgilerine muhtemel yansımasında temel belirleyen Rusya’dan alınan S-400 problemi olacak, fakat tek öge bu da değil: “Büyük ölçüde Türkiye’nin NATO içinde daha uyumlu olması istenecektir. S-400 problemi, gerek Kongre’nin iradesi olarak gerek bugünkü yeni başlayan Biden idaresinin önemsediği bir sorun olarak, Türkiye-ABD bağlarında birinci belirleyici olacaktır. S-400 sıkıntısından kaçış yok üzere gözüküyor. Kongre ‘bunlar Türkiye topraklarından dışarı çıkarılacak’ diyor. Çıkarılmadan bir tahlil bulunabilir mi, bence yeni idareyle olan ilgideki asıl soru bu olacak. Şayet ‘biz ikinci paketin de müzakerelerini yapıyoruz’ derseniz, aşikâr ki, bu bir yerden kırılacak.
Bundan bir buçuk ay sonra New York’ta Halk Bank Davası başlayacak. Sonradan öğrendiğimize nazaran Trump pek çok defa müdahale ederek, bu davanın durdurulmasına muvaffak olmuş, Bidengillerin Halkbank Davası’nın kendi oluruna bırakılmaması için rastgele bir teşebbüste bulunacağını sanmıyorum.
Türkiye açısından Amerikalıların PYD ile olan bağlantısı kıymetli. Bir de Ulusal Güvenlik Kurulu’na Türkiye’nin ‘istenmeyen adam’ ilan ettiği Brett McGurk’ün atanmış olması bağlara Suriye konusunda baştan bir gerginlik ögesi olarak eklenecektir. Türkiye’nin Fethullah Gülen’in iadesi talebi var, bunda rastgele bir aralık kaydedilemiyor. Bütün bunlar oldukları yerde duruyorlar. Bunları aşabilmek için her iki tarafın da yeni bir lisan bulması gerekecek. Türkiye’nin işini zorlaştıran bir faktör de Kongre’de çabucak hemen hiçbir müttefikinin kalmamış oluşu.”
‘ABD’NİN ORTADOĞU’DA TEK SORUNU KALDI, O DA İRAN’
Biden devrinde ABD’nin Suriye özelinde Ortadoğu siyaseti nasıl bir seyir izleyecek? Özel’in bu soruya karşılığı, ABD’nin geçmişte olduğu üzere Ortadoğu’ya güç harcamayacağı istikametinde: “ABD tutup da Ortadoğu’ya geçmişte olduğu kadar ilgi göstereceğini, güç harcayacağını, kaynak harcayacağını sanmıyorum. ‘PYD’ye şu oldu, Suriye’de şöyle bir gelişme oldu’ vs. bunların ABD açısından öncelikli bahisler olmayacağını düşünüyorum, bütün beyanlar da bu istikamette. 2003’te değiliz. ABD açısından Ortadoğu’yu dönüştürmek değil, ‘bir an evvel pılımızı pırtımızı toplayıp Ortadoğu’dan çekip gitsen ne kadar hoş olur’ denilen bir devirdeyiz. Bir tek sorunları kaldı, o da İran.” (HABER MERKEZİ)
Gazete Duvar
