ANKARA – Türkiye’de kekeme olmak; ötekileştirme, ayrımcılık, akran zorbalığı, iş bulmama, toplumsal hayata katılmakta zahmet üzere bir dizi sorunu da beraberinde getiriyor.

Küçük yaşlardan başlayarak iş hayatına uzanan bu şiddetli süreçte, geçmişlerinde hafızalarından silmek istedikleri berbat anılar bırakan bireyler, geleceğe dönük hayallerini çabaları ve ‘özgürce kekele’ sloganı üzerinden şekillendiriyor.

Bu noktada kekemeliğe dikkat çekmek ve kekemelik konusunda gerçek bilgilerin aktarılmasını sağlamak gayesiyle 22 Ekim, ‘Dünya Kekemelik Günü’ olarak anılıyor.

‘HİÇ İSYAN EDEMEDİM MESELA YA DA HAKKIMI ARAYAMADIM…’

Tuba Aksu, küçük yaşlarda ortaya çıkan, hem eğitim hayatını hem de toplumdaki yerini etkileyen kekemeliği birinci fark ettiğinde ilkokul öğrencisiydi. Arkadaşlarının seri bir halde okuduğu kitabı duraksayarak okuduğu için bir aykırılık olduğunu fark etmiş, sonrasında da kekeme olduğunu öğrenmişti. Yalnızca bu yüzden eğitim hayatı boyunca içine kapanık bir öğrenci olduğunu söyleyen Aksu, o günleri şu sözlerle anlatıyor:
“Eğitim hayatım boyunca her vakit içine kapanık, kurallara uyan bir öğrenci oldum. Hiç isyan edemedim mesela ya da hakkımı sonuna kadar arayamadım. İstediğim soruları soramadım, girmek istediğim fikir savaşlarında daima sessiz kaldım; içimden konuştum. Meğer her şeye karşın isyankâr bir öğrenci olmak isterdim.”

‘NE DEDİĞİMİ KESTİRİM ETMELERİNİ DEĞİL, BENİ DİNLEMELERİNİ İSTİYORUM’

Aksu, kekemeliğinin toplum tarafından kabulünün de zorluklar oluşturduğuna işaret ediyor. “En başta toplumun ne kadar sabırsız olduğunu gördüm” diyen Aksu, “Söylemek istediğim şeyi varsayım edip uygulamaya kalkıyorlar; fakat ben onların ne dediğimi iddia etmelerini değil, beni dinlemelerini istiyorum. Mesela fatura öderken sayıları söyleyemediğimde kâğıt uzatıp ‘sayıları yazabilirsin’ demek yerine ‘sıkıntı yok seni dinleyebilirim’ deseler keşke. Otobüslerde, sessiz bloka takılıp ‘inecek var’ kelamını duraktan çıktıktan sonra dediğimizde sürücünün reaksiyon göstermesi, (otobüste ineceğim durağı söyleyememek) rastgele bir kişi ile telefonda konuşamamak, toplu taşımada telefona karşılık vermemek en büyük sorunlardan” sözlerine yer veriyor.

‘KEKEMELİĞİM HER ŞEYE KARŞIN EĞİTİM HAYATIMI SEKTEYE UĞRATMADI’

Kekemeliğinin her şeye karşın eğitim hayatını sekteye uğratmadığına ve çabayı hiç bırakmadığına da vurgu yapıyor Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisat Kısmı mezunu olan ve doktora eğitimi almak isteyen Aksu. Çalışma hayatına ait de şunları söylüyor:
“Şu an çalışmıyorum; doktora eğitimime devam etmek istiyorum. Çalışmak istesem kekemelik benim için sorun olur mu derseniz, hayır sorun olmaz. Lakin bu soru lisanstan birinci mezun olduğum vakitlerde sorulsaydı; evet derdim. Zira o periyotta kekemeliğime önemli manada hassastım. Lakin artık ‘özgürce kekele’ sloganıyla barıştım durumla.”

‘KARŞI CİNS KEKEME BİRİYLE OLURSAM ÇOCUĞUM DA KEKEME OLUR NİYETİYLE UZAKLAŞIYORDU’

E-ticaret işiyle uğraşan Muharrem Karaman da kekemeliğinden ötürü yaşadığı zorlukları şu formda anlatıyor:
“Ben kekemeliğimi en çok lise periyotlarında hissettim. Kimseyle konuşmuyordum, arkadaş edinmiyordum ve çok içime kapanmıştım. Karşı cinse karşı bir şey hissetsem dahi ondan kaçıyordum, konuşamıyordum. Hayatımı daha kaliteli sürdürebilmek için kekemeliğimi saklama kararı aldım; aslında benim kekemeliğim de kapalı kekemelikti.”

Muharrem Karaman.

Sonraki süreçlerde Kekemeler Derneği’ne ulaştığını ve dernek toplantılarına katıldıkça kendini daha iyi hissettiğini tabir eden Karaman, uğraştığı e-ticaret işiyle de birçok şahısla muhatap olduğunu hiç sorun yaşamadığını söylüyor:
“Genelde, ‘geçer merak etme’, ‘kafana takma, rahat ol’ üzere cümleleri çok duyuyoruz. Aslına bakıldığında moral verilen, olumlu cümleler üzere görünse de bize yalnızca olağan davranılmasını istiyoruz. Mesela bu hususta bilgilendirme eksikliği de çok fazla. Mesela bayanlar, kekeme biriyle birlikte olursa doğacak çocuğun da kekeme olacağı üzere yanlış niyetler var. Bu yüzden uzaklaşıyor karşı cins mesela. Evvelce kekemelik kelam konusu olduğunda çok daha fazla sıkıntıyla karşılaşıyorduk lakin yeni kuşak daha anlayışlı ve farkındalığı yüksek.”

TÜRKİYE’DE 1 MİLYONA YAKIN KEKEME BİREY VAR

Araştırmalar dünya nüfusunun yüzde 1’inin (yaklaşık 7,5 milyon) kekeme olduğunu gösterirken, Türkiye’de bu sayı 820 bin olarak kestirim ediliyor.

Çoklukla çocukluk yaşlarından (2-5 yaş) itibaren başlayıp, bu yaşlarda hakikat bilimsel terapiler alınmadığı takdirde bireyin ileriki yaşları boyunca devam edebilen kekemelik, bilhassa yetişkinlerin gündelik hayatın içerisinde kendilerini tabir etmeleri noktasında birçok sıkıntıyla müsabakalarına neden oluyor.

TÜRKİYE’DE BİRİNCİ VE TEK: ÖZGÜRCE KEKELE

Türkiye’de alanında birinci ve tek olan Kekemeler Derneği, ‘Özgürce Kekele’ sloganıyla dört yıldır faaliyet gösteriyor. Derneğin başkanlığını yürüten Ayhan Çağlayan da kekeleyen bir birey, tıpkı vakitte uzman lisan ve konuşma terapisti. Anadolu Üniversitesi Lisan ve Konuşma Terapisi kısmında doktora eğitimini sürdüren Çağlayan, derneklerinin ve sloganlarının öyküsünü, “Derneğimiz ‘bu ülkede kekemeliği olan bireyler de var’ demek için kuruldu. Sloganımız ‘Özgürce Kekele’. Sloganımızla ‘Ya kekelersem…’ korkusuna karşı geliyor ve sesimizi olabildiğince yüksek çıkarıyoruz. Ülkemizde kekemelik alanında kurulan birinci ve tek derneğiz” cümleleri ile anlatıyor.

Kekemeler Derneği Lideri Ayhan Çağlayan.

‘KEKEMELİĞİ OLAN BİREYLER MÜLAKATLARDA TERCİH EDİLMİYOR!’

Çağlayan, kekemeliğin bireyin hayatındaki yerini ve hayatını nasıl etkilediğini iyi anlamak gerektiğini belirterek, çocukluk çağından itibaren yaşanan aksilikleri şu biçimde tabir ediyor:
“Okul hayatında kelam alma, kelamlı imtihanlar, sunum yapma üzere hususlardaki zorluklar nedeniyle kekemeliği olan bireyler düşük notlar alabiliyor. Bildiğiniz üzere akran zorbalığı son yılların kıymetli hususlarından. İş konusu da sahiden değerli. Kekemeliği olan bireyler mülakatlarda tercih edilmiyor. Patronların de olumsuz tavırları mevcut. İşe alım sonrasında ise tekrar hem patronlar hem de iş arkadaşları tarafından olumsuz reaksiyonlar alınabiliyor. Birey birçok kere duygusal olarak konuşmaktan utanabilir, korkabilir; bilişsel olarak kekelerse rezil olacağını ve insanların ona güleceğini düşünebilir.”

‘KEKEMELİK TÜRKİYE’DE ‘ENGEL’ OLARAK KABUL EDİLMELİ’

Dünya Sıhhat Örgütü tarafından mahzur olarak kabul edilen kekemeliğin Türkiye’de ‘engel’ olarak kabul edilmemesinden kaynaklı sıkıntılara da dikkat çeken Çağlayan,
“Kesin olarak nedeni bilinmemekle birlikte, yüklü olarak nörofizyolojik nedenleri üzerinde durulmaktadır. Genetik faktörlerin de, kekemeliğe yatkınlık üzerinde kıymetli bir rol oynadığına dair ispatlar var. Yani, bir bireyin kekemeliğinin olması için fizyolojik olarak altyapısının olması gerekmektedir. Kekemelik görülme sıklığı erkeklerde bayanların 4 katı kadardır. Kekemelik, bireyin özel, toplumsal, akademik ve iş hayatını önemli derecede etkilemektedir. Tüm bu nedenlerle, biz de Amerika ve Avrupa ülkelerinde olduğu üzere ülkemizde de pürüz olarak kabul edilmesini istiyoruz” diyor.

Gazete Duvar