DİYARBAKIR – Rengarenk Umutlar Derneği Suriçi’nde 2010-2020 yılları aralığını kapsayan periyotta Suriçi’nde gerçekleşen dönüşümün çocukların oyun alanlarını nasıl dönüştürdüğünü araştırmak için izleme çalışması yürüttü.
Bu çalışma kapsamında 115 çocukla anket, 25 ebeveynle mülakat, 5 muhtar ve 1 muhtar azasıyla görüşmeler gerçekleştirildi.
Raporda, “İzleme çalışmasında elde edilen datalara nazaran Sur Belediyesi’nin stratejik planları incelendiğinde, planların oluşturma etabında çocuk iştirakinin önemsenmediği ve çocukların başta oyun alanları olmak üzere toplumsal, kültürel ve sanatsal aktivitelere –özellikle Kayyım Belediyeciliğinde- yer vermediği ortaya çıkmıştır. Bu sonuç saha araştırmasında elde ettiğimiz bulgularla da desteklenmiştir” sözüne yer verildi.
Rapora nazaran Suriçi bölgesi geniş bir alana sahip olmasına karşın bölgenin tamamında yalnızca altı parkın olduğu ve bu parklardan yalnızca üçünün kullanılabilir durumda olduğu tespit edildi.

ÇOCUKLAR HAK İHLALİNE UĞRADI

Raporda, 2015-2016 yıllarında Kürt nüfusun yoğunluklu olduğu kent merkezlerinde silahlı çatışmaların yaşandığına ve bu çatışmaların yaşandığı merkezlerden birinin de Diyarbakır’ın merkez Sur ilçesi olduğu hatırlatıldı.
Raporda, “Çatışmalardan Sur sakinlerinin tamamı olumsuz etkilenmiştir. Lakin çocuklar, yaşları itibariyle yaşananları manalandırmakta zorlandıkları için en ağır etkilenen toplumsal küme olmuştur. Çatışma sebebiyle çocuklar hayat hakları dâhil olmak üzere, birçok hak ihlaline maruz kalmıştır. Çatışma sürecinde ve sonrasında tahrip edilen ömür alanları, okulları, vaktinin değerli bir kısmını geçirdikleri ve klasik oyun alanları olan sokaklar ve aslında çok sonlu olan oyun parkları ziyan görmüştür” denildi.

Ayrıyeten çatışmaların akabinde Suriçi’nde yaşayan çocukların ömür şartlarının iyileştirilmesi ve gelişimine katkı sağlayan oyun alanlarının güçlendirilmesi, çocukların gelişim hakkı kapsamında yetkililer ve yetişkinler tarafından yerine getirilmesi gereken misyonların yerine getirilmediği tespiti yapıldı.

ÇOCUKLARDA ÇATIŞMA TRAVMASI

Yetkililerin, çatışmalı ortama maruz kalan ve o bölgede yaşamaya devam eden çocuklar için, travmatik süreçleri iyileştirici tesiri bilinen inançlı oyun alanlarını oluşturmaları, kültür ve sanat faaliyetlerini arttırmaları beklendiğini belirten raporda, şu sözler yer aldı:
“Çocuklar, oyun alanlarının yetersiz sayıda olması, güvenlikli olmaması ve bakımsız olması üzere nedenlerle oyun parklarında çok fazla vakit geçirmemektedirler. Parklarda vakit geçiren çocuklar ise pek çok risk ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Suriçi bölgesinin 7 mahallesinde yaptığımız izleme çalışmasında çocukların oyun alanlarının niteliklerine dair acil olarak geliştirilmesi ve iyileştirilmesi gerekmektedir.
Çocuklar, oyun oynamak maksadıyla alternatif olarak kullandıkları sokaklarda ise mahalle sakinleri tarafından azarlanmaktadırlar. Çocuklar hem konutta hem de dışarıda/sokakta oyun oynayabilecekleri alanlarının yetişkinler tarafından sonlandırılması, çocukları harabe yapıları kullanmaya mecbur bırakmaktadır. Yürütülen saha çalışmasında sıkça dillendirilen harabe yapılarda gerçekleştiği belirtilen olaylar, yalnızca çocukları değil tüm mahalle sakinlerini kaygılandırmaktadır. 2015-2016 yılları ortasında gerçekleşen silahlı çatışmalar sonrasında artan metruk/harabe yapıların düzenlenmesi, denetlenmesi ve güvenliğinin sağlanması aciliyet arz etmektedir.”

ÇATIŞMANIN TESİRLERİ DEVAM EDİYOR

Rapora nazaran bölgede yaşanan silahlı çatışmaların olumsuz tesirleri, çocuklar açısından hala varlığını sürdürüyor.
“Çatışma devirlerinde yaşanan tanıklıklar ve sonrasında zırhlı araçların neden olduğu, pek çok çocuğun ömrünü kaybetmesiyle sonuçlanan ihlaller yaşanmıştır” denilen raporda, şu tespitler yer aldı: “Aynı vakitte güvenlik güçlerinden kaynaklı yaşanan çocuk hak ihlallerinin cezasızlıkla sonuçlanması da mahalle sakinlerini huzursuz etmektedir. Suriçi’de kamusal alanda çok fazla bulunan silahlı ve zırhlı araçların varlığı güvenlik hissinden çok bir tehlike algısına dönüşmektedir. Bu nedenle silahlı ve zırhlı araçların alandan çekilmesi gerekmektedir.

AYRIMCILIK YAPILIYOR

Rapora nazaran çocukların yaşadıkları ayrımcılıklar nedeniyle oyun alanlarını kullanamamaları üzere durumlar da kelam konusu ve bu ayrımcılıkların cinsiyete, engelliliğe ve etnik kökene nazaran çeşitlendirildiği belirtildi.
Kız çocuklarının aileleri tarafından sokağın inançlı olmadığı öne sürülerek oğlan çocuklarına kıyasla daha az sokağı kullandıkları görüldü. Engelli çocuklar ise, sokağın erişilebilir olmaması ve kendilerine hitap edecek oyun alanlarının olmaması nedeniyle bir yetişkinin refakati olmaksızın sokağa çıkamıyor. Suriye’den gelen göçmen çocuklar ise, parklarda başka çocuklar tarafından ayrımcılığa maruz kalabiliyor…”
Raporda kelam konusu ayrımcılığın nedeni için, “Bu ayrımcılık cinslerine dair birincil sorumluluk devlete aittir ve devletin eksik siyasetlerinin birer sonucudur” denildi.

ÇOCUKLARIN OYUN HAKLARI İÇİN

Rapor, sorumlu kurumları ve ebeveynleri de sorumluluklarını yerine getirmeleri konusunda davette bulundu: “Yerel İdarelerin kent planlamalarındaki rolü nedeniyle, çocuk hakları bağlamında ödev ve sorumlulukları hayli fazladır. Oyun hakkı ise, yetişkinler ve yükümlülük sahipleri tarafından en görmezden gelinen haklardan biridir. Valiliğin bu bağlamda sivil toplum örgütleri ile iş birliği yapması epey kıymetlidir. Medyanın çocukların oyun hakkını daha fazla gündemine alması ve bu mevzuda hak temelli bir farkındalığın oluşturulması, toplumsal algıyı belirlemek ile ilgili tesiri düşünüldüğünde kıymetli bir sorumluluktur. Bu nedenle medyanın da çocukların oyun hakkı ile ilgili içerik üretmesi ve hak temelli bir lisan kullanması epey elzemdir.
Diyarbakır’da yer alan sivil toplum örgütlerinin, sendikaların, meslek odalarının ve bağımsız araştırmacıların, çocukların oyun hakkını gündemlerine alması, çocukların hayatlarında en kıymetli haklardan biri olan oyun hakkına yönelik eşitsizliklere ve hak kayıplarına dair kamu otoritelerine sorumluluklarını hatırlatmak için baskı yaratması hayli değerlidir.”

Gazete Duvar