Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, denizlerde azalan balık popülasyonuna dikkat çekmek için bir rapor hazırladı. Raporda 1967’den günümüze uzanan skalada çeşitli balık çeşitlerinin yüzde 99’a varan azalmayla yok olma eşiğinde olduğunu ortaya koydu. Ziraat Mühendisleri Odası azalan balık popülasyonunu tetikleyen ögelerin, denizlerdeki kirlilik, su eserleri stoklarının çok tüketilmesi ve av yasaklarına uyulmamasına bağlıyor.
Raporda deniz ekosisteminin kirlilik, yetersiz muhafaza tedbirleri, planlama, denetim, kontrol ve idare eksikliklerinden ötürü ‘yoğun bakım’ alınması davetinde bulunuluyor.
‘DENİZLER EKOSİSTEMİ TEMEL ALAN ANLAYIŞLA YÖNETİLMİYOR’
Rapora nazaran, önümüzdeki yıllarda denizlerde balık ve balıkçılık randımanında düşüşler yaşanması bekleniyor. Denizlerin ve balıkçılığın, deniz ekosisteminin sıhhati ve sürdürülebilirliğini temel alan bir anlayışla yönetilmediğine dikkat çekilen raporda; her geçen gün maliyetleri artan balıkçılık dalının ek yükler ile karşılaşacağı, balık fiyatlarında yaşanan artışların devam edeceği ön görülürken, balığın lüks tüketim unsuruna dönüşme ihtimaline işaret edildi.
Denizlerde ve iç sularda yaşayan canlıların biyolojik özelliklerini, vakte ve yere bağlı dağılımları ile ölçülerine dair sağlıklı bilgiler olmadan balıkçılık siyasetlerinin geliştirilemeyeceğine dikkat kesilen raporda; “Stoklarımızı, av filomuzu ve yetişmiş eğitimli insan kaynağımızı yanlışsız yönetebiliyor muyuz? Denizlerimizi ve onlara akan akarsularımızı kirleten kaynaklara ‘İleri Arıtma’ zaruriliği ve arıtılmadan yahut yarı arıtılarak ‘Derin Deniz Deşarjını’ durduracak irade neden gösterilmiyor?” soruları soruldu.
‘BALIK CİNSLERİ YOK OLDU’
Denizlerdeki 54 ticari stokun (omurgalı ve omurgasız türler) yüzde 85’inin çok avlanmış durumda olduğu belirtilen raporda; Marmara Denizi’nde sırf sardalya ve istavrit çeşitlerinin stoklarının şimdi çok avlanmaya maruz kalmadığı, Karadeniz’de ise yalnızca çaça stokunun sağlıklı ve azamî sürdürülebilir eser üretmeye elverişli durumda olduğu belirtildi. 1967-2016 yılları ortasında Karadeniz’de 55 ticari tipten 17’sinin yok olduğu, 17 çeşidin ise tükenmek üzere olduğu tabir edilen raporda, Marmara Denizi’nde durumun daha makus olduğu saptanarak, “19 adet yok olmuş tıp ve ticari olarak soyu tükenmiş 22 tıp (ticari tiplerin yüzde 56’sı) bulunmaktadır” denildi.
Marmara Denizi ölçeğinde 1967’den 2016 yılına kadar olan aralığı ele alan araştırmaya nazaran, Uskumru, Kılıç, Kalamar, Çipura, Palamut üzere balıkların dahil edildiği listede tiplerin yok olma eğilimi yüzde 90 ila 99 ortasında.
‘MEGA PROJELER BALIKLARIN SONUNU HAZIRLIYOR’
Raporda, denizleri kirletecek, geri dönüşü olmayan problemler yaratacak mega projelerden vazgeçilmesi daveti yapıldı: “Marmara Denizi, Karadeniz ve Ege Denizi’ne çevresel tesirleri bilimsel çalışmalarla kesin olarak saptanmamış ve deniz ekosistemini etkileyen balık popülasyonların da azalmaya neden olması beklenen Kanal İstanbul projesi ve dolgu, hafriyat deşarjı, kıyı yolu inşası, liman, turizm yatırımları, kentsel gelişim projeleri, köprü, havalimanı, HES üzere ivedilikle vazgeçilmelidir.
Raporun sonuç kısmında sorunun tahliline ait kalıcı tahliller üretilmesi gerekliliğine dikkat çekildi: “Marmara Denizi’nin yaygın kirliliğine neden olan ve denetimsiz olarak birçok noktadan deşarj edilen evsel ve endüstriyel atıkların deşarj noktalarının tespiti, denetim ve kontrollerinin yapılması ve ileri arıtma tekniklerinin kullanılması zarurî hale getirilmelidir.” (HABER MERKEZİ)
Gazete Duvar
