ABD Lideri Joe Biden’ın önümüzdeki ay düzenleyeceği ‘Demokrasi Tepesi’ne Tayvan’ı davet etmesi Pekin idaresini kızdırdı. Tayvan’ı kendi topraklarının bir modülü olarak gören ve bir ülke olarak tanımayan Çin’den, “Hata yapıyorsunuz” çıkışı geldi.
TAYVAN DAHİL 110 ‘ÜLKE’ DAVET EDİLDİ
Washington-Pekin sınırındaki son kriz, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 9-10 Aralık’ta düzenlenecek sanal tepenin davetlilerini resmen açıklamasıyla patlak verdi. Biden’ın ‘dünya çapında otoriterliğe karşı koyma, demokratik gerilemeye son vermeye yardımcı olma, insan hakları ve özgürlüklerin erozyonunu engelleme’ emeliyle düzenleyeceği doruğa, 110 ülkenin davetli olduğu açıklandı. Davetliler ortasında Rusya yahut Çin yer almazken, Tayvan’ın listede bulunduğu görüldü. Türkiye’nin de tepeye davet edilmemesi geçtiğimiz haftalarda tartışma yaratmıştı.
TAYVAN ŞAD
ABD’den gelen davet, Tayvan’da memnuniyetle karşılandı. Tayvan’ın tepede Washington’daki fiili büyükelçisi olan Hsiao Bi-khim ve Dijital İşler Bakanı Audrey Tang tarafından temsil edileceği duyuruldu. Açıklamada, “Ülkemizin ‘Demokrasi Tepesi’ne davet edilmesi, Tayvan’ın yıllar içinde demokrasi ve insan hakları kıymetlerinin ilerletilmesi için sergilediği gayretlerin teyididir” denildi.
PEKİN: ABD’Yİ ‘TEK ÇİN’ SİYASETİNE BAĞLI KALMAYA ÇAĞIRIYORUZ
Çin hükümeti ise ABD’nin bu adımına reaksiyon gösterdi. Çin’in Tayvan İşleri Ofisi’nin sözcüsü Zhu Fenglian, daveti ‘bir hata’ olarak niteleyerek Pekin’in ‘ABD ile Çin’in Tayvan bölgesi ortasındaki rastgele bir resmi temasa karşı çıktığını’ vurguladı. Sözcü, “Bu halimiz net ve daimdir. ABD’yi ‘tek Çin’ unsuruna ve üçlü mutabakatlara bağlı kalmaya çağırıyoruz” dedi. ABD’nin ‘tek Çin’ siyaseti bugüne dek, Pekin’in Tayvan üzerindeki hak argümanını teslim etmek fakat tanımamak tarafındaydı.
BIDEN-Şİ TEPESİNDE DE GÜNDEME GELEN GÖRÜŞ AYRILIĞI
Biden da Beyaz Saray’a gelmesinden bu yana ‘tek Çin’ prensibine dayanağını teyit etse de, Çin Devlet Lideri Şi Jinping ile ay başında yaptığı görüşmede bu mevzudaki görüş ayrılıkları su yüzüne çıkmıştı. Biden tepede, “Tayvan Boğazı’ndaki statükoyu değiştirme, barışın ve istikrarın altını oyma istikametindeki tek taraflı teşebbüslere güçlü biçimde karşı çıktığını” söylemişti. Çin devlet ajansı Şinhua’nın haberine nazaran Şi de, “Tayvan’da bağımsızlık arayışında olanların ve onların ABD’deki destekçilerinin ateşle oynadığı” karşılığını vermişti.
TÜRKİYE DAVETLİ DEĞİL
İnsan hakları örgütleri, Biden’ın ‘Demokrasi Tepesi’nin davet edilen önderler üzerinde ne kadar tesirli olabileceği konusunda kuşkulu. Çünkü tepeye Fransa ve İsveç üzere ‘olgun’ sayılan demokrasilerin yanı sıra ülke içinde demokratik gerileme tenkitlerinin gayesindeki Filipinler, Hindistan ve Polonya üzere ülkelerin de başkanları davet edildi. Asya’dan Japonya ve Güney Kore’ye davet giderken, Tayland ve Vietnam çağırılmış değil. ABD müttefiki olan Türkiye ile Mısır’ın davet edilmemesi, Ortadoğu’dan da yalnızca İsrail ve Irak’ın çağırılması dikkat çekiyor. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
