Dünyanın en büyük gübre firmalarından birinin sahibi, Ukrayna işgalinin, besin fiyatlarında ve tedarikinde şok dalgaları yaratabileceğini öngördü. Yara International isimli şirket 60 ülkede operasyonlarını yürütüyor ve hammadde muhtaçlığının birçoklarını Rusya’dan karşılıyor.
Artan gaz fiyatları ile maliyetlerin çok daha fazla yükselebileceğini söyleyen şirketin sahibi Svein Tore Holsether, savaşla oluşan durumu, “felaket üzerinde felaket” olarak tanımlıyor. BBC’ye konuşan Holsether, “Her şey saat başı değişiyor” diyerek durumu anlatıyor. Rusya ve Ukrayna, tarım ve besinde en büyük üreticiler ortasında.
Bunun yanında Rusya, ekinlerin gelişiminde kullanılan fosfat ve potas üzere besleyicilerin de en büyük üreticilerinden biri. Svein Tore Holsether, dünya nüfusunun yarısına bu gübreler sayesinde besin ulaştığını söylüyor: “Benim için bahis, bir global besin krizi olup olmayacağına ait değil. Benim için mevzu, krizin ne kadar büyük olacağı ile ilgili.”
Yara’nın Kiev’deki ofisi bir füzenin yıkımından ucuz kurtuldu, 11 çalışan yara almadan bu kör bombardımandan çıktı. Norveç merkezli şirket, Rusya’ya uygulanan yaptırımlardan direkt olarak etkilenmiyor ancak tesirleri ile başa çıkmak zorunda. Holsether BBC’ye röportaj vermeden saatler evvel, Kremlin, ülkedeki üreticilere gübre ihracatının durdurulması daveti yaptı.
Norveçli iş insanı, Avrupa çapında besin üretiminde kullanılan gübrenin yüzde 25’inin Rusya’dan geldiği bilgisini de paylaşıyor: “Şu anda farklı kaynaklar bulmak için elimizden geleni yapıyoruz lakin vakit ezası bu seçenekleri de sınırlıyor.”
Analistler, mevcut durumda çiftçiler için maliyetlerin artacağını ve bunun da besin fiyatlarına yansıyacağını ön görüyor. Göz önüne alınması gereken tek faktör de besleyiciler değil üstelik. Anahtar değerdeki azot gübresi üretiminde kullanılacak amonyak imalinde büyük ölçülerde doğal gaz kullanılıyor. Yara, Avrupa’daki tesislerinde kullanılmak üzere çok büyük bir ölçüde Rusya gazına gereksinim duyuyor.
Geçen yıl yaptırımlar, tedarik zincirindeki artan fiyatlar ve hava olayları nedeniyle gübre fiyatları üst taraflı zıplamış bu da besin fiyatlarına yansımıştı. Şirket, mevcut durumda günlük değerlendirmelerle hareket ettiklerini ve muhtemel tesis kapamaların da gündemde olduğunu açıklıyor. Yara’nın işvereni, üzerlerindeki üretim sorumluluğunun farkında olduklarını lakin uzun vadede, “Rusya’ya olan bağlılığın” azaltılması gerektiğini savunuyor. (BBC Türkçe)
Gazete Duvar
