David Litt*

Göründüğü kadarıyla Joe Biden o kadar çok kazandı ki, artık kazanmaktan bıktı. Bu, Donald Trump’a karşı kazandığı zaferi resmileştiren (ya da daha doğrusu tekrar resmileştiren) Seçici Şurası oylamasının akabinde pazartesi gecesi yaptığı konuşmasının en değerli noktasıydı. Uydurma düzenbazlık savları ve anlamsız davalardan sonra yarış sona erdi. Halkın iradesini bilakis çevirme teşebbüsü de başarısız olacak.

Seçilmiş lider (Biden) bilhassa de Trump’ın seçimlere yönelik taarruzları karşısında susmayı reddeden -hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler arasından- mert seçim yetkilileri seçmişti. “Bu kamu görevlilerine minnet borçluyuz, demokrasimiz onlar sayesinde ayakta kaldı” dedi. İsim vermese de, Trump yanlısı komplo teorilerini açık biçimde çürüten Georgia Eyalet Sekreteri Brad Raffensperger üzere muhafazakârlardan ya da liderin davranışlarının şiddeti körüklediğini lisana getiren ve o günden beridir mevt tehditleri alan, oylama sisteminin uygulama yöneticisi Gabriel Sterling’den bahsettiğini varsayabiliriz.

GERÇEKLİKTEN KOPAN MUHAFAZAKÂRLAR

Seçilmiş lider, retorik bir problem olarak, Trump’ın seçimleri geçersiz kılma teşebbüsüne karşı çıkan Cumhuriyetçilerin gösterdiği hamaseti övmekte haklıydı. Ayrıyeten demokrasi için bir zafer ilan etmekte de haklıydı. Ülke için elinden geleni yapmak onun işi.

Ne var ki sıkıntı cumhuriyetin uzun vadede hayatta kalması olduğunda, sonuç kesin olmaktan epey uzak. Bunun nedeni, Trump’a karşı en yiğit ve vatansever biçimde direnen Cumhuriyetçi yetkililerin bile hâlâ bunu anlamıyor olması. Amerikan tecrübesi için en büyük tehdit (Beyaz Saray’da/ç.n.) kapıdan çıkan diktatör özentisi bir adam eğil. Hem yönetmeye hem de temsil etmeye devam ettiği siyasi partinin kendisi.

Sorun, Cumhuriyetçi yapının gerçekliğin kendisiyle olan ilgisiyle başlıyor. En azından 1980’lerden bu yana, ana akım muhafazakârlar sağlam delillerle desteklenmeyen teorileri benimsediler. (Mesela, zenginler için, vergi kesintilerini kendilerinin ödemesi konusunda ikna edici bir tartışma yürütmek zordur.) Ancak son yıllarda, Cumhuriyetçiler, Reagan’ın partisi olmaktan çok Mitch McConnell’ın partisi haline geldikçe, Cumhuriyetçi Parti yaşanan gerçekleri eğip bükmekten, onları büsbütün reddetmeye geçiş yaptı.

Bugün, dik bir duruşa sahip ve istekli bir Cumhuriyetçi siyasetçi olmak için, ya ‘iklim krizi gerçek değildir’, ‘silah güvenliği kanunları şiddeti azaltmaz’, ‘maskeler Covid-19’un yayılmasını azaltmaz’ üzere büsbütün temelsiz ya da kanıtlanabilir bir gerçeğe dayanmayan birtakım temel inançları benimsemek gerekir. Pek çok gözlemci açısından, bozuk oy kullanma makineleri ya da gece yarısı ‘oy pusulalarının çöpe atılması’ hakkında bir komplo teorisini benimsemek, gerçeklikten bir kopuşun göstergesidir. Yeniden de, Cumhuriyetçi seçkinlerin büyük kısmı için bu bir sorun değil. Uzun vakit evvel gerçeklikten koptular.

CUMHURİYETÇİLERİN GAYESİ DEMOKRASİ DEĞİL, DİKTATÖRLÜK

Cumhuriyetçi yapı, kazanmalarına yardımcı olması halinde gözlerine kestirdikleri seçmenlerin haklarını elinden almaya da giderek daha istekli hale geldi. 2008 ve 2016 yılları ortasında, Amerika, seçmen nüfusunun yüzde 10’unu kaybederken, bütçe kesintileri en çok ziyanı azınlık toplumlarına verdi. Giderek daha da genişleyen seçmen tasfiyeleri, milyonlarca kayıtlı seçmeni kırmızı (Cumhuriyetçi/ç.n.) eyaletlerde seçimlerden uzaklaştırdı. Florida’da, Cumhuriyetçi eyalet meclisi, Floridalıların ezici bir çoğunluğunun eski hatalıların sivil haklarını geri kazanması istikametinde oy kullandığı 2018 oylamasına karşın, eski hatalıların oy kullanma hakkını elinden almak için tasarlanan yeni bir maddeyi yürürlüğe koydu.

Bu örnekler, sırf Trump’ın değil, Cumhuriyetçi siyasetçilerin da son yıllarda yürüttüğü oy kullanma savaşının asıl yüzünü az çok gösteriyor. Liderin seçimleri çalmaya dönük çılgınca teşebbüsü ise Amerikan tarihinde bir birinci. Bununla birlikte, bir anda ortaya çıkmadı. Trump, parti yapısının hükümran görüşünü -yani, çok sayıda oyu teknik detaylarla ıskarta etmek, muhafazakâr yargıçların ideolojilerini ülkeden daha fazla önemsemesini ummak ya da var olmayan sahtekârlıklarla ilgili kaygıları körüklemek de dahil olmak üzere, seçimleri mümkün olan her formda kazanmanın kabul edilebilir olduğu fikrini- özümsemişti ve Trump bu yaklaşımı mantıksal sonucuna taşıdı.

Tahminen de bu yüzden, bu kadar çok seçilmiş Cumhuriyetçi yetkili, Trump’ın demokratik sürecimizi amaç alan dayanaksız akınlarını 2020’nin birinci oylaması yapılmadan çok daha evvel desteklemişti. Demokrasiyi farklı bir hükümet biçimiyle değiştirmeye dair açık davetler nispeten az kalmaya devam ediyor. Buna rağmen, iktidarın mümkün olan her yolu kullanması ve cumhuriyetimizin kollayıcı çitlerinin göz gerisi edilmesi ya da sökülüp atılması gerektiği fikri, Cumhuriyetçi ana akıma büsbütün sirayet etmiştir. Bu nedenle, Senato’daki Cumhuriyetçiler, Trump’ın azil davası esnasında şahit çağırmayı reddettiler.

BİR DÖNÜM NOKTASINDAYIZ

Var olan bu durum -demokrasiyi tam manasıyla reddetmeksizin ona saldıran bir Cumhuriyetçi Parti- sürdürülemez. Uzun vadede, ya yönetilenlerin isteğine inanan iki partimiz olacak ya da yeni ve daha otokratik bir idare biçimine sahip olacağız. Birebir anda ikisine birden sahip olamayız. Fakat Trump’a karşı çıkan cüretkâr Cumhuriyetçilerin büyük kısmı onun bir neden değil, bir belirti olduğunu şimdi fark edemediler. Brad Raffensperger, her ikisi de seçim sonuçlarını savunduğu için kendisinin vazifeden alınması istikametinde davette bulunmasına rağmen, eyaletin 5 Ocak’taki ikinci tıp seçimlerinde Georgia’nın Cumhuriyetçi senatörleri Kelly Loeffler ve David Perdue’yü desteklediğini açıkladı. Seçimlerle ilgili yanlış bilgi yayılmasının şiddete neden olabileceği konusunda ikazda bulunan Georgialı yetkili Gabriel Sterling de onunla hemfikirdi ve “Senatör Perdue ve Senatör Loeffler için üzgünüm” dedi. “Bahçemde onların seçim afişlerinden biri duruyor.”

Sadece bir avuç Cumhuriyetçinin bir lidere muhalefet etmesi ve sergilediği düşük çıtaya karşı çıkması övgüye kıymet. Tekrar de bu kadarı kâfi değil. Amerikan tecrübesini övgüye kıymet bir biçimde Trump’tan koruyanlar, Amerika’nın Mcconnell periyoduna ilişkin Cumhuriyetçi Parti’den kurtulmasına da yardım etmeli. Bu, Cumhuriyetçilerin vergiler, düzenlemeler, silahlar ya da partileri ayrıştıran birtakım diğer problemler hakkındaki kanılarını değiştirmeleri gerektiği manasına gelmiyor. Bununla birlikte, anlaşmazlıklarımızı çözmenin en iyi yolunun demokrasi olduğunu ve demokrasiye inanmayanların başka duruşlarını ne kadar desteklesek de oylarımızı hak etmediğini kabul etmek zorundalar.

Emekli olan kongre üyesi Paul Mitchell üzere kimi siyasetçiler, bunun bir karar vakti olduğunu anladılar ve ulusumuzun en temel ülkülerine saldırması sebebiyle Cumhuriyetçi Parti’yi açıkça terk ettiler. Lakin gerçek manada vatansever olan Amerikalıların büyük kısmı, her ikisine de sahip çıkabileceklerine inanıyor. Hâlâ, bir siyasetçinin otoriterliğe verdiği takviyesi, ülkenin varlığını sürdürmesi noktasında muahedeyi bozan bir öge olmaktan fazla kolay bir karakter özelliği olarak görüyorlar.

Trump, tehlikeli bir kampanya-sonrası kampanyası sırasında, ülkenin en çok gereksinim duyduğunu düşündüğü şeyi işaret etmek için sık sık iki sözden oluşan bir tabir kullandı ve Twitter bildirisinde “BİLGELİK&CESARET” diye ilan etti. İronik bir biçimde haklıydı. Amerikan demokrasisi bu çalkantılı yılı lakin yiğit kişilikler sayesinde atlattı. Ne var ki bu periyotta sadece cüret kâfi olmayacak. Bilgelik sahibi daha fazla bireye gereksinimimiz olacak.

*David Litt, ABD’nin eski lideri Barack Obama’nın eski metin müellifidir ve ‘Obama and Democracy in One Book Or Less’ isimli bir kitap yayınlanmıştır.

Yazının orjinali The Guardian sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)

Gazete Duvar