Afganistan’da idaresi ele geçiren Taliban’ın Bayan Bakanlığı’nın yerine kurduğu ‘Faziletin Teşviki ve Ahlaksızlığın Önlenmesi Bakanlığı’nın nasıl işleyeceğinin detayları netleşiyor. Taliban’ın 1990’lardaki idaresinde şeriat kurallarının çok katı ve çok bir yorumunu uygulamak için kullandığı bakanlığın yine oluşturulması kaygı yaratırken, bakanlığın Kandahar’daki yetkilisi Mevlevi Muhammed Şebani The Observer gazetesiyle söyleşisinde planlarını anlattı.
Şebani’nin anlatımına nazaran bakanlığın çalışanları Taliban’ın polis gücüne büsbütün entegre edilecek; mescitler ve medreselerle ilişkili olacak. Şebani, ahlak polisinin nasıl çalışacağına dair bir ‘el kitabı’ndan da detaylar verdi. 1990’lardan farklı olarak bu kere yazılı kuralları olduğunu belirten Şebani, çalışanlarının ‘şiddet değil iknaya’ odaklanacağını savundu. Bununla birlikte, The Observer’la paylaştığı, bir akıllı telefon büyüklüğündeki kitapçıktaki kuralların ‘ahlak yasaları’na ısrarla baş tutanlara şiddet uygulanmasına müsaade verilmesi dikkat çekti.
Gazetenin transferine nazaran, kitapçıkta kuralları ihlal eden şahıslar için çok basamaklı cezalar öngörülüyor. Birinci süreç davranışların değiştirilmesi gayeli ‘eğitim’ olarak nitelenirken, sonrasında baskıdan kelam ediliyor. Kitaba nazaran, şayet bu bireyler hâlâ davranışlarını değiştirmezse güç kullanımı bir seçenek olarak sunuluyor. Kitapçıkta, “Eğer kişi devam ederse ve bu durum çok sayıda meseleye yol açarsa, o vakit onu ellerinizle durdurabilirsiniz” tabirleri kullanılıyor.
Şebani, kelam konusu kitapçığın geçtiğimiz sene Taliban’ın ülkenin kırsal bölümlerinde ilerlediği sırada basıldığını söyledi.
Kitapçıkta Taliban’ın 1990’lardaki idaresini hatırlatır formda bayanların konuttan yalnızca yanlarında bir erkek ‘koruyucu’ varken çıkması, dua etmenin mecburî olması, erkeklerin sakal uzunlukları, dedikodu yasağı üzere bahisler hakkında kurallar da yer alıyor. Habere nazaran kitapçıkta, Taliban militanlarının meskene girmelerinin kuralların ihlal edildiği vakitlerde bile yasak olduğu belirtiliyor; “Eğer bir konuttan müzik, televizyon, stereo sistemi sesi geliyorsa bu önlenmeli lakin bunu yapmak için meskene girmeyin” deniliyor.
Yeni ahlak bakanlığı konusunda Batı medyasına birinci söyleşiyi veren kişi olarak Şebani, “Bazı bireyler bizim aşırılıkçı olduğumuzu düşünüyor lakin biz o denli değiliz” argümanında bulunup “Medya kanalları hakkımızda olumsuz şeyler yayımlıyor, lütfen bu gerçekliği dünyaya yayın” dedi.
Taliban yetkilisi, Kandahar’ın kırsalında kurdukları sistemi de anlattı. Buna nazaran vilayetin 18 bölgesinin her birinde ahlak kurulundan beş kişi bulunuyor; bu şahıslar bölgedeki beş ana denetim noktasının beşinde de vazife yapıyor. Kent merkezinde ise her 15 bölgede birer ‘ahlak polisi’ bulunuyor. Şebani, “İnsanların ne yaptıklarını izliyorlar ve şayet yasadışı şeyler yapıyorlarsa, bu halde haberimiz oluyor” dedi.
Lokal halka da kendilerini ihbar etmeleri için teşvikte bulunacaklarını açıklayan Şebani, ahlak polisi çalışanlarının numaralarını toplumsal medyada paylaştıklarını belirtti.
Taliban’ın 1996-2001 ortasındaki idaresinde ahlak bakanlığının çalışanları mescitlerde erkekleri kırbaçla dua etmeye zorlamak, sakal uzunluğu denetimi yapmak, radyo ve televizyonları yok etmek, çalışmaya çalışan, yanlarında erkek bir aile üyesi olmadan sokağa çıkan yahut sokakta yüzleri görünen bayanlara recme varan ağır cezalar vermek üzere uygulamalarla nam salmıştı. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
