Memleketler arası Af Örgütü tarafından hazırlanan ve sonucu perşembe günü açıklanan bir raporda, Çin’in Şincan’daki Müslüman azınlığa uyguladığı sistematik şiddete dikkat çekilerek, Uygurların, Kazakların ve çoğunluğu Müslüman başka etnik azınlıkların, ‘devlet eliyle yürütülen ve insanlığa karşı kabahatler kapsamına giren sistematik toplu göz altılara, azaba ve zulme maruz bırakıldığı’ belirtildi.
160 sayfalık raporda yüz binlerce Uygur ve öteki Müslüman etnik kümelerin son yıllarda kamplarda tutuldukları ve buralarda azaba maruz bırakıldıkları belirtilerek, kelam konusu kampların kapatılması talep edildi. Raporda, memleketler arası topluma da davet yapılarak, Çin’in ‘insanlığa karşı işlediği kabahatlere son vermesi’ istendi. Rapor hazırlanırken geçmişte kamplarda tutulan 50’den fazla kişi ile görüşüldü. Eski tutuklular, Çinli yetkililerin insanları lisan, dini inanç ve kültürlerinden nasıl vazgeçmeye zorladıklarını anlattılar.
AZAP SAVLARI
Uzmanlara bilgi veren eski tutuklular, yurt dışındaki bir bireyle bağlantı kurmak üzere Çin’de büsbütün yasal olan aksiyonlar münasebet gösterilerek tutuklanıp kamplara yerleştirildiklerini ileri sürdüler. Rapor için görüşlerine başvurulan bireylerin tamamı kamplarda azap gördüklerini yahut öbür bir formda istismar edildiklerini, hareket özgürlüklerinin önemli formda kısıtlandığını söz etti
Milletlerarası Af Örgütü’nün aktardığına nazaran uzmanların görüştüğü, kamplardan hayatta kalan şahısların birçoğu evvel polis merkezlerinde sorgulandı ve kampa gönderilmeden evvel biyometrik ve tıbbi bilgileri kaydedildi. Bu şahısların çoğunlukla ‘kaplan sandalye’ ismi verilen, bedenlerini acı verici konumlarda tutan, demir ayakların ve kelepçelerin bağlı olduğu çelik sandalyelerde sorgulandığı kaydedildi. Polis merkezlerinde dayak, uykudan mahrum bırakma ve çok kalabalığın yaygın olduğunu belirten örgüt, alıkonulan şahısların sorgu ve sevk sırasında başlarına başlık geçirildiğini ve zincirlendiklerini söylediğini bildirdi.
‘KÜLTÜREL KİMLİKLERİ TEHDİT ALTINDA’
Pekin ise uzun müddettir lisana getirilen suçlamaları reddediyor ve uygulamalarını aşırılık yanlısı bireylere yönelik eğitim ve çalışma programları olarak savunuyor. İnsanlığa karşı işlenen cürümler ve öbür önemli insan hakları ihlallerinin azınlıkların dini- kültürel kimliklerinin silinmesine yol açabileceğini vurgulayan Milletlerarası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, “Çinli yetkililer Şincan Uygur Özerk Bölgesi’nde akıl almaz boyutlarda bir distopik yer kurdu. Uygurlar, Kazaklar ve başka Müslüman azınlıklar, dini ve kültürel kimliklerini yok etmekle tehdit eden insanlığa karşı hatalar ve başka önemli insan hakları ihlalleriyle karşı karşıya” dedi. Callamard, memleketler arası toplumun, Çin’in insan hakları ihlallerine son vermesi için sesini yükseltmesi ve ortak hareket etmesi gerektiğini vurguladı.
Af Örgütü raporunda ayrıyeten 2017 yılının başından bu yana yüz binlerce, hatta bir milyondan fazla etnik azınlık mensubunun Sincan’daki kamplara alındığı, yüz binlerce insanın da hapishanelerde tutulduğu bilgisine yer verildi. Ayrıyeten milyonlarca insanın sistematik olarak izlendiği bilgisi de paylaşıldı. Çin’deki bu uygulamalar hakkında konuşan herkesin tehdit edildiği, gözaltına alındığı yahut istismara maruz bırakıldığı belirtilen raporda, yüz binlerce mahkumun akıbetinin ise meçhul olduğuna vurgu yapıldı. (Kaynak: DW Türkçe)
Gazete Duvar
